Ben Nevis

Ben Nevis
Ben Nevis
Datu orokorrak
Garaiera	1.344,527 m
Prominentzia	1.344,527 m
Geografia
Koordenatuak	56°47′49″N 5°00′13″W / 56.796891°N 5.003675°W56°47′49″N 5°00′13″W / 56.796891°N 5.003675°W
Mendikatea	Grampianak
Kokapena	Eskoziako Lur Garaiak
Estatu burujabe	Erresuma Batua
Herrialdea	Eskozia
Scottish council area	Highland
Mendizaletasuna
Lehen igoera	1771ko abuztuaren 17a
Ohiko bidea	Fort William
Geologia
Material nagusia	Arroka igneo
Garaia	Devoniar

Artikulu hau Eskoziako mendiari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Nevis (argipena)».

Ben Nevis (Eskoziako gaeleraz: Beinn Nibheis), Eskoziako mendirik garaiena da (1.344 m) eta baita Britainia Handi guztikoa. Eskoziaren mendebaldean dago, Fort William herriaren albo-alboan. Oso ezaguna da arroka eta izotz kirol eskaladako bideengatik (Ben Nevisen iparraldeko horma). Bere gailurra, ertz bat kendurik, nahiko laua da, honek mendiaren jeitsiera nahiko arriskutsua egiten du laino itxia ematen den kasuetan.

EtimologiaAldatu

Ben Nevis eskoziar gaelerazko Beinn Nibheis izenaren ingeleratzea da. Beinn hitz gaelikoak "mendi" esan nahi du, nibheis hitzak berriz esanahi ezberdinak ditu, nahiz eta "maltzur" edo "gaizto" bezala itzuli. Beinn Nibheis izenaren beste itzulpen alternatiboa beinn-neamh-bhathais-etik dator, neamh-en itzulpena "zerua, odeiak" da eta bathais "buruko zatirik garaiena". Itzulpen literal gisa "bere burua odeietan duen mendia" izan liteke, halere "zeruko mendia" ere erabiltzen da.

GeologiaAldatu

Devoniar aroko sumendiaren hondarra da, duela 400 milioi urte inguru sortu zena. Ordukoak dira arrokarik zaharrenak. Gailurretik gertu granito gorrixka ageri du baina basalto ilunezko ibaiak ere ikusten dira. Ondoren glaziazioek moldatu zuten bere profila.

KlimaAldatu

Datu klimatikoak (Ben Nevis)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	-2.5	-2.8	-2.6	-0.5	2.6	6.5	7.1	6.4	5.3	1.4	0.1	-2.0	1.6
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-6.3	-6.4	-6.3	-4.3	-1.6	2.2	3.1	2.8	1.4	-2.1	-3.5	-5.5	-2.2
Pilatutako prezipitazioa (mm)	465	344	386	215	201	191	274	339	400	392	390	484	4081
Iturria: ^[1]

HistoriaAldatu

James Robertson botanikari edinburghotarra izan zen Ben Nevis igo zuen lehen mendizalea, 1771ko abuztuaren 17an. 1774an John Williamsek igo zuen eta mendiaren lehen azterketa geologikoa egin zuen. 1847an izendatu zuten Briatinia Handiko mendi garaiena.

1883an obserbatorioa ezarri zuten gailurrean eta horretarako bidea eraiki zuten, poniekin materialak eraman ahal izateko. Honen ondoren oso popularra bihurtu zen Ben Neviserako igoera. Gailuirreraino trenbidea eraikitzea ere pentsatu zen baina ez zen egitasmoa aurrera eraman.

Igoera bideakAldatu

Igotzeko biderik ohikoena ponien bidea da, obserbatorioa eraikitzeko erabili zena. Fort Williametik bi kilometrotara dagoen Achintee herrixkan abiatzen da, itsasoaren mailatik 20 metrotako altuerara. Mendiaren mendebaldeko maldatik igotzen da zig-zag eginez. Igotzeak arrisku handirik ez du baina jeitsierak bai mendizale ohituak ez diren pertsonentzat.

Gailurra harri soltez estalita dago eta puntu garaiena harri multzo batek adierazten du.