Kontinenteen jitoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:Pangea animation 03.gif|thumb|Pangearen zatitze animazioa]]
[[Fitxategi:Alfred Wegener Die Entstehung der Kontinente und Ozeane 1929.jpg|thumb|200px|Kontinenteen jitoa Wegenerren arabera]]
'''Kontinenteen jitoa''' [[Alfred Wegener]] [[Meteorologia|meteorologo]] eta [[geofisika]]ri [[alemania]]rrak proposaturiko teoria da. Teoria hori ''Kontinenteen eta ozeanoen jatorria'' liburuanzuenliburuan proposatu zuen lehen aldiz Wegenerrek. Teoriaren arabera, kontinenteak geruza plastiko baten gainean ezartzen zirela esan zuen, eta geruza ozeanikoa gurutzatuz mugitzen zirela, elkarrengandik hurbilduz edo aldenduz. Fenomeno honi kontinenteen jitoa deitu zion.
 
Bere garaiko geologo gehienek gaitzetsi egin zuten teoria, inolako zentzurik ez zuelakoan. 50 bat urte igaro behar izan zuten [[Alfred Wegener]]ren teoria orokorki kontutan hartua izateko. Wegenerrek ezin izan zuen bere garaian frogatu, kontinenteen mugimendua eragiten zuen mekanismoa zein zen. [[Ilargia]] edo [[eguzkia]]ren indar grabitatorioak eragiten zituela mugimenduok proposatu zuen, eta mareak eragiten dituzten moduan kontinenteen jitoa eragiten dutela. Wegenerren argumentuetako batzuk zuzenak ez baziren arren, [[Plaken tektonika]]ren teoriaren oinarriak jarri zituen.
 
== Kontinenteen jitoa Wegenerren arabera ==
Orain dela 255 milioi urte, kontinente guztiak elkarturik zeuden, superkontinente erraldoi bat osatuz ''Pangea'' (lur guztia). Kontinente handi honen ingurua ozeano ikaragarri bat hedatzen zen ''Pantalasa'' (itsaso guztia). Duela 150 milioi urte, Pangearen zatitzea hasi zen. Superkontinentea bitan banatu zen orduan, batetik ''Laurasia'' iparraldean, eta bestetik ''Gondwana'' hegoaldean. Dinosauruak desagertu zirenerako (duela 65 milioi urte), lurrak gaur egun duen itxuraren antzekoa zeukan. Dena den, baziren desberdintasunak, esaterako [[India]] oraindik [[Asia]]ri lotu gabeko uhartea zen, eta [[Amerika]] hegoaldea eta iparraldean banaturik zeuden.
 
== Ikus, gainera ==
33 ⟶ 38 lerroa:
[[it:Deriva dei continenti]]
[[ja:大陸移動説]]
[[ko:대륙이동설]]
[[lt:Kontinentų dreifo teorija]]
[[ms:Teori hanyutan benua]]
[[nl:Continentverschuiving]]
[[no:Kontinentaldrift]]
[[pl:Wędrówka kontynentów]]
[[pt:Deriva continental]]
[[ru:Теория дрейфа материков]]
[[simple:Continental drift]]
[[sk:Pohyb kontinentov]]
[[sr:Померање континената]]
[[sv:Kontinentaldrift]]
[[ta:கண்டப்பெயர்ச்சி]]
[[th:การเลื่อนไหลของทวีป]]