Nippur: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t robota Ezabatua: ko:니푸르
t Robot: Automated text replacement (- aurkitzen da + dago & - aurkitzen dira + daude & - aurkitzen den + dagoen & - aurkitzen dena + dagoena & - aurkitzen dela + dagoela & - aurkitzen zen + zegoen & - aurkitzen baita + baitago)
1. lerroa:
[[Fitxategi:Ciudades_de_Sumeria.svg|thumb|220px|Antzinako Mesopotamiako hirien kokapena. Nippur erdian aurkitzen dadago.]]
'''Nippur''' ([[sumeriera]]z ''Nibru'', [[akkadiko]]z ''Nibbur''), antzinako [[sumeria]]r herri bat izan zen, bere lehen hondakinak, [[K. a. V. milurtea|K. a. V. milurtekoak]] direlarik. Nippurren zegoen zerua eta sorreraren jainkoa zen [[Enlil]]en tenplu nagusia. Identifikazioa hain zen handia, sumeriako [[idazkera kuneiforme]]an, "Nibru" (Nippur)) eta "Enlil" hitzak, modu berean idazten zirela. Egungo hondakin zelaiaren ondoan, oraindik populaturik dagoen herrixka bat dago, [[arabiera]]z ''Niffer'' bezala ezagutzen dena. Paper garrantzitsua izan zuen gune erlijioso bezala, hurrengo garaietan, Akadiar Inperioan, [[Lagash]]eko bigarren dinastian edo [[sumeriar pizkundea|Urko hirugarren dinastian]] mantendu zena. Azken garaikoak dira, aurkitutako sumeriar tenplu tipikoak. Gaur egun, Nippurreko hondakinak, [[Bagdad]]etik 160 kilometro inguru hego-ekialdera aurkitzen diradaude, egungo [[Diwaniya]]tik gertu, [[Irak]]en.
 
Hiria, ''Shatt-en Nil'' ibaiaren bi ertzetan zegoen, [[Eufrates]]en ibilgurik antzinakoenetako bat. Ibaiaren ibilgua, historian zehar, aldatuz joan zen, eta, gaur egun, Nippurren hondakinak, [[Eufrates]] eta [[Tigris]] ibaien artean aurkitzen diradaude. Ibaiak, bi zatitan banatzen zuen hiria. Hondakin hauen artean punturik gorenena, inguratzen duen lautadaren gainetik 30 metro altxatzen den [[kono]] formako [[muino]] bat da, kanalaren ibilguaren ipar-mendebaldean, arabiarren artean, "Bint el-Amiror" (printzearen alaba) bezala ezagutzen dena.
 
== Historia ==
Hiriaren hondakinik antzinakoenak, K. a. V. milurtekoan datatuak daude, [[El Obeid aroa]]ren garaian. Lehen garai honetan, hiriak jada bazuen [[tenplu]] bat, azken garaietako toki berean aurkitzen zenazegoena, ''Ekur''. Hurrengo milurtekoaren amaiera aldera ([[Uruk garaia]]ren amaiera eta [[Yemdet Nasr garaia]]n), ibaiaren beste aldean zegoen muinoa ere populatua zegoen. [[Aro Dinastiko Zaharra]] eta [[Akadiar Inperioa]]n ([[K. a. III. milurtekoa]]), Ekurra hedatu eta [[Inanna]]ren omenezko tenplu bat eta harresi bat eraiki ziren. Hau, hazkuntza handiko garaia izan zen. Baina, K. a. II. milurtekoko lehen hiru mendeetan, hiriak biztanleria galdu zuen.
 
[[K. a. XVIII. mende]] inguruan, [[Eufrates]] ibaiak bere ibilgua aldatu zuen, hiritik urrunduz, hamarkada gutxitan, hiria erabat baztertua izatea eragin zuena. [[K. a. XIV. mende]]raino ez zen birpopulatu, Eufrates ibaiaren ibilgua berriz hirira itzuli zenean, jada ez erdiko kanaletik, baizik eta hiriaren mendebaldetik. Garai honetan, tenpluak berritu eta jauregiak eraiki ziren. Hiria, berriz gainbehera erori zen [[K. a. XII. mendea|K. a. XII.]] eta [[K. a. IX. mende]]etan. Berriz gora egin zuen [[K. a. VIII. mende]]an eta [[Shamash-shum-ukin]] eta [[Asurbanipal]]en erregealdietan, tenpluak eta zigurata berreraiki ziren.