Hertzsprung-Russell diagrama: berrikuspenen arteko aldeak

H-R diagrama, izar motak ezberdintzeko eta [[izar eboluzioa]] ikertzeko erabiltzen da. Diagramaren azterketa batek, izarrek, diagramaren toki zehatz batetan taldetan bilduta aurkitzeko joera dutela erakusten du. Nagusiena, goiko eta ezkerreko ertzetik (beroa eta dizdiratsua), beheko eta eskuineko ertzera doana da (hotza eta ez hain dizdiratsua), eta honi, [[sekuentzia nagusi]] deritzo. Talde honetan, euren energia, hidrogenoa helio bihurtzeko egiten dituzten erreakzio termonuklearretatik lortzen duten izarrak aurkitzen diradaude. Beheko eta ezkerreko ertzean, [[nano zuri]]ak aurkitzen diradaude, eta, sekuentzia nagusiaren gainetik, [[erraldoi gorri]]ak eta [[izar superrerraldoi]]ak aurkitzen diradaude.

H-R diagrama bat egiterako orduan dagoen zailtasunetako bat, ardatz bertikaleko kopurua, magnitude absolutua, zuzenean ezin dela ikusi da. Behatutako kopurua, bandaren batetan dagoe itxurazko magnitudea da, eta magnitude absolutu bat lortzeko, distantzia bat behar da. Distantziak, astronomian, lortzen biziki zailak dira. Nahiko gertu dauden norbanako izarren kasuan, dagoen metodo bakarra, [[paralaje]]a da. Baina, gutxi gora-behera distantzia berera aurkitzen diren izarren kasuan, [[kumulu globular]] eta [[kumulu ireki]]ak kasu, ardatz bertikalean itxurazko magnitudea jartzean, ezagu daitekeen diagrama bat aurkitzen dadago. Diagrama hori diagrama teoriko batekin alderatzean, kumulu baten distantzia eta bere adina ebaz daitezke.