17:28, 26 uztaila 2009ko berrikusketa aldatu Xabitxu (eztabaida \| ekarpenak) 15.106 edits Orrialde berria: '''4 Vesta''' (latinez ''Vesta''), asteroide gerrikoko asteroideen artean, masa gehien duen bigarrena da, eta hirugarrena tamainaz, 530 kilometroko diametro nagusi batek...		10:58, 19 abuztua 2009ko berrikusketa aldatu desegin BetoñoBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 12.090 edits t Robot: Automated text replacement (- aurkitzen da + dago & - aurkitzen dira + daude & - aurkitzen den + dagoen & - aurkitzen dena + dagoena & - aurkitzen dela + dagoela & - aurkitzen zen + zegoen & - aurkitzen baita + baitago) Hurrengo ezberdintasuna →
2. lerroa: == Aurkikuntza == [[Fitxategi:Moon and Asteroids 1 to 10.svg\|thumb\|left\|Tamaina konparaketa: Lehen 10 asteroideak, Ilargiarekin konparatuak. Vesta, ezkerretik kontatzen hasita, laugarrena da. Ezkerreren ~~aurkitzen dena~~dagoena, [[1 Ceres]] da, orain planeta ipotx bezala sailkatua.]] Vesta, [[1807]]ko [[martxoak 29]]an aurkitu zuen [[Heinrich Wilhelm Olbers]] fisikari eta medikuak [[Bremen]]dik, honen afizioek, kometen orbita ikertzera eraman zutelarik (izan ere, bost kometa aurkitu zituen, 4 Vesta eta [[2 Palas]] asteroideez gain). Olbersek, asteroide honi, [[Vesta]] izena jarri zion, [[erromatar mitologia]]ko jainkosa birjinagatik, [[Carl Friedrich Gauss]] matematikari garrantzitsuaren iradokizuna jarraituz. 9. lerroa: == Ezaugarri fisikoak == Vesta, asteroide gerrikoko gorputzen artean, masarik gehien duen bigarrena da. Zientzialariek, gorputz honek, geruzetan ezberdindutako barnealde bat duela uste dute, burdina-nikelezko nukleo batekin eta [[olibino]]an aberatsa den mantu batekin. Barne Gerriko Nagusian ~~aurkitzen da~~dago, [[Kirkwooden Hutsuneak\|Kirkwooden Hutsune]]en barnetik ~~aurkitzen dena~~dagoena, 2,5 unitate astronomikoko distantziara. Bolumenean, [[2 Palas]]en antzerakoa da, baina askoz masiboagoa. Vestaren forma, grabitazionalki erlaxatutako esferoide zanpatu bat izatetik gertu dago, baina poloan duen ahurtasuna eta protrusioaren ondorioz, planetatzat hartzetik at uzten du, IAUren XXVI 5 Ebazpena jarraituz. Edozein kasutan, ebazpen hau, IAUko kideek arbuiatu zuten, eta Vestak, asteroidetzat hartua izaten jarraituko du. Hala ere, litekeena da, etorkizunean, Vesta, [[planeta ipotx]] bezala hartua izatea, bere forma, hego poloan dituen talka masiboen arroaz gain, [[oreka hidrostatiko]]aren ondoriozkoa dela modu konbentzigarrian adierazten bada. 62. lerroa: Vestaren azaleko ezaugarriren batzuk, Hubble Espazio teleskopioa eta lurreko beste teleskopio batzuk, [[Keck Teleskopioa]] kasu, erabiliz jakin ahal izan dira. Azaleko ezaugarririk nabarmenena, hego polo inguruan ~~aurkitzen den~~dagoen 460 kilometroko diametroa duen krater erraldoi bat da. Bere zabalera, Vestaren diametro osoaren %80a da. Krater honen zorua, 13 kilometro ingurura ~~aurkitzen da~~dago, eta, bere ertza, inguruko lurraren gainetik 4-12 kilometrora ~~aurkitzen da~~dago, estimatutako azalera osoa, 25 kilometrokoa delarik. Erdiko tontor bat agertzen da kraterraren zorutik 18 kilometro gorantz. Estimatzen denez, krater hori sortu zuen talkak, gutxi gora-behera, Vestaren bolumen osoaren %1a zulatu zuen eta litekeena da Vesta familiako edo V motako asteroideak, talka horren ondorioz sortuak izatea. Hau hala baldin bada, orduan, Vesta familiako asteroideen eta V motako asteroideen 10 kilometroko zatiak, bonbardaketari egundaino biziraun izanak, kraterra, duela soilik 1.000 milioi urtekoa edo gazteagoa dela esan nahi du. HED meteoritoak sortzen diren tokia ere izango litzateke. Izan ere, kontutan hartutako V motako asteroide guztiek, orotara, soilik kanpora botatako bolumen osoaren %6a suposatzen dute, gainontzekoa, ustez, zati txikiak dira, ustez, 3:1 proportzioko Kirkwood Hutsune batzuk jaurtiak, edo Yarkovsky efektuak edo [[erradiazio presio]]ak perturbatuak. Hubble Espazio teleskopioaren irudien azterketa [[espektroskopia\|espektroskopiko]]ek, krater hau, lurrazaleko geruza ezberdinetan sakonki eta, agian, olibinozko zeinu espektralek adierazitako mantuan barneratu dela frogatu dute. Modu interesgarrian, Vesta ez zen halako talka baten bidez birzolatua edo etena izan. 150kilometroko zabalera eta 7 kilometroko sakonera duten beste krater handi batzuk ere badaude. 200 kilometro inguruko [[albedo]] ilun bereizgarri bat, Olbers deitua izan da Vesta asteroidearen aurkitzailearen omenez, baina, altxaera mapetan ez da krater bezala bezala agertzen, eta bere benetako izaera oraindik ez da ezagutzen, beharbada, antzinako azalera basaltikoren bat. Longitudearen (zero meridianoa) erreferentzia puntu bezala balio du, bere erditik igarotzen dena bezala definitua.

4 Vesta: berrikuspenen arteko aldeak