Artaxoako harresiak

Artaxoako harresiak (herri hizkeraz: Artaxoako Zerkoa) Artaxoa udalerrian dauden Erdi Aroko harresi-multzo bat da. Muino batean daude, XI. eta XIII. mendeen artean eraikiak izan ziren, eta Erdialdeko Nafarroako ertaroar gotorleku nabarmen eta ikusgarrienetakoa da.

Artaxoako harresiak Artaxoako Zerkoa
Kultura ondasuna
Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Artaxoa
Koordenatuak	42°35′N 1°46′W
Arkitektura
Ondarea
BIC	RI-53-0000505

Bederatzi dorrez eta XIII. mendeko San Saturnino elizaz osatua dago.

Historia

1085ean Tolosa Okzitaniako elizgizonek, hamalau dorredun Artaxoako Zerkoa deritzon gotorlekua eraikitzen hasi ziren. Jatorrizko harresia, konponduz eta hobetuz joan ziren hurrengo hamarkada eta mendetan, batez ere XIV. mendean). 1280an Zerkoaren alkate edo burua Pedro Ruiz Argaitz zen, eta kargu horretan egoteagatik zortzi liberako soldata jasotzen zuen. XIV. mendearen hasieran Diego Sanchez Gartzeitz izan zen gotorlekuko burua. 1464ean Leonor Andreak artaxoarrak saritu zituen Beaumondarren aurka erakutsitako kemenagatik.

XVI. mendearen hasieran Leringo kondeak herria eraso eta bertako jaun moduan onartua izatea exijitu zuen. 1513an kondeak herria eta harresiak okupatu zuen eta zazpi urte beranduago, 1520an Carlos V.ak kondearen herriarekiko jabego eta eskubideak berretsi zituen. Zerkoak sarrera edo atari desberdinak dauzka, Remaguakoa, Rabalgo atari zaharra, San Migelgoa, eta Aitzaidea izenekoa.

Artaxoako Zerkoaren irudi orokorra.

Kanpaien usadioa

Artaxoarren esanetan, Zerkoko kanpaiak kontrako alderantz jotzen diren munduko kanpai bakarrak dira, gaur egun lau kontserbatzen dira, horietatik bi erromatarrak. Zaharrena 1735ekoa da eta handienak 1801 kilo pisatzen ditu. 1896ean ezarritako tradizioaren arabera, Nafarroako eliza guztietako kanpai-joleek Artaxoako zerkoko kanpaiak behin jo behar dituzte.

Ikus gainera

• Artaxoa
• Izarbeibar-Novenera

Kanpo estekak

• Datuak: Q20491996
• Multimedia: Cerco de Artajona / Q20491996