Aswan

Aswan
	hiria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Egipto
Gobernazioa	Aswan
Izen ofiziala	أسوان
Geografia
Koordenatuak	24°05′20″N 32°53′59″E / 24.088919°N 32.899731°E
Altuera	106
Demografia
Biztanleria	267.913 (2006ko azaroa); 0 (2006)
Informazio gehigarria
Ordu eremua	UTC+02:00
Hiri senidetuak	Sonoma (Kalifornia) eta Chongqing

Aswan^[1] (arabieraz: أسوان Aswān ʔɑsˈwɑːn ahoskatua; egiptoeraz: Swenet ; koptoeraz: ⲥⲟⲩⲁⲛ, Swān ; antzinako grezieraz: Συήνη Syene ), antzinean Siene deitua, hegoaldeko Egiptoko hiria da, Aswango eskualdeko hiriburua dena.

Aswango presaren iparraldean, Niloren eskuinaldean, lehenengo ur-jauzian dago. Egungo hiria handitu eta lehen bereizirik zegoen Elefantina du barnean.

Klima aldatu

Datu klimatikoak (Aswan)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	22.9	25.2	29.5	34.9	38.9	41.4	41.1	40.9	39.3	35.9	29.1	24.3	33.6
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	8.7	10.2	13.8	18.9	23.0	25.2	26.0	25.8	24.0	20.6	15.0	10.5	18.5
Euria (mm)	0.0	0.0	0.0	0.0	0.1	0.0	0.0	0.7	0.0	0.6	0.0	0.0	1.4
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	0.0	0.0	0.0	0.0	0.1	0.0	0.0	0.5	0.0	0.25	0.0	0.0	0.9
Eguzki orduak	298	281	322	316	347	363	375	360	298	315	300	289	3864
Iturria (1): World Meteorological Organization^[2]
Iturria (2): The Weather Network ^[3]

Historia aldatu

Antzinatea aldatu

Swenet zeritzon hiria da gaurko Aswan. Egiptoko hegoaldeko muga zen, lehenengo ur-jauziaren azpian dagoelako, eta deltaraino ontziz nabigatzeko ez zegoelako inolako trabarik. Hegoaldetik iparralderantz zihoazen ontzien ordainsariak ipintzen zituzten hiriko agintariek, leinuz leinu.

Inguru honetan zeuden antzinako egiptoarrek monumentu handiak egiteko erabili zituzten harrobiak, batez ere granito arrokakoak: estatuak, obeliskoak, eraikin sakratuak eta piramideak eraikitzeko erabili zituzten besteak beste. Orain dela 3.000 urteko harginen aztarnak daude.

Kristauen aroa aldatu

Aswan, predikatzaileak Afrikara joateko pasagune garrantzitsua izan zen.

Aro arabiarra aldatu

VIII. mende erdialdera, Sudango Nubiarekin harremana galduz, merkataritza-indarra galdu zuen Aswan hiriak.

Gaur egun aldatu

Batez ere Aswango presara doazen kruzeroengatik hiria turismoko oso gune garrantzitsua da.

Aswango presa aldatu

Nilo ibaiak urtero egiten zuen gainezka: lur emankorrak sortu ziren, baina uraldien maila ezin aurreikusiz, arazo larriak sortzen ziren lehorteen eta uholdeen eraginez.

Bi presa eginda daude, beraz, Aswan inguruan: zaharrena, Aswango Beheko Presa, britainiarrak hasi ziren egiten 1899. urtean eta 1902. urtean amaitu zuten (berritzen jarraitu dute); berriena, Aswango Goiko Presa, 1970. urtean amaitu zuten (amerikarrek, egiptoarrek eta errusiarrek jardun zuten aldi ezberdinetan).