Baxkortostan

Baxkortostango Errepublika» orritik birbideratua)

Baxkortostan[1], Baxkortostango Errepublika (errusieraz: Респу́блика Башкортоста́нtranslit.: Respublika Baxkortostan; baxkireraz: Башҡортостан РеспубликаһыBaşqortostan Respublikahı) edo Baxkiria (errusieraz: Башки́рия) Errusiako subjektu federal bat da, errepublika bat zehazki, Uralen eta Volga ibaiaren artean hedatua. 143.600 km²ko eremua du eta 2010ean 4.072.292 biztanle zituen[2]. Hiriburua Ufa da.

Baxkortostan
 Errusia
Ereserkia
Baxkortostango Errepublikako Ereserkia
Administrazioa
Izen ofizialaБашҡортостан Республикаhы
Республика Башкортостан
Estatu burujabe Errusia
ISO 3166-2RU-BA
HiriburuaUfa
Baxkortostango Errepublikako Lehen MinistroaAndrey Nazarov (en) Itzuli
Zatiketa
Geografia
Koordenatuak54°28′N 56°16′E / 54.47°N 56.27°E / 54.47; 56.27
Azalera143.600 km²
MugakideakUdmurtia, Tatarstan, Perm kraia, Sverdlovsk oblasta, Txeliabinskeko oblasta, Orenburg oblasta eta Perm Oblast (en) Itzuli
Punturik altuenaJamantau
Demografia
Biztanleria4.016.481 (2021)
−21.670 (2020)
Dentsitatea27,97 bizt/km²
Hizkuntza ofizialaerrusiera eta Baxkirera
Ordu eremuaJekaterinburgeko ordua, UTC+05:00 eta Asia/Yekaterinburg (en) Itzuli
Matrikula02 eta 102
bashkortostan.ru

Geografia aldatu

 

Baxkiria laua da mendebaldean eta menditsua ekialdean.

Hiriburuaz gain, hiri nagusiak Sterlitamak, Neftekamsk, Iximbai eta Salavat dira[3].

Historia aldatu

Baxkirra jatorriz turkiar herria zen; IX. mendean Ural mendialdean egokitu eta musulman bihurtu ziren Astrakhango khan herriaren eraginez. XVII. mende hasieran Errusiako gudarostearen esku geratu ziren eta Iemelian Pugatxov kosakoaren altxamenduan parte hartu ondoren (1773), tsarraren gudarosteek xehakatu zituzten. 1917ko azaroaren 8an aldarrikatu zen sobietar gobernua Ufan. Boltxebike eta Armada Zuriaren arteko gatazkak ez ziren amaitu 1919an Baxkiriako Sobiet Errepublika autonomoa osatu zen arte. 1991 arte Errusiako Errepublika sobietarra zeneko hamasei errepublika autonomoetako bat izan zen.

Ekonomia aldatu

Nekazaritzan laboreak eta ardi nahiz zerri aziendak dira aipagarrienak. Petrolio, burdin, manganeso, kobre eta urre hobiak daude, eta baita harrikatza ere. Industria metalurgikoa, mekanikoa, kimikoa eta janari industria nabarmentzen dira. Zentral hidroelektrikoa dago Ufan.

Demografia aldatu

2010ean Baxkortostanek 4.072.292 biztanle zituen; %36,1 errusiarrak ziren, %29,5 baxkirrak eta %25,4 tatariarrak[2].

Talde
etnikoa
1926ko errolda 1939ko errolda 1959ko errolda 1970ko errolda 1979ko errolda 1989ko errolda 2002ko errolda 2010ko errolda1[2]
Kopurua % Kopurua % Kopurua % Kopurua % Kopurua % Kopurua % Kopurua % Kopurua %
Baxkirrak 625.845 23,5 671.188 21,2 737.744 22,1 892.248 23,4 935.880 24,3 863.808 21,9 1.221.302 29,8 1.172.287 29,5
Errusiarrak 1.064.707 39,9 1.281.347 40,6 1.418.147 42,4 1.546.304 40,5 1.547.893 40,3 1.548.291 39,3 1.490.715 36,3 1.432.906 36,1
Tatariarrak 621.158 23,3 777.230 24,6 768.566 23,0 944.505 24,7 940.436 24,5 1.120.702 28,4 990.702 24,1 1.009.295 25,4
Txuvaxak 84.886 3,2 106.892 3,4 109.970 3,3 126.638 3,3 122.344 3,2 118.509 3,0 117.317 2,9 107.450 2,7
Mariak 79.298 3,0 90.163 2,9 93.902 2,8 109.638 2,9 106.793 2,8 105.768 2,7 105.829 2,6 103.658 2,6
Ukrainarrak 76.710 2,9 99.289 3,1 83.594 2,5 76.005 2,0 75.571 2,0 74.990 1,9 55.249 1,3 39.875 1,0
Besteak 113.232 4,2 132.860 4,2 129.686 3,9 122.737 3,2 115.363 3,0 111.045 2,8 118.856 2,9 109.249 2,7
1 97.572 pertsona datu base administratiboetan erregistratu ziren talde etnikoa adierazi gabe. Multzo horretako banaketa etnikoa adierazi zutenena bezalakoa zela jo da[2].

Erreferentziak aldatu

Kanpo estekak aldatu

  Artikulu hau Errusiako geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.