Izendatzaile komun txikien: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Joxemai (eztabaida | ekarpenak)
kat+iwiki
 
Joxemai (eztabaida | ekarpenak)
tNo edit summary
1. lerroa:
[[Aritmetika]]n, [[zatiki]] jakin zenbaiten '''izendatzaile komun txikiena''' zatiki horietako izendatzaileen [[multiplo komun txikien]]a da.
 
Izendatzaile komun txikiena zatikien batuketa eta kenketa egiteko erabiltzen da, batu edo kendu beharreko zatikien izendatzaileak ezberdinak direnean. Orduan, zatikien zatiki baliokideak kalkulatu behar dira, izendatzaile berdina dutela. Batura edo kendura erazatiki laburtueneanlaburtezina kalkulatzekoizateko, zatiki baliokideen izendatzailea izendatzaile posible guztietan txikiena, izendatzaile komun txikiena alegia, izatea komeni da.
 
Adibidez, 5/12 eta 11/18 zatikien izendatzaile komun txikiena 36 da, 36 baita 12 eta 18 zenbakien multiplo komun txikiena. 5/12 eta 11/18 zatikien batuketa egiteko, 36 izendatzaile gisa duten zatiki baliokideak (bider 3 eta 2 eginez hurrenez hurren lehenengo eta bigarren zatikia, zenbakitzailean zein izendatzailean) kalkulatu behar dira:
7. lerroa:
<math>\frac{5}{12}+\frac{11}{18}=\frac{15}{36}+\frac{22}{36}=\frac{37}{36}</math>
 
[[Batuketa]]k eta [[kenketa]]k beste izendatzaile komun batez ere kalkula daitezke, batu beharreko zatikien izendatzaile guztiak biderkatuz, esaterako, baina horrela emaitza ez da zatiki laburtuenalaburtezina izango:
 
<math>\frac{5}{12}+\frac{11}{18}=\frac{5\times 18}{18 \times 12}+\frac{11 \times 12}{12 \times 18}=\frac{90}{216}+\frac{131}{216}=\frac{221}{216}</math>
 
Egiazta daiteke emaitza hau ere zuzena dela, laburtuenazatiki laburtezina ez bada ere:
 
<math>\frac{221}{216}=\frac{37}{36}</math>