Asiako Zazpi Elizak
Apokalipsiko Zazpi Elizak, Asiako Zazpi Elizak ere deitu izan zaienak, hasierako kristautasuneko zazpi eliza nagusiak dira, eta hala aipatzen dira Itun Berrian, Apokalipsian. Guztiak daude Asia Txikian, gaur egungo Turkian.
Deskribapena aldatu
Apokalipsiaren arabera (1:11), Greziako Patmos uhartean, Jesukristok Joan Patmoskoari agintzen dio: "Ikusten duzuna eskriba ezazu liburu batean, eta igorrozute zazpi Eliza Asian direnei, Efesan, Esmirnan, Pergaman, Thiatiren, Sardisen, Filadelfian eta Laodizean»
"Elizak" dioelarik, testuinguru horretan, hiri horietako bakoitzean bizi diren kristauen komunitateez edo elkarteez ari da, ez soilik haiek otoitzerako biltzen ziren eraikinaz edo eraikinez.
Elizak aldatu
Zazpi elizei, kokatuta dauden lekuen izenez deritze. Apokalipsiak eliza bakoitza deskribatzen du.
- Efeso (Apokalipsia 2: 1-7) - Lanean gogor eta etsi gabe aritzeagatik da ezaguna eliza hau, gaiztoengandik aldaratzeagatik ere bai; erasia egiten zaio lehen maitetsia uztearren (2: 4)
- Esmirna (Apokalipsia 2: 8-11) - Esmirnako eliza, berriz, pairatutako hersturengatik eta txirotasunagatik da miretsia; pertsekuzioa jasan beharko duelako iragarpena egiten zaio (2:10)
- Pergamo (Apokalipsia 2: 12-17) - 'Satanen eserlekua' edo 'tronua' dago eliza honetan (2:16); damua agertu beharra du irakasle faltsuak onartzeagatik (2:16)
- Tiratia (Apokalipsia 2: 18-29) - Karitateagatik da ezagun eliza hau, zeinaren "azken obrek izitzen baitituzte lehenbizikoak", handiagoak izanik: han ere, profeta faltsuen irakatsiak onartu dituzte (2:20)
- Sardes (Apokalipsia 3: 1-6) - Izen oneko eliza; zuhurtzia izan du bere burua gotortzeko eta Jainkoagana bihurtzeko damu bidez (3: 2-3)
- Filadelfia (Apokalipsia 3: 7-13) - Fedean irmo iraun du eliza honek, Jainkoaren hitza begiratu du, eta epetasunez iraun du (3:10)
- Laodizea (Apokalipsia 3: 14-22) - Ez da ez hotz, ez bero eliza hau, epela Jainkoaganako (3:16)
Zazpi mezu aldatu
Gutunak eredu baten arabera idatzi dira. Esaterako: Jauna, lehenik, eliza bakoitzari zuzentzen zaio, bere burua ere aurkezten die, eta, ondoren, eliza horri buruz dakizkienak aipatzen ditu. Ondoren, eginkizun bat ezartzen zaio, edo erasiak egiten, eta hurrena, agintzari bat. Zazpietako bakoitzari, ordea, ohartarazpen bat egiten zaio: "Beharriak dituenak adi beza zer erraten daroen Izpirituak elizei." Hala ere, batzuetan agintzaria baino lehenago ematen da ohartarazpena, eta beste batzuetan geroago.
Gutunak ez dira berdin luzeran, komunitate bakoitzaren beharrizanen arabera baitira luzeago edo laburrago; hala ere, denak amaitzen dira dei eginez tinko irauteko eta Izpirituak elizei esateko duena entzuteko. Eliza bakoitzari agintzen zaio ezen garailea sariztatu egingo duela Kristok.
Zenbait historizistaren aburuz, zazpi elizek zazpi garai bereizten dituzte Mendebaldeko Elizaren historian, Pauloren garaitik Jesukristo itzuli artekoak. Scofield-ek dio: "mezu horiek, berez, ez dira tokiko elkarte horientzat beren-beregi, aitzitik, haragoko asmoa dute: haren iritzian, gutunek asmo profetiko bat dute, eta elizaren espirituzko historiaren zazpi epeak azaltzen dituzte. Beste idazle batzuek, hala nola Clarence Larkin-ek, Henry Hampton Halley-k, Merrill Unger-ek eta William M. Branham-ek aditzera eman izan dute, halaber, zazpi elizek eliza unibertsalaren historia iragartzen dutela.
Ekialdeko eliza ortodoxoak, alabaina, kritika egin izan dio historizismoari. Dimitri Cozby-k, esaterako, dio historizistek elizaren historiaren ikuspegi zeharo sinplifikatua dutela. Dispentsazionalismoa protestantea denez gero, haren "elizaren historia", jatorriz, mendebaldekoa da soil-soilik. Dispentsazioek ez dute kasik deus kontuan hartzen eliza ortodoxoaren historiatik, mendebaldekoarekin batera izandako lehenbiziko kontzilioen garaitik hara".
Elizen aingeruak aldatu
Apokalipsiaren 2. eta 3. kapituluek berariazko mezuak dakartzate zazpi elizen zazpi aingeruentzat. Zazpi gutun horietako bakoitzeko mezua, hala, aipatzen duen eliza jakin horren aingeruarentzat da.
Origenes-ek dio ezen "aingeru" horiek elizen aingeru guardiakoak direla, eta bat dator iritzi horrekin Henry Alford. Baina Epifaniok, ordea, berariaz ukatzen du hori, eta, pasarteko iruditeriarekin bat etorriz, dio ezen, "aingeru" aipatzen dutenean, apezpikuei buruz ari direla.
Joanek, bestalde, Gizonaren Semearen ikuskaria dakusa, zeina zazpi ganderailuen artean baitabil eta zazpi izar baitauzka bere eskuin eskuan. Apokalipsiak (1:20) dio ezen "Zazpi izarrak zazpi elizen aingeruak direla, eta, zazpi ganderailuak, zazpi elizak". Irakaslea eta izarra parekatzea Eskrituren Ikasketetako tradizioa da. [1]
Agustin Hiponakoaren interpretazioaren arabera, elizen aingeruak elizetako prelatuak dira, zeren, haren irudiko, San Joanek, haiei buruz diharduela, lehen karitatetik eroriak direla baitio; alabaina, hori ez da egia aingeruez ari garela. Beste batzuen irudiko, ostera, erortzeaz ari denean, elizei buruz ari da, ez mezulariei buruz, zeren gutun bakoitzari hitz hauekin ematen baitzaio amaiera: "Beharriak dituenak adi beza zer erraten daroen Izpirituak elizei."
Biblia hedatuak dio ezen, Apokalipsiaren 2.2 eta 3:18 lotuz, aditzen dela aingerua singularrean aipatzen dela, hau da, eliza bakoitzaren aingerua aipatzen dela. Esaten denaren zati handi bat agiraka eta ohartarazpena da, eta, beraz, aingeruak izaki zerutiarrak badira, litekeena da haien elizetako bekatarien irudikapen moduan baliatzea nolabait. Judu tradizioaren arabera, nazio eta izaki bakoitzak badu aingeru guardako bat, eta Jainkoak nazioren bat punitu behar duenean, lehenik haren aingerua punitzen du. Bada, are, Mikelen istorio bat, Israelen aingeru guardakoarena, zeinean Jainkoak agiraka egiten baitio Ezekielen garaian egindako bekatuengatik. Hala, Apokalipsiaren lehen irakurleek uste izango zuten aingeruak, hemen, aingeru guardakoak direla, eliza bakoitzarenak, elizako kideen egiteen erantzukizun partekatua dutenak.
Itun Berrian, aingeru esateko grezierazko hitza ( άγγελος ), aingeru zerutiarra izendatzeko ez ezik, mezulariarena egiten duten gizakiak izendatzeko ere bada, hala nola Joan Bataiatzailea (Mateo 11:10, Marko 1:2, Lukas 7:27), eta Jainkoaren profetak iragartzeko ere bai (Apokalipsia 22:8-9). D.I. Scofield-ek ohartarazi duenez, ""mezularia" darabilenean, aditu behar da, berez, gizakiak zirela, zazpi elizek igorriak apostolu adindua nola zegoen ikustera...alabaina, Jainkoak eliza bati igorritako mezua daraman edozein irudikatzen dute". " [2]
- Bibliako numerologia
- Apokalipsia: 1. , 2. eta 3. kapituluak
- Kristautasuna Anatolian erromatarren garaian
- Kristautasunaren hasierako zentroak
- Ekialdeko kristautasuna
- Apokalipsiko gertaerak (1. kapitulua)
- Jainkoaren zazpi espiritu
- Kristau eskatologiazko diferentzien laburpena
- Erromako zazpi erromes eliza
Erreferentziak aldatu
Bibliografia aldatu
- Halley, HH, Halley's Bible Handbook (Grand Rapids, MI: Zondervan, 1978), p684
- Scofield, CI, The Scofield Reference Bible (Oxford: Oxford University Press, 1967), p1332
- Ramsay, W. M. (1904). Asiako zazpi elizetako gutunak . Hodder & Stoughton. Batetik Artxibatutakoak jatorrizkoa 2018-04-19 orrian. 2012-01-05 berreskuratua .
- Hemer, Colin J. Asiako zazpi elizetako gutunak bertako giroan (JSOT Press, 1989), p283
Kanpo estekak aldatu
- Entziklopedia katolikoa: Elizetako aingeruak
- Entziklopedia katolikoa: Asia Txikia, ikus "Kristautasunaren hedapena Asia Txikian" izeneko atala.
- Branham, WM, An Exposition of the Seven Church Ages[Betiko hautsitako esteka], Voice of God Recordings, Jeffersonville, Indiana, 1965.
- Pastor Rocky Veach-ek egindako Revelation 2. eta 3. kapituluen bidez, Elizaren benetako joera
Datuak: Q1432625
Multimedia: Seven churches of Asia / Q1432625
