Argelès-sur-Mer kontzentrazio-esparrua

Argelès-sur-Mer kontzentrazio-esparrua Frantziako Gobernuak Argelès-sur-Mer herriko hondartza batean eraikitako barneratze-eremua izan zen, herrialdeko kostalde mediterraneoan. Muga gainditu zuten 550.000 errefuxiatuez gain, Espainiatik ihesi, 1939an. 100.000 pertsona inguru sartu zituzten esparru horretan.

Argelès-sur-Mer kontzentrazio-esparrua
concentration camp in France
Kokapena
Estatu burujabe Frantzia
Frantziaren banaketa administratiboa Metropolitar Frantzia
Eskualdea Okzitania
DepartamenduaEkialdeko Pirinioak
Frantziako udalerriArgelès-sur-Mer
Koordenatuak42°33′44″N 3°02′46″E / 42.562189°N 3.046028°E / 42.562189; 3.046028
Map
Memoriala espainiar errepublikanoen alde.

Kokapena aldatu

Argelès-sur-Mer herria Ekialdeko Pirinioetako departamenduan dago, Languedoc-Roussillon eskualdekoa. Turismoari esker, gorakada nabarmena izan du. Cotlliure eta Port-Vendres hirietatik hurbil dago. Errefuxiatu-gunea Ipar Hondartzan kokatu zen, kostalde zabal batean.

Ihesa aldatu

1939ko urtarrilean Bartzelona, Espainiako iparraldeko errepublikarren azken gotorleku garrantzitsua, erori zenean, Espainiako historiako diasporarik handiena gertatu zen, milioi erdi errefuxiatuk Frantziara ihes egitea bilatu zutenean salbazio bakar gisa. Nazioarteko iritzi publikoaren presioaren aurrean, Édouard Daladier Frantziako gobernuburuak errefuxiatuak Frantziako lurraldera igarotzeko baimena eman zuen otsailaren 5ean. Ihesa La Jonquera eta Portbouko muga-pasaguneetatik egin zen batez ere. Handik ehunka mila errefuxiatu atera ziren, errepublikar gobernuaren eta Espainiako Herri Armadaren 130. brigada mistoaren gorpuzkiez gain. 1939ko otsailaren 15era arte, ofizialki sartu ziren Frantziako Ekialdeko Pirinioetako departamenduan (garai hartan 230.000 biztanle inguru zituen), 353.107 pertsona, batez ere oinez: familia osoak, beren ondasun guztiekin, bestela ihes egiteko aukerarik izan ez zutenak, Ebroko Frontean borrokatu ziren soldaduak eta Nazioarteko Brigadetako kideak, arrazoi politikoengatik beren jatorrizko herrialdera itzuli ezin zirenak.

Frantziako agintariek exodoaren tamaina egiaztatu zutenean, hondamendi humanitarioa saihestezina zen; gerra amaitu baino aste batzuk lehenago, Frantziako Gobernuak eskatuta egindako "Valière Txostenak" Frantzian 440.000 errefuxiatu inguru zeudela uste zuen 1939ko martxoaren 9an; horietatik 170.000 emakumeak, haurrak eta adinekoak ziren, 220.000 soldaduak eta milizianoak, 40.000 elbarriak eta 10.000 zaurituak.

Frantziako gobernuak ekialdeko erbesteratuak Argeleseko hondartzetara eramatea erabaki zuen, mugatik 35 kilometrora. Hondartza berean kokatu ziren, eta ingurua elorri-alanbrez hesitu zen. Tropa kolonialak, marokoarrak eta senegaldarrak eta jendarme batzuk zaintzen zituzten. Egoera kaotikoa bihurtu zen: ez zegoen barraka kanpamendurik, komunik, sukalderik, erizaindegirik, ezta elektrizitaterik ere, eta disenteria kasuak ugaritzen hasi ziren. Gaixoek eta zaurituek eskualdeko ospitaleak kolapsatu zituzten, eta inguruko bi eremu ezarri ziren: Saint-Cyprien eta El Barcarèsko kontzentrazio-esparrua.

Eremu honetako errefuxiatuen bizi-baldintzak ankerrak izan ziren. Presoek zurezko eta olanazko barrakoiak eraiki zituzten, baita sukalde inprobisatuak eta hondarretan zulatutako komunak ere. Gurutze Gorriaren eta hornidura humanitarioen laguntza ez zen nahikoa izan hainbeste jenderentzat, eta asko goseak, hezetasunak, hotzak eta disenteriak eta sarnak jota hil ziren.

Irteera aldatu

Zelaia ezarri eta sei hilabetera, Bigarren Mundu Gerra piztu zen. Hirugarren Reicharen tropa alemaniarrek Frantzia inbaditu zutenean, 1940ko ekainean, errefuxiatu espainiarrek esparrua utzi zuten helmuga desberdinekin: asko Frantzian bizitzen geratu ziren eta familiak osatu zituzten, beste batzuk Frantziako Armadan sartu ziren nazien aurka borrokatzeko (milaka izan ziren presoak erori eta kontzentrazio-esparruetara itzultzeko zoritxarra, batez ere Mauthausen-Gusengo kontzentrazio-esparruan, non 7300 izan ziren). Beste batzuek ere Espainiara itzultzea erabaki zuten, Francok odol-deliturik egin ez zutenak barkatuko zituela agindu baitzuen.

Eremua hustu ondoren, gerra garaian Vichyko Frantziako gobernu pronaziak gerrako presoen kontzentrazio-esparru gisa erabili zuen. Gerra amaitu ondoren Frantziako Gobernuak desegin zuen.[1]

Entzerratutako batzuk aldatu

Garaian edo ondoren oso ezagunak egingo ziren pertsonalitateak egon ziren kontzentrazio-esparru horretan. Adibide batzuk:

Erreferentziak aldatu

  1. Sodigné-Loustau, Jeanine (1996). «L'accueil des réfugiés civils espagnols de 1936 à 1940. Un exemple : la région Centre». Matériaux pour l'histoire de notre temps 44 (44): 42-47. [1]

Kanpo estekak aldatu