Filogenia: berrikuspenen arteko aldeak

'''Filogenia''' ([[greziera]]tik φυλή, ''phylon'', "klasea", "[[arraza]]" eta Γένεσις, ''genesis'', "sorrera", "jaiotza") [[taxoi]]en historia ebolutiboa da, hau da, izaki bizidun guztiak sailkatzen diren taldeak. [[Azterketa filogenetiko]]a horiek berreraikitzeaz arduratzen den gaia da, [[zuhaitz filogenetiko]] gisa irudikatzen dena.

 

== Monofilia, parafilia eta polifilia ==

 

Adibidez, [[hegazti]] eta [[narrasti]] guztiak, uste denez, arbaso bakar baten ondorengoak dira, eta, beraz, talde taxonomiko hau, (horiz [[diagrama]]n, monofiletikotzat jotzen da. Egungo narrastiek ere, talde bezala, badute arbaso bakar bat, baina talde horrek, egungo narrastiak, alegia, ez ditu bere baitan hartzen arbaso bakar horren ondorengo guztiak, hegaztiak kanpoan geratzen baitira ([[zian]] kolorekoa diagraman), eta, horregatik, halako talde bati buruz, parafiletikoa dela esaten da. [[Odol bero]]ko ornodunak izango lituzkeen talde batek, hegaztiak eta ugaztunak baino ez lituzke hartuko bere baitan, eta, talde hau (gorri eta laranja kolorekoa diagraman), polifiletikoa izango litzateke, talde honetako izakien artean ez bailitzateke bien arbaso berriena egongo. Odol beroko animali guztiak, [[odol hotz]]eko arbaso baten ondorengo dira. Endotermismoa (odol beroa), bi aldiz agertu da, modu independentean. Alde batetik, ugaztunen arbasoan, eta, bestetik, hegaztien arbasoan (beharbada, [[dinosauro]]etan ere bai).