Wikipedia

Frigiar txano: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
t Robot: Automated text replacement (-bait da +baita)
-ar/-tar izenaren aurretik
1. lerroa:
[[Fitxategi:Bonnet Phrygien.png|thumb|right|250px|TxanoFrigiar frigiarratxanoa, [[Frantziako Iraultza]]n erabilitakoa.]]
'''TxanoFrigiar frigiarratxanoa''', txanoburujantzi antzeko bat da, gutxi gora-behera [[kono]] forma duenaduen [[txano]]a, baina muturra kurbaturik, ohi, [[artile]] edo [[feltro]]z egina.▼
[[Fitxategi:Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple.jpg|thumb|250px|right|''[[Askatasuna herria gidatzen]]'', Eugene Delacroix margolari frantziarrarena.]]▼
▲'''Txano frigiarra''', txano antzeko bat da, gutxi gora-behera [[kono]] forma duena, baina muturra kurbaturik, ohi, [[artile]] edo [[feltro]]z egina.
 
Janzki honek, historia bitxi bat izan du. Ustez, bere jatorria, egungo [[Turkia]]n antzina existitu zen [[Frigia]] lurraldean du. [[Aro helenistiko]]ko [[Antzinako Greziako artea]]n, ekialdetarren janzki bereizgarri bezala agertzen da. [[Mitra (jainkoa)|Mitra]] [[jainko]]aren bereizgarrietako bat da, balizko jatorri irandarra duen [[mitraismo]]koa.
 
Erromatar garaian, txanofrigiar frigiarratxanoa (''pileus'' deitua), [[liberto]]en bereizgarria zen. Sinbolikoki, [[Julio Zesar]]ren hiltzaileek ere erabili zuten. Beharbada arrazoi honegatik, [[Estatu Batuetako Independentzia Gerra]]n eta [[Frantziar Iraultza]]n, askatasunaren ikurtzat hartua izan zen.
 
[[Ravena]]ko San Apolinar Berria elizako bizantziar [[mosaiko]] batetanbatean, [[Jesus]] gurtzera doazen [[Errege Magoak|Errege Magoek]], txano frigiar txano bana daramate.
 
===Aro modernoan===
[[XIX. mende]]an, txano frigiarra, behin betiko, askatasunaren eta errepublikanismoaren ikurtzat agertzen da. Askatasunaren [[alegoria]]k darama, [[Eugene Delacroix]]k [[1830]]ean margotutako margolan ospetsuan. [[Marianne]], [[Frantzia]]r errepublikaren pertsonifikazioak ere, txano frigiar bat darama. XIX. eta [[XX. mende]]etan, zenbait errepublikatan ikur bezala erabilia izan da.▼
▲[[Fitxategi:Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple.jpg|thumb|250px|right|''[[Askatasuna herria gidatzen]]'', EugeneEugène Delacroix margolarifrantziar frantziarrarenamargolariarena.]]
▲[[XIX. mende]]an, txanofrigiar frigiarratxanoa, behin betiko, askatasunaren eta errepublikanismoaren ikurtzat agertzen da. Askatasunaren [[alegoria]]k darama, [[EugeneEugène Delacroix]]k [[1830]]ean margotutako margolan ospetsuan. [[Marianne]], [[Frantzia]]r errepublikaren pertsonifikazioak ere, txano frigiar txanoa bat darama. XIX. eta [[XX. mende]]etan, zenbait errepublikatan ikur bezala erabilia izan da.
 
Gaur egun, askatasunaren ikur bezala, [[Amerika]]ko zenbait nazioren harmarrietanarmarrietan agertzen da, [[Argentina]], [[Bolivia]], [[Kolonbia]], [[Kuba]], [[Haiti]], [[Nikaragua]], [[El Salvador]] eta [[Paraguai]] kasu, baita probintzia eta hiri askotako egungo harmarrietanarmarrietan ere.
 
[[Katalunia]]ko [[barretina]]k, bere jatorria, txanofrigiar frigiarreantxanoan izan dezakeela pentsatu izan da, bere forma, ia berbera baita.
 
[[Santa KlausBizarzuri]] edo Aita Noelekk daraman txanoa ere ([[350]]ean hil zen [[Asia Txikia|Asi Txikiko]] [[Lizia]] lurraldeko MyrakoMirako gotzain izan zen [[San Nikolas Barikoa]]n oinarritutako pertsonaia), txanofrigiar frigiarretiktxanotik eratorritakoa izan liteke, beste egile batzuen arabera, Santa KlausenBizarzuriren txanoa, [[gotzain]]aren [[mitra]]tik datorren bitartean.
 
Baina, inongo zalantzarik gabe, [[pottokiak|pottokiek]] daramaten txanoa, frigiarra da.
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Frigiar_txano"(e)tik eskuratuta