Arthur Stanley Eddington

Britainiar astrofisikaria (1882-1944)

Sir Arthur Stanley Eddington OM (1882ko abenduaren 28a, Kendal, Westmorland, Ingalaterra-1944ko azaroaren 22a, Cambridge, Ingalaterra) astronomo, fisikari, matematikari eta zientziaren filosofo britainiarra izan zen. Honetaz guztiaz gain, XX. mendeko lehen erdian zehar dibulgatzaile gisa ere eskuratu zuen fama. Eddingtonen muga, adibidez, izarren berezko argitasuna zehazten duen limitea, bere izenean definitua dago.

Arthur Stanley Eddington

katedradun

Bizitza
JaiotzaKendal1882ko abenduaren 28a
Herrialdea Erresuma Batua
HeriotzaCambridge1944ko azaroaren 22a (61 urte)
Hobiratze lekuaAscension Parish Burial Ground (en) Itzuli
Familia
AitaArthur Henry Eddington
AmaSarah Ann Shout
Ezkontidea(k)ezkongabea
Hezkuntza
HeziketaCambridgeko Unibertsitatea
Victoria University of Manchester (en) Itzuli
(1898 - 1902)
Trinity College
(1902 - 1902)
Tesi zuzendariaAlfred North Whitehead
E. T. Whittaker (en) Itzuli
Ernest Barnes (en) Itzuli
Doktorego ikaslea(k)Subrahmanyan Chandrasekhar
Cecilia Helena Payne-Gaposchkin
Hermann Bondi
Leslie Comrie (en) Itzuli
Max Krook (en) Itzuli
George Cunliffe McVittie (en) Itzuli
Roderick Oliver Redman (en) Itzuli
Gerald Merton
G. L. Clark (en) Itzuli
Stavros Plakidis (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakastronomoa, astrofisikaria, filosofoa, fisikaria eta matematikaria
Enplegatzailea(k)Greenwicheko Errege Behatokia  (1906 -  1912)
Cambridgeko Unibertsitatea  (1912 -  1944)
Cambridge Observatory (en) Itzuli  (1914 -  1944)
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
InfluentziakHorace Lamb (en) Itzuli
KidetzaRoyal Society
Sobietar Batasuneko Zientzien Akademia
Suediako Zientzien Errege Akademia
Hungariako Zientzien Akademia
Edinburgoko Errege-elkartea
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Zientzien Errusiar Akademia
Prusiako Zientzien Akademia
Arteen eta Zientzien Herbehereetako Errege Akademia
Nazioarteko Astronomia Elkartea
Zientzien Bavariar Akademia
Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala
Accademia delle Scienze di Torino

Musicbrainz: 55beea30-d2b7-496b-9903-31ccd3def118 Find a Grave: 5935599 Edit the value on Wikidata

Erlatibitatearen teorian egindako ekarpenek, batez ere Einstein-en Erlatibitate Orokorra azalduz, oso famatu egin zuten aurreko mendeko lehen hamarkadetan. Horrekin batera, garaian, Lehen Mundu Gerran Alemaniarrek eginiko aurrerapen teknologiko eta zientifikoen azalpenak eman zituen mundu anglo-saxoian. Azalpen hauen adibide garrantzitsuenetako bat 1919ko Report on relativity theory of gravitation izan zen. Urtebete beranduago, 1920an, izar-energiaren jatorriaren lehen iragarpena eman zuen, ordura arte erabat ezezaguna zena. Izarretan prozesu nuklearraren aurkikuntza eta mekanismoa aurresan zituen The internal constitution of stars[1][2] artikuluan, iturburua hidrogenoaren eta helioaren arteko fusioa zela proposatuz. Gainera, 1919ko maiatzaren 29ko eguzki eklipsearen harira, Erlatibitate Orokorraren garaiko lehen egiaztapentzat kontsideratu zena, Príncipe uharte-rako ibilaldia antolatu zuen behaketa aurrera eramateko, eta denbora-gezia-ren kontzeptua ezagutzera eman zuen fisikan, The nature of the physical world[3] liburuaren bidez.

Biografia

aldatu

Lehen urteak[4]

aldatu

Arthur Stanley Eddington 1882ko abenduaren 28an jaio zen Kendal herrian, Westmorlanden, Ingalaterran. Arthur Henry Eddington-en eta Sarah Ann Shout-en semea, bi gurasoak Quaker komunitate erlijioso protestantearen kideak ziren, aita Quaker School-eko zuzendaria zelarik. Kendalera mugitu baino lehen, aitak Quaker ikastola batean irakatsi zuen Lancashiren, urte batzuk beranduago Stramongate Quaker Schoolen buru ezartzeko. Sukar tifoidearen hedaduraren ondorioz, 1884an hil zen aita, eta amak bi seme-alaben ardura hartu behar izan zuen, diru-sarrera gutxi zuelarik. Hori dela eta, familia Westonera mugitu zen, kostaldera, erosotasunaren bila eta bertan, Arthur Stanley Eddington-ek (Stanley gisa ezagutua familian) etxean ikasi zuen, Erresuma Batuko preparatory Schoolean hiru urtez izan baino lehen. Westonen familia bizi zen etxearen (Varzin izenekoa) helbidea ezaguna da: 42 Walliscote Road, Weston-super-Mare. Egun, helbide berean, Arthur Stanley Eddingtonen omenez, bere lana azaltzen duen oroimenezko plaka bat dago.

 
Weston-Super-Maren, Westonen, bere omenez jarritako plaka.

Ikasketak eta Ibilbide zientifikoa

aldatu

1893. urtean, Eddington Brynmelon Schoolean ikasten hasi zen. Literatura ingelesean eta matematiketan berebiziko erraztasun eta jakintasuna erakutsi zituen, ikasle bikainena zela agerian utziz. Hain ikasle ona izateak Owens Collegeko (beranduago [Manchesterreko unibertsitatea]] bilakatuko zena) beka bat lortzea ahalbidetu zion, 16 urte zituela bertaratu zelarik, 1898an. Bertan lehen urtea kurtso orokor bat egiten igaro ondoren, datorren hirurak fisikara bideratuak egin zituen, bere irakasle ziren Arthur Schuster eta Horace Lamb fisikarien eraginagatik, batez ere. Eddington, Manchesterren bizi zela, Dalton Hall-en, bertako matematikari ezberdinen eraginpean, aurrerapen nabarmenak egin zituen ikasketetan, eta bestelako bekak eskuratzeaz gain, B.Sc (Bachelor of science, Erresuma Batuko gradua) in Physics -a eskuratu zuen, Fisikako gradua, ohorezko matrikulaz, 1902an.

 
Leideneko Unibertsitatean eginiko konferentzia. Ezkerretik- eskuinera, goitik-behera: Albert Einstein, Paul Ehrenfest, Willem de Sitter, Arthur Stanley Eddington eta Hendrik Lorentz.

Gradua amaitu ostean, 1902. urtean bertan ere, Trinity College-ra, Cambridge-ra joan zen, beste beka batekin. Robert Alfred Herman izan zuen tutoretzat eta 1904an, bigarren-urteko lehen ikaslea izan zen Senior Wrangler gisa izendatua, unibertsitate ikasle gisa Cambridgen matematika arloan jaso daiteken titulurik garrantzitsuena. 1905ean, M.Sc (Master of Science, ingelesez) masterra eskuratu bezain pronto, emisio termionikoak aztertzen jarri zen Cavendish Laborategian, Ingenieritzako graduetan matematikako irakasgaiak irakasten zituen heinean. Laborategiko lana ez zenez batere emankorra izan, Trinity-n bere seniorra zen E.T. Whittakerren gomendioz, Greenwicheko Errege Behatokian lanposturako izena eman eta postuetako bat eskuratu ahal izan zuen (1906), astronomiako ibilbideari ekingo ziolarik bertan, eta bide batez, txikitan zuen ametsa egi bilakatzen hasi zen: "try to count the stars". 1913 urterako, Cambridgeko Behatokiko zuzendari izatera ere heldu zen (Cambridgeko unibertsitateko astronomia eta filosofia esperimentaleko katedra eskuratu zuen une berean), bere bizitza osoan zehar mantenduko zuen kargua izan zelarik. Bizitza osoan zehar ere familiarekin bizi izan zen (ama edota arrebarekin), eta pertsona isiltzat kontsideratua izan zen beti. Behatokietako lan ezberdinez gain, bere karrera zientifikoaren alderdi garrantzitsu bat astrofisikako dibulgazioa izan zen; konferentzia eta liburuen argitalpen bidez egiten zuelarik. Lan nabarmenei dagokienez, izarren inguruko eboluzioarekin, hauen higidurarekin/dinamikarekin eta beraien barne eta kanpo-egiturekin zerikusia zutenak (The internal constitution of stars[1]) gailendu ziren, Eddingtoni izugarrizko fama eskainiz. Gainera, izarren barne-orekan erradiazio presioak zuen garrantzia azalerarazi zuen lehen aldiz, agerian utziz interakzio grabitatorioa gasen eta erradizioaren presioaz orekatuta egon behar zela; eta izarren masa eta argitasuna erlazionatu ahal izan zituen (1926).

Bestalde, Einsteinen erlatibitatearen teoriaren ildotik abiatuta, unibertsoaren egitura eta hedapenari buruzko teoria berri bat landu zuen, haren batez besteko dentsitatea eta osatzen duten protoien kopuru probablea oinarritzat hartuz. Egungo astronomia modernoaren aitzindarietako bat da.

Filosofia

aldatu

Filosofia-kutsuko obrak idatzi zituen Eddingtonek, idealismoan eta indeterminismoan murgildu zelarik batez ere.

Idealismoa

aldatu

The Nature of the Physical World [3](1928) izan zen ikuspegi honetako libururik garrantzitsuena. Pentsamolde honetara, bi argumentu edo arrazoiren baitan jo zuen:

-Lehena, teoria fisikoetatik eratorria. Garaian, eterraren eta oinarrizko partikulen portaera erlatibitatearen eta fisika kuantikoaren bidez baztertu ziren. Bertatik, Eddingtonek, metafisika materialista zeharkituta zegoela ondorioztatu zuen, metafisika idealista baten beharra zegoelarik.

-Bigarren argumentua, Eddingtonen epistemologian oinarritua, beste bi zatiz osatua da. 1) Mundu objektiboa bere egitura da, gure konzientzian islatua. Hala, ez dugu arrazoirik mundu objektiboa korapilatsua dela pentsatzeko. Beraz, metafisika duala ezin da ebidentzia bidez babestu. 2) Gainera, mundu objektiboa mentala ez denik ezin dezakegu jakin, ez eta erabat materiala denik ere.

Eddingtonek fisikak konortea/kontzientzia ezin esplika zezakela uste zuen ere, eta ideion baitan aipamen asko izan zituen: Ian barbour - Issues in Science and Religion (1966) edota Charles de Konick-enak, adibide batzuk aipatzearren.

Indeterminismoa

aldatu

Einstein eta garaiko beste hainbat fisikariren determinismoaren kontra, Eddingtonek indeterminismoa bultzatu zuen. Pentsamolde honek objektu fisiko orok ontologikoki zehaztugabeko propietateak dituztela dio, fisikarien ulermenaren muga epistemologikoen ondorioz sortuak ez direnak. Hala, mekanika kuantikoko Heisenbergen ziurgabetasun printzipioa, adibidez, naturaren beraen indeterminismoak sortua litzateke.

Heriotza

aldatu

Arthur Stanley Eddington 1944ko azaroaren 22an hil zen Cambridgen, Evelyn Nursing Home erietxean, minbiziak jota. Ez zuen ezkontzerik izan, eta bere gorpua Cambridge Crematorium ehortzetxean erraustua izan zen azaroaren 27an. Errautsak bere amaren hilobian lurperatu ziren, Cambridgen bertan.

Cambridgeko Unibertsitateak North West Cambridge development unibertsitatea bere omenez izendatu zuen. David Tennant aktoreak hezurmamitu zuen Eddington (Andy Serkisek Einsteinena egiten zuelarik) Eddington and Einsten filmean. Paul Eddingtonen familia zen ere.

Ekarpen zientifikoak

aldatu

Astronomia

aldatu

Arestian aipatu bezala, 1906ko urtarrilean Eddington Greenwicheko Errege Behatokiko Erregearen Astronomo posturako proposatua zan zen, hilabete beranduago eskuratu ahal izan zuelarik postua, Cambridge utziz. Segituan jarri zen lanean, hasteko, 433 Eros asteroidearen paralaxia aztertuz eta emaitzak plaka fotografikoetan adieraziz. Metodo estatistiko berri bat garatzeak 1907ko Smith's_Prize saria irabazte eginarazi zion, hondoko izarren joeran oinarritua. 1912an Charles Darwinen semea zen George Darwinen heriotzak hutsik utzitako lekua hartu zuen Cambridgen 1913an, Plumian Professor of Astronomy and Experimental Philosophy aulkian. Urte horretan bertan ere Robert Ball hil zenez (Lowndean chair), Eddington Cambridgeko Behatoki osoko zuzendari izendatu zuten eta 1914an Errege Elkarteko kide. Aipatzekoa da Lehen Mundu Gerran soldadu egon behar zuen unean, bere ideia bakezaleek bultzaturik, gudan parte hartzea ukatu zuela (onartu egin ziotena, zientzialari askoren presioa zela eta) eta lan gehigarriak egin zituen, zientziarako zuen garrantziagatik.

Astronomiarako ekarpenak izarren ikerkuntzaz hasi zituen, teoriek behaketekin bat egiten zuten ala ez argitzeko. Prozesu estelarren lehen interpretazioak garatu zituen; Zefeida izar aldakorrei azalpen fisiko posibleak ematen saiatuz lehenik eta behin, 1916an. Emdenen modelo politropikoak, Karl Schwarzschilden aurretiko lana izan zena, hedatzeari ere ekin zion, erradiazio presioan oinarriturik. Lane-Emdenen ekuazioen arabera, izarrak gasezko esferatzat kontsideratzen dira, grabitazioaren eragina barne-presio termikoaz heldu eta egonkortzen delarik. Hala ere, Eddingtonek, egonkortasun hori gertatzeko, eta kolapsorik ez emateko erradiazio presioaren beharra zegoela erakutsi zuen (nahiz eta garaian opazitatea eta izarren barne-egitura ondo ez ezagutu); eta horrek izarren edozein puntutako temperatura, presioa eta dentsitateak kalkulatzea ahalbidetu zion. Nahiz eta garaiko fisikaren ikuspuntutik onartu gabeko arrazoiak erabili zituen, bere lanaren iraganeko garrantzia azpimarratu zuen. James Jeansekin batera, ekarpen antzekoak egin zituen, batez ere, hauek mantentzen zituzten eztabaida ezberdinek garrantzia ematen ziotelako gaiari. Berak erabilitako metodoek emaitza onak ematen zituztenez, masa-argitasun erlazioan batez ere, denbora osoan babestu zituen (aipatu berri den erlazioak izar mota ororen portaera gas idealtzat onartzen du), eta era berean, izarren energiaren jatorriaren proposamenak garatu zituen. Beste astronomo askok Kelvin-Helmholtz mekanismoa defendatzen zutenean, mekanika klasikoan oinarritzen zena, Eddingtonek espekulazio ezberdin asko egin zituen, protoi-elektroi deuzestapena eta fusio nuklearraren ondorioak aztertzen dihardun zuelarik.

Azken honen iragarpena egin zuen 1920an argitaratutako The Internal Constitution of Stars[1] artikuluan, izarren energiaren jatorria misterio hutsa zelarik momentuan. Hidrogenoa helioan bilakatzen zela aurresan zuen modu egokian, Einsteinen energiaren ekuazioa errespetatuz,  . Eddingtonek esandakoa artikuluan, ez zegoen inolaz baieztatuta esperimentalki, baina bere arrazoiketa ondorengo puntuetan oinarritzen zen:

  1. Garaian onarturiko Kelvin-Helmholtz mekanismoak izarren errotazio-abiadura bizkortu beharko luke, momentu angeluarraren kontserbazioa dela eta, baina Zefeidatan ez zen hori behatzen.
  2. Bestelako energia iturri posible bakarra materiaren energiarekiko bihurketa zen, baina Einsteinek erakutsi zuen bezala, masa txikiak energia
     
    1919ko eklipsean erabilitako tresneriaren irudia, teleskopioa batez ere-A.Eddington.
    handiaren adierazle dira.
  3. Francis Astonek Helio atomoaren masa lau hidrogenorena baino   txikiagoa zela ikusi zuen, eta beraz, erreakzio hori ematen bazen, energia
     
    Argi-izpien kurbaduraren kalkuluak, Einsteinen Erlatibitate Orokorraren lehen froga-A. Eddington.
    kopuru bat askatu behar zen.
  4. Izar batek soilik hidrogenoaren   balu nahikoa izango litzateke energiaren jatorria azaltzeko (egun badakigu gehiago dutela).
  5. Elementu pisutsuagoak ere fusioa bete zezaketen, baina garaian masa atomikoak ez zeudenez ondo neurtuta, ezin zen gehiago esan.

Onarpen oro datorren urte eta hamarkadetan baieztatu zen, eta izarren barne tenperatura milioi gradutakoa izan behar zela frogatu zen. Arestian esandako masa-argitasun erlazioa 1924an aurkituko zuen, bere modeloak onartzen zihoazten aldi berean. Horrek, ikerkuntza teknika ezberdinak garatzea ere ahalbidetu zuen, izarren garapenean bereiziki. Hauetan azpimarragarria dugu Eddingtonen hurbilketa, transferentzia erradiatiboetara aplikatua. Prozesu honek, erradiazio elektromagnetikoaren hedapenak jasan ditzaken aldaketa edo afekzioak azaldu zituen, inguruaren aldaketen arabera; absortzio, emisio edo sakabanaketa prozesuen bidez. Eddingtonen hurbilketak aztertzen den angeluekiko proportzionaltasun lineala existitzen dela onartzen du. Beste garapen garrantzitsu bat Eddingtonen muga edo Eddingtonen Argitasuna dugu; zeinak gorputz batek (izar batek adibidez) izan dezaken tenperatura maximoa adierazten duen, erradiazioaren eta grabitatearen presioen berdinketa dagoenean, egonkortasunean. Aipagarria da ere berak garatu zuen Kappa-mekanismoa, pultsazio aldakorreko izarren argitasunaren aldaketak azaltzeko, non kappa ( ) hizki grekoak opazitatea adierazten duen. Hala, egindako aurrerapen kantitateagatik, Eddingtonek izarren funtzionamendua ondo ulertzen zuela ikusirik, izar -eredu bat eraiki zuen: gas ideala, politropoen ekuazioa, oreka hidrostatikoa eta energia transferentziak erabili ztuen horretarako. Subrahmanyan Chandrsekharrekin ( hau Cambridgeko ikasle zenean), Eddingtonek izarren masen mugaren baitan gatazka nabarmenak izan zituela erabat ezaguna da; Arthur Eddingtonek ez zuen uste Chandrasekharren kalkulu matematikoek ondorio fisikoak izan zitzaketenik. 1920ko hamarkadaren amaieran eta 1930ekoan zehar, Eddingtonek astrofisikan egindako lana izarren egituran oinarritu zen, eta azken urteetan fisika kuantikoaren erabilera aplikatzen saiatu zen.

Erlatibitate Orokorra

aldatu
 
1919ko maiatzaren 29ko eklipsearen argazkietako bat, 1920ko artikuluan aurkeztua-A. Eddington.

Eddington Royal Astronomical Societyko zuzendari zenean, lehena izan ohi zen zientzialari askoren artikulu edota lanak eskuratzen. Horren adibide nabarmena dugu Einsteinen Erlatibitate Orokorrarekin zerikusia zuten Willem de Sitter fisikariarenak. Eddingtonek ezagutza matematiko zabala zuenez, gai zen erlatibitate orokorra ulertzeko, eta Britainian segituan bilakatu zen erlatibitatearen aurkezle eta babesle. Horrekin batera, Frank Watson Dyson Errege Astronomoarekin 1919ko maiatzaren 29ko eklipseak behatzeko ibilaldiak antolatu zituen, bertan, eguzkiaren eremu grabitazionalak argiaren deflexioa sortzen zuela zihurtatzeko. Eklipseak iraun bitartean (bera Afrikara joan zen, hego-mendebaldera, Príncipe uhartera) Hyades multzoko izar ezberdinen argazkiak atera zituen (Kappa Tauri ere, Tauro konstelazioan) , eguzkiaren ikuspegian zeuden hoienak urteko momentu horretan. Hala, izar horiek erabateko eklipseetan soilik azter zitezkenez (eguzki-izpiek bestela itzaldu egiten baitzituzten), Erlatibitate Orokorraren arabera, azterturiko izarren argi-izpiak desplazatuak agertu beharko lirateke eguzkiaren eremu grabitatorioarenpean, sortzen duen kurbatura dela eta; grabitate newtondarra ez zen nahikoa eskuraturiko emaitzak azaltzeko.

Urtebete beranduago argitaratu zituen Eddingtonek bere emaitzak, Einsteinen teoria baieztatuz lehen aldiz, eta Erlatbitate Orokorra grabitate newtondarraren ordez gaildenduz; argitalpeak ondorio internazionalak izan zituen. Bere emaitzak kalitate txarreko behaketen ondorio zirela uste zuen hasieran komunitate zientifikoak, eta gainera, eklipsearen Brasilgo emaitzek (Dr. Dyson) fisika newtondarraren antza gehiago zuten. Hala ere, 1979an eginiko analisi berriek, ekipamendu modernoagoaz, software berriekin, Eddingtonen emaitzen alde egin zuten. 1919ko behaketak beraz, nahiz eta emaitza kaxkarragoak izan, nahikoak ziren baieztapenak egiteko. Brasilgo emaitzetan, beranduago jakin zen teleskopioek erroreak zituztela.

Bestalde, grabitazioan ere ekarpenak egin zituen. Einsteinen ekuazioak modu ezberdinetan aztertzen ziren garaian, Scwarzschilden soluzioak azterketa mota asko jasan zituen. Bertan, geodesiko nuluekin eginiko kalkuluekin, koordenatu sistema berri bat ezarri zuen, D. Finkelsteinen laguntzaz. Hala, sistema hori Eddington-Finkelsteinen koordenatuen izenpean geratu ziren. Honi, askotan, "dordokaren koordenatuak" izenez ere deitzen zaio, Zenonen paradoxatik (Akiles eta dordokarena) eratorria baitzen ideia.

Erlatibitatearen inguruan Eddingtonek klaseak eman zituen, ulermen-maila altua zuelako, eta kontzeptuak esparru eta maila askotan era egokian azaltzeko gaitasuna zuelako ere. Gaitasun hori Mathematical Theory of Relativity liburuan bildu eta aurkeztu zuen 1923an.

Kosmologia

aldatu

Arthur Eddington kosmologia erlatibista orokorraren lehen garapenetan ere sartuta egon zen, bete-betean nahasia. Einsteinen unibertsoaren ezegonkortasuna aztertzen egon zen Lemaître (unibertsoaren kontrakzio edo hedapenaren postulatuak) eta Hubble-en (nebulosen atzerapenen azterketak) lanak irakurri ostean 1927an. Bere ustez, konstante kosmologikoak unibertsoaren garapenean berebiziko garrantzia izan zuen Einsteinen unibertso estatikoa azaltzeko; eta bere ikerketa kosmologikoa konstante horren esanahian oinarritu zen. Horren emaitza asko lehen esandako Mathematical Theory of Relativity lanean agertzen dira.

Oinarrizko teoria eta Eddingtonen zenbakia

aldatu

1920tik aurrera, Fisikaren munduan egin ziren ekarpen ezberdinek; Erlatibtateak, Teoria Kuantikoak, Grabitazioak, Kosmologiak... teoria orokorrago edota oinarrizkoago bat egon zezakenaren ideia garatu zuen uneko hainbat fisikarirengan. Eddington horietako bat izan zen, aipaturiko esparruak unifikatzen saiatu zelarik "Oinarrizko Teoria" baten bidez; baina oinarrizko konstanteen zenbakizko analisia egiten amaitu zuen.

Analisi hauetan, dimentsiorik gabeko konstanteen arteko erlazioak topatzen saiatzen zen, hainbat eta hainbat konbinatuz eta askotan   ordenako (edo bere karratu eta erro karratuak) balioak eskuratuz. Eginiko ikerketetan, protoiaren masa eta elektroiaren kargaren balioak ausazko balioak ez zirela uste zuen, baizik eta "naturalak eta unibertsoa eratzeko zehatzak". Paul Dirac berak ere ikerketa bide hau jarraitu zuen momenturen batean, Diracen zenbaki handien hipotesi izenez ezagutua, eta biek batera Eddington-Dirac zenbakiak ere atera zituzten. Egitura fineko konstantearen balioaren inguruan ere dihardun zuen, eta nahiz eta hasieran 1/136 izateko arrazoien alde irmo egin, beranduago 1/137 zela erakutsi zuten esperimentuek, eta hori ulertzeko arrazoiak azaldu zituen Eddingtonek berak.

Horrekin batera, oinarrizko fisikarako oinarri aljebraiko bat aurkitu zuela uste zuen (E-numbers); bertan espazio-denbora dimentsio altuagoko egitura batera txertatzen zelark. Saiakera hau gaur egungo Bateratze Teoriek (GUT) erabili ohi dituzten teknika ezberdinen antzekoa izan zen. Konstanteekin egindako lan ezberdinetan, bestalde, unibertsoan dauden hidrogeno atomo kopurua aurresateko adorea izan zuen, Eddingtonen zenbakia;  , baina ezin izan zuen lana amaitu, eta hauxe hilondoan argitaratu zen 1948an, Fundamental Theory [5].

Argitalpen garrantzitsuak

aldatu

Sariak eta aipamenak

aldatu

Sariak eta ohoreak:

aldatu

Bere izena daramate:

aldatu

Zerbitzuak:

aldatu

Kultura herrikoian:

aldatu
  • Eddington Bertrand Russellen "The Mathematician's Nightmare: The Vision of Professor Squarepunt" film motzeko protagonistetako bat da , The Mathematical Magpie-en (Clifton Fadiman) ezaugarrituriko lana.
  • David Tennantek bere pertsonaia antzeztu zuen Einstein and Eddington filmean, BBC eta HBO-ren koporodukzio bat izan zena, BBC2 kanalean emititu zelarik Erresuma Batuan 2008 azaroaren 22an.
  • Bere humorea eta esperientzia erlijiosoak The Witness abentura jokoan aipatuak izan ziren, Thelka, Inc. -en produkzio gisa, 2016 urtarrilaren 26an argitaratua.
  • Time aldizkariak portada bat eskaini zion 1934ko apirilaren 16an.
  • “In Transit” kanta (2023-Signs Of Life by Neil Gaiman and Fourplay String Quartet) bere omenez idatzia izan zen.

Erreferentziak

aldatu
  1. a b c d Eddington, A. S.. (1920). «The Internal Constitution of the Stars» The Scientific Monthly 11 (4): 297–303. ISSN 0096-3771. (Noiz kontsultatua: 2024-04-26).
  2. (Ingelesez) Eddington, A. S.. (1916-11). «On the Radiative Equilibrium of the Stars» Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 77 (1): 16–35.  doi:10.1093/mnras/77.1.16. ISSN 0035-8711. (Noiz kontsultatua: 2024-04-27).
  3. a b c (Ingelesez) D., H.. (1936-02). «The Nature of the Physical World» Nature 137 (3459): 255–255.  doi:10.1038/137255b0. ISSN 0028-0836. (Noiz kontsultatua: 2024-04-26).
  4. Douglas, A. Vibert; Polkinghorne, J.. (1957-06-01). «The Life of Arthur Stanley Eddington» Physics Today 10 (6): 36–36.  doi:10.1063/1.3060393. ISSN 0031-9228. (Noiz kontsultatua: 2024-05-03).
  5. a b McCrea, W. H.. (1947-12). «Fundamental Theory. By the late Sir A. S. Eddington. Edited by Edmund Whittaker. Pp. viii, 292. 25s. 1946. (Cambridge University Press)» The Mathematical Gazette 31 (297): 288–291.  doi:10.2307/3609292. ISSN 0025-5572. (Noiz kontsultatua: 2024-04-26).
  6. Moore, J. H.. (1915). «Stellar Movements and the Structure of the Universe: Review» Publications of the Astronomical Society of the Pacific 27 (158): 79–85. ISSN 0004-6280. (Noiz kontsultatua: 2024-04-26).
  7. Eddington, Arthur Stanley. (2006). Report on the relativity theory of gravitation. Dover Publications ISBN 978-0-486-45080-3. (Noiz kontsultatua: 2024-04-26).
  8. (Ingelesez) N., J. W.. (1921-02). «Space, Time, and Gravitation: An Outline of the General Relativity Theory» Nature 106 (2678): 822–823.  doi:10.1038/106822a0. ISSN 0028-0836. (Noiz kontsultatua: 2024-04-26).
  9. Eddington, Arthur Stanley. (1923). «The Theory of Relativity and Its Influence on Scientific Thought» The Scientific Monthly 16 (1): 34–53. ISSN 0096-3771. (Noiz kontsultatua: 2024-04-26).
  10. Eddington, Arthur Stanley. (2005). The Domain of Physical Science. Kessinger Publishing ISBN 9781425358426..
  11. (Ingelesez) M., E. A.. (1927-08). «Stars and Atoms» Nature 120 (3017): 293–293.  doi:10.1038/120293a0. ISSN 0028-0836. (Noiz kontsultatua: 2024-04-26).
  12. (Ingelesez) Eddington, Sir Arthur Stanley. (1929). Science and the Unseen World. G. Allen & Unwin Limited (Noiz kontsultatua: 2024-04-26).
  13. (Ingelesez) Eddington, Sir Arthur Stanley; Haldeman-Julius, Emanuel. (1930). Why I Believe in God: Science and Religion, as a Scientist Sees it. Haldeman-Julius Publications (Noiz kontsultatua: 2024-04-26).
  14. Eddington, Arthur. (1988). The expanding universe. (Reprinted. argitaraldia) Cambridge Univ. Press ISBN 978-0-521-34976-5. (Noiz kontsultatua: 2024-04-26).
  15. (Ingelesez) Dingle, Herbert. (1935-03). «New Pathways in Science» Nature 135 (3412): 451–454.  doi:10.1038/135451a0. ISSN 0028-0836. (Noiz kontsultatua: 2024-04-26).
  16. Eddingon, Arthur Stanley. (1936). Relativity Theory of Protons and Electrons. Macmillan.

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu