Sir Arthur Charles Clarke (Minehead, Somerset, Ingalaterra, 1917ko abenduaren 16a - Kolonbo, Sri Lanka, 2008ko martxoaren 19a) zientzia-fikzio generoko idazlea, asmatzailea eta futurista izan zen. Haren lan ezagunena da 2001: espazioko odisea (jatorrizko izenburua, ingelesez: 2001: A Space Odyssey). Izan ere, Stanley Kubrick zinemagile famatuarekin batera idatzitako gidoia film arrakastatsu bihurtu zen. Robert A. Heinlein eta Isaac Asimov idazleekin batera, sarritan Zientzia-fikzioaren Hiru Handiak (Big Three) izenaz ezaguna den multzoan aipatzen dute.

Arthur C. Clarke

(1965)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakArthur Charles Clarke
JaiotzaMinehead1917ko abenduaren 16a
Herrialdea Erresuma Batua
BizilekuaSri Lanka
HeriotzaKolonbo2008ko martxoaren 19a (90 urte)
Hobiratze lekuaKanatte Cemetery (en) Itzuli
Heriotza modua: bihotz-gutxiegitasuna
Familia
Ezkontidea(k)Marilyn Mayfield (en) Itzuli  (1953 -  1964)
Hezkuntza
HeziketaLondresko King's College
Richard Huish College, Taunton (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakasmatzailea, gidoilaria, eleberrigilea, zientzia-fikzio idazlea, esploratzailea, idazlea, fisikaria eta saiakeragilea
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaZientzien Mundu Akademia
Izengoitia(k)Charles Willis eta E.G. O'Brien
Genero artistikoazientzia-fikzioa
zientzia-dibulgazioa
utopia
Zerbitzu militarra
Adar militarraRoyal Air Force
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioaagnostizismoa

arthurcclarke.org eta clarkefoundation.org
IMDB: nm0002009 Musicbrainz: 0dba1485-2e95-42e7-a7cd-2b473095001c Discogs: 767150 Find a Grave: 25361500 Edit the value on Wikidata

Bizitza

aldatu

1937 eta 1945 bitartean, hainbat fanzinetan idatzi laburrak argitaratu zituen. 1948 urtean BBC irrati-telebista katearen lehiaketa batentzat idatzi zuen bere lehendabiziko lan arrakastatsua: The Sentinel, ("Zelataria"). Idatzi laburra da, baina hantxe dago 2001: espazioko odisea historia arrakastatsuaren oinarria.

Zientzia-fikzioko eta zabalkuntza zientifikoko lan asko idatzi zituen, mota askotakoak. Hitzordua Rama-rekin (Rendezvous with Rama) edo Paradisoko Iturriak (The Fountains of Paradise) lanak zientzia-fikzio gogorra, zientifikoena edo Hard Science Fiction barruan kokatzen dira. Aldiz, The Sentinel edo The City and the Stars idazlanetan erlijio gaiak sartzen ditu, eta beste batzuetan, Richter 10 adibidez, gai sozialak erabiltzen zituen zientzia-fikzioarekin nahastuta.

Arthur C. Clarke, idazlea izateaz gain, zientifikoa ere bazen, eta satelite eta telekomunikazioei buruz hainbat lan eta idazki egin zituen. Lan horien ondorioz, orbita geoestazionarioak Clarkeren orbitak izenaz dira ezagunak.

Ospetsu egin dira Clarkeren esaera batzuk, batez ere zabalkuntza zientifikoko Etorkizunaren profilak (1962) (Profiles of the Future; an Inquiry into the Limits of the Possible) liburuan argitaratuak eta Clarkeren Legeak izenaz ezagunak. Horietan guztietan famatuena da, seguruenik, Clarkeren Hirugarren Legea: «Nahiko aurreratuta dagoen edozein teknologia, magiatik bereiztea ezinezkoa da».[1]

Sri Lankan bizi zen, eta nazionalitate bikoitza zuen: Erresuma Batukoa eta Sri Lankakoa. Oraindaino ez da haren lanik euskaratu.

Estiloa eta ibilbidea

aldatu

Hasierako idazlanetan trama zientifiko baten inguruan garatzen du kontakizuna, amaiera harrigarriren batekin osatu ohi zituenak. Tonua, orokorrean, aseptiko samarra da, artifizio eta apaingarri gabe, plazaratutako ideiak izan daitezen irakurlearen arreta mantentzen dutenak. Estilo horretan ondo dosifikatutako umore fina da zirrikitu bakarra.

Hiru periodo bereizi ohi dira haren ibilbidean:

  • 1950eko hamarkadako eleberri utopiko/humanistak, tartean Zelataria.
  • 1970eko hamarkadako zorroztasun zientifikoa, Clarkeren obra zientzia fikzio gogorraren barnean kokaraziko duena. Hitzordua Ramarekin tarte horretan sartzen da.
  • 1980ko eta 1990eko hamarkadetako idazlanak, non gehienetan beste idazlerekin batera idazten duen eta joera politiko-sozialagoa agertzen duen.

Omenaldiak

aldatu
 
Arthur C. Clarke, Marconi International Fellowship saria jasotzen, 1982an.
  • Asteroide bat 4923 Clarke izendatu zuten (2001 zenbakia zuena dagoeneko erabilita zegoen, Albert Einsteini eskainia).
  • Inverlochen (Australia) aurkitutako dinosauro mota bati Serendipaceratops arthurcclarkei izena jarri zioten.

Erreferentziak

aldatu
  1. Tubia, Iker. «Jorge Blass, magoa: “Magia egoteko, ezinezkotasuna egon behar da”» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-08-01).
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Arthur C. Clarke