Bézouten identitateak (edo Bézouten lemak) zera dio: zeroren ezberdinak diren eta bi zenbaki oso elkarrekiko lehenak badira, orduan existitzen dira x eta y bi zenbaki oso non 1= den.

Era berean, izanik. Bezouten identitateagatik ondokoa ondorioztatu daiteke.:

  • Alde batetik, baldin eta bada, orduan dela .
  • Bestalde, dela ziurtatzen du.

Identitateari izena Étienne Bézout (1730-1783) matematikari frantsesaren omenez jarri zitzaion[1]. Zenbaki teoriako beste teorema batzuk (Euklidesen lema edo Hondarraren teorema txinatarra, adibidez) Bézouten identitatean oinarritzen dira.

Soluzioen egitura aldatu

Bézouten identitateko ( ,  ) zenbakiak ( ,  )-rako Bézouten koefizienteak direla esaten da. Koefiziente horiek eta   haien zatitzaile komun handiena Euklidesen algoritmo hedatuaren bitartez kalkula daitezke eta lortuko diren balioek honakoa beteko dute:

  eta  

  eta   bata bestearen multiplo badira, goiko erlazioan berdintza beteko da.

Bézouten koefizienteak ez dira bakarrak. Izan ere,

 .

Hortaz, ( ,  ) Bézouten koefiziente pare bat kalkulatua izan denean, (Euklidesen algoritmo hedatuaren bidez, adibidez), gainerako ( ,  ) koefiziente-pareek existitzen diren Bézouten koefiziente guztiak (infinitu) adieraziko dituzte.

 .

Adibidea aldatu

Izan bitez   eta   bi zenbaki oso. Euklidesen algoritmo hedatuaren bidez   Bézouten koefizienteak eta haien zatitzaile komun handiena den   kalkulatuko ditugu. Zatiketa euklidearrak eginek eta hondarrak askatuz, zera lortuko dugu:

 


Hortaz,   da. Hondarrak atzera ordezkatuz, ( ,  ) Bézouten koefizienteak kalkulatuko ditugu:

 


Beraz, lortu ditugu Bézouten koefizienteak:   eta  .

Egiazta daiteke Bézouten identitatea ( ) betetzen dela:

 .

Esan dugunez, Bézouten koefizienteak ez dira bakarrak.   baliorako, adibidez, honako beste ( ,  ) koefiziente-parea lortuko dugu:

 .


Egiazta daiteke Bézouten identitatea ( ) betetzen dela:

 .


Erreferentziak aldatu

  1. (Frantsesez) Bézout, Étienne. (1779). Théorie générale des équations algébrique. De l'imprimerie de Ph. D. Pierres (Noiz kontsultatua: 2017-12-22).

Kanpo estekak aldatu