Lira (musika tresna): berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orrialde berria: '''Lira''' (latinetik ''lyra'', eta hau, grezierazko «λύρα»tik) pultsatutako harizko musika tresna primitibo bat da, abako formaduna, honen jatorria, greziarre… |
No edit summary |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Lyre1913.jpg|thumb|Emakumea lira jotzen. 1913ko argazkia]]
'''Lira''' ([[latin]]etik ''lyra'', eta hau, [[greziera]]zko «λύρα»tik) [[pultsatutako harizko musika tresna]] primitibo bat da, [[abako]] formaduna, honen jatorria, greziarrek, [[Hermes]] jainkoari edo [[Polimnia]] [[musa (mitologia)|musa]]ri ematen diotelarik. [[Orfeo]]k jo zuen musika tresna zen, eta [[Apolo]]k berarekin duena, Estatu hiritarraren, [[kultura]]ren eta [[musika]]ren ikur bezala.
6 ⟶ 7 lerroa:
Liraren oinordeko musika tresnak, [[zitara]], [[gitarra]] eta [[laud]]a dira, liraren tradizioa jarraitzen dutena egundaino, [[trobari]] eta olerkarien musika tresna bezala. [[Dyehuty]], [[egiptoar mitologia]]n, jakinduria, idazketa, musika eta [[Ilargi]]aren jainkoa da. Musikarekin lotua zegoen liraren asmatzaile bezala.
== Historia ==
Lirarik antzinakoenak eta xamurrenak, hiru hari zituen, baina, ondoren, lau, bost, sei, zazpi, are hamabirarte ere pasa zen. [[Egipto]]n, hamazortzi izatera ere iritsi zen. Liraren zatiak, hariez gain, honako hauek ziren:
*kaxa, hasiera batean, [[dordoka]] [[oskol]]ez, eta, ondoren, [[zur]]ez egina zena.
*taula, kaxa ixten zuena, eta, sarri, tinkatutako larru lehor bat baino ez zena.
*kaxan ezarritako muntanteak
*muntante batetatik bestera jarritako ''uztarria''.
Hariak, alde batetik kaxara eta bestetik [[uztarri]]ra lotuak zeuden. Plektru izeneko ezten antzeko batez, hatzekin atximurtuz edo bi eratara jotzen zen. Ezkerreko eskuak, hariak atximurtzen zituen, eta, eskumakoak, plektruarekin atximurtzen zituen.
== Mitologia ==
[[Erromatar mitologia]]n, lira, [[Merkurio (mitologia)|Merkurio]] jainkoak asmatu zuen, nork [[Apolo]]ri oparitu zion [[kaduzeo]]aren truke, eta, ondoren, azken jainko honen ezaugarrien artean agertu zen. [[Egiptoar mitologia]]n, Dyehuty jainkoa musikarekin lotua zegoen, eta liraren asmatzailetzat jotzen zen. Esaten denez, bere izena, [[lili]] loretik dator, duen antzeko formagatik.
[[ca:Lira (instrument musical)]]
| |||