Baga, biga, higa... sentikaria
Baga, biga, higa... sentikaria 1970ko abuztuan Ez Dok Amairu talde artistikoak aurkeztutako ikuskizuna izan zen. Euskal kanta berriaren mugimenduaren hasierako helburuak zabaldu zituen, 1964az geroztik ordura arte euskal kultura berreskuratu eta berritzen aritu izen talde hori.[1][2] Geroago Mikel Laboak grabatuko zuen Baga, biga, higa abestiaren atarikoak izan ziren haiek.[1]
| Baga, biga, higa... sentikaria | |
|---|---|
 | |
| Ez Dok Amairuren Ikuskizuna | |
| Egilea(k) | Ez Dok Amairu |
| Sorrera-urtea | 1970 |
| Izenburua | Baga, biga, higa,,, sentikaria |
| Ezaugarriak | |
| Genero artistikoa | herri-kanta eta Euskal Kantagintza Berria |
| Hizkuntza | euskara |
ikuskizunaren izenburua Manuel Lekuonak "Literatura oral vasca" liburuan bildutako ohiko olerki magiko batean oinarritzen da, Mikel Laboaren abestia bezala.[3]
Taldeari musikak eduki leherkor eta ihardukitzaileari eszipiente gisa balio izan zion. Katalunian (Palau), París, Lovaina, Zaragoza, Madril, Bretainia, etab. ezagutaraztera ematen da.[3]
Portugaleten estreinatu zen eta bere azken errepresentazioa 1971an izan zen, Fernando Larrukertek eta Jose Luis Zabalak grabatu zutela.[3]
Helburuak aldatu
Ikuskizunaren bidez, Ez Dok Amairu mugimenduaren helburuak zabaldu ziren, eta, kultura berreskuratzeaz gain, kantutegietako kanta tradizionalak erakutsi nahi izan zitzaizkion jendeari, poesiak atera nahi izan ziren poeta garaikideen lanak musikalizatuz, eta bide esperimentaletarako atea ireki eta desagertzeko arriskuan zeuden tresnak berreskuratu eta zabalduz. Baina, ikuskizunean, taldeko kideak talde gisa aurkeztu ziren publikoaren aurrean, eta hainbat arte-adierazpen bateratu zuten. Beraz, ikuskizun kolektiboa eskaini zuten, oro har, jendea sentsibilizatzeko helburuarekin, gizarte-egoerak hala eskatzen baitzuen, gizarte-arazoak ez baitziren banakakoak, kolektiboak baizik.
Garai hartan Ez Dok Amairu taldeko kideak ziren hauek: Joxan Artze, Benito Lertxundi, Mikel Laboa, Jose Angel Irigarai Xabier Lete eta Lourdes Iriondo. Ikuskizunaren sormenean taldekide guztiek parte hartu zuten arren, muntaian eta sorkuntzan funtsezko eragile edo arte-zuzendari gisa Joxan Artze nabarmendu beharra dago.[3]
Ezaugarriak aldatu
Euskal kultur mugimendu abangoardistak lortu zuen bere talde izaera bururaino eramatea, kanta, poesia, dantza eta antzerkia, txalapartaren doinuz uztartzen zituen ikuskizun honekin.[1]
Ikuskizuna bi zatitan aurkezten zen, atsedenaldi batekin bananduta, eta hasieran eta bukaeran taldeko kideak agertokian agertzen ziren Baztango dantza dantzatuz. Hala, ikuskizunari batasuna emateaz gain, zentzu zirkularra, infinitua, ziklikoa agertzen zen. Besteak beste, “Xoxoak galdu du mokoa” (kanta tradizionala), txalaparta soinua, “Oi Pello, Pello (kanta tradizionala), toberaren soinua, taldearen poeten errezitatzea edo “Txoria txori” bezalako abestiak abesten ziren (Joxan Artzeren poesia, eta Laboaren musika). Bigarren zatian, aurrekoaren ildo berean, ginbardaren soinua entzuteaz gain, “Txoria Txori” (J.A.ren poesia) bezalako lanak interpretatuko dituzte. Artze), “Gizona lana eta makina” poesia (J.A. Artze) edo Mikel Laboak kantatzen zuen “Baga biga higa” (kanta tradizionala).[2]
Ondorioz, Ez Dok Amairu mugimendu kulturalak tradizioa eta modernotasuna bateratzen zituen ikuskizuna eskaintzen zuen, eta planteatutako helburuak sentipenez betetzen zituen.[4]
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b c «Taldearen hasiera eta amaiera» Argia (Noiz kontsultatua: 2021-08-16).
- ↑ a b Aristi Urtuzaga, Francisco (2002). «Nueva Canción Vasca. 1960-1985». Enciclopedia Auñamendi.
- ↑ a b c d Estornés Zubizarreta, Idoia. (2021). «Ez dok Amairu - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Eusko Ikaskuntza) (Noiz kontsultatua: 2021-08-17).
- ↑ Aurtenetxe Zalbidea, Auritz (2010). «Introducción al movimiento cultural Ez dok amairu». Euskonews, núm. 510.
Kanpo estekak aldatu
- Estornes Zubizarreta, Idoia. Ez Dok Amairu. Auñamendi entziklopedia.
Datuak: Q5716311
