Kapitolino: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robot: Automated text replacement (- bait z + baitz)
t Robot: Automated text replacement (- aurkitzen da + dago & - aurkitzen dira + daude & - aurkitzen den + dagoen & - aurkitzen dena + dagoena & - aurkitzen dela + dagoela & - aurkitzen zen + zegoen & - aurkitzen baita + baitago)
10. lerroa:
Beste tontorrean, Arx bezala ezagutzen dena, [[Juno]] Monetari eskainitako tenplu bat zegoen, eta tarteko sakonunea, elezaharrak, [[Romulo]]k eraikitako jatorrizko babeslekua kokatzen zuen lekua zen. Bazeuden beste tenplu eta toki garrantzitsu batzuk muino honetan, agiriak gordetzen ziren tokia, adibidez, [[Tabularium]] izenez ezagutzen dena (honetaz, zimenduak kontserbatzen dira, eta [[Luzio Kornelio Sila]]k berreraiki zuen [[K. a. 82]]an), [[gens]] [[Julia]]ren aldareak edo Tullianumeko presondegia.
 
Kapitolio Muinoa, [[Erroma]]ren historia ilunarekin ere lotua dago. Bertan aurkitzen zenzegoen, elezaharraren arabera, [[sabinar]]ren aurkako gerran, Tarpeia [[Vestaren birjina]] bota zuten harkaitza, Espurio Tarpeioren alaba, eta Tito Taziorekin elkarlanean aritu zena, sabinarrak hirian sar zitezen, traditze krimenagatik, harkaitzetik botatzearen zigorra jaso zuen lehen pertsona izan zelarik, behean zeuden harkaitz malkartsuetara erori eta tokiari izena emanez, ordutik aurrera, Tarpeia Harkaitza bezala ezagutua.
 
Multzoa, harresitua zegoen, [[gotorleku]] txiki bat eratuz, [[K. a. 387]]an, [[galiar]] zelten inbasioaren garaian babesleku bezala balio izan zuena. Izan ere, [[Marko Bruto]] eta [[Julio Zesar]]ren hilketan parte hartu zuten beste batzuk, muinoko Jupiter Optimus Maximusen tenplu barnean gorde ziren, nora Julio Zesar bera, belauniko joan zen sei hilabete lehenago, Jupiterren mende zegoela adierazteko, bere [[erromatar garaipena|Garaipenaren]] ospakizunean istripu bat izan ondoren, eta, jainkoak, Julio Zesarrek gerra zibilean egindakoak onartzen ez zituen adierazgarritzat ulertu zena.
 
== Erdi Aroa ==
Juno Monetaren tenplua aurkitzen zenzegoen tontorrean bertan, [[Erdi Aroa]]n, Santa Maria de Ara Coeli eliza altxatu zen, honen oinarrian, erromatar ''[[insulae]]'' baten hondarrak aurkitzen direlarik, honetaz, kaletik, okupatu zuten dendetatik lau ikus daitezkeelarik. Garai honetan, Kapitolio Muinoaren izaera sakratua, izaera politikoko eta [[Erroma]]ko gobernu gune funtzio berrien mesedetan galtzen da, herri bezala pizten dena [[XI. mende]]an, eta non senatu berriaren egoitza ezartzen den [[1144]]an. Hiria, handik gutxira, erabat aita santuaren mende zegoen, eta Kapitolio muinoan, hiritarrek euren erresistentzia erakutsi zuten zenbait alditan, Cola di Rienzoren errepublikaren berrezarpenean kasu. [[XVI. mende]]rako jada gaur egun ezagutzen diren eraikinek inguratzen zuten kapitolioko enparantza.
 
== Pizkundea ==
[[Fitxategi:Marco Aurelio Campidoglio front 2.jpg|thumb|''Marko Aurelioren estatua'', Campidoglio enparantzaren erdian dagoena.]]
[[Paulo III.a]] aita santuaren aginduz, [[Pizkunde]] garaiko jeinu handienetako bat den [[Michelangelo]]k planifikatutako aldaketa sakon bat egiten da. Aldaketa, Aita Santuak, [[Erromatar Germaniar Inperio Santua|Erromatar Germaniar Inperio Santuko]] enperadore zen [[Karlos I.a Espainiakoa|Karlos V.a]] harritzeko, [[1538]]an hiria bisitatzera zihoana. Egitasmoak eta lanak [[1536]]an hasi ziren arren, ez ziren askoz beranduago arte amaituko, [[XVII. mende]]rarte. [[Campidoglio Enparantza]], [[San Petri basilika]]rantz begira jarri zen, jatorrian zuen Fororako norantza aldatu, eta, honela, enparantzari, sinbolismo berria emanez, orain, dirudienez, Eliza, Erromako autoritate nagusitzat hartzen zuena. Bere erdialdean, gaur egun, [[Marko Aurelioren Zaldizko Estatua]]ren kopia bat aurkitzen dadago.
 
Campidoglio enparantzaren inguruan, [[Kontserbadoreen Jauregia]] eta [[Kapitolioko Museoak]] eraikitzea pentsatu zen, baita Senatuaren Jauregia ere, hau, Tabulariumaren hondakinen gainean, multzoari, Antzinako Erromak zuen monumentalitatearekin bat zetorren eraikuntza uniformetasun bat emanez.