Wikipedia

Anja Cetti Andersen

Astronomo eta astrofisikari daniarra

Anja Cetti Andersen (Hørsholm, Danimarka, 1965eko irailaren 25a) astronomo eta astrofisikari daniarra da. Irakasle elkartua da Niels Bohr Institutuan, Kopenhagen, eta ikerketak egiten dituen Kosmologia Iluneko Zentroko kudeaketa-taldeko kide da.

Anja Cetti Andersen


Kopenhageko Unibertsitateako juntako kidea

Bizitza
JaiotzaHørsholm (en) Itzuli eta Kopenhage, 1965eko irailaren 25a (58 urte)
Herrialdea Danimarka
BizilekuaKopenhage
Hezkuntza
HeziketaKopenhageko Unibertsitatea 1999) Doktoretza
Hizkuntzakdaniera
Jarduerak
Jarduerakastronomoa, astrofisikaria eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)Kopenhageko Unibertsitatea
University of Southern Denmark (en) Itzuli
Uppsalako Unibertsitatea  (2000ko abuztuaren 1a -  2002ko abuztuaren 31)
Nordic Institute for Theoretical Physics (en) Itzuli  (2002ko urtarrilaren 9a -  2005eko urriaren 31)
Jasotako sariak
KidetzaNazioarteko Astronomia Elkartea
dark-cosmology.dk…
Twitter: DustAnja Edit the value on Wikidata

Hainbat lan akademiko eta liburu idatzi ditu, hitzaldiak ematen ditu eta zientzia dibulgatzaile onenetakotzat hartzen da.[1] Bere lana hauts kosmikoan kontzentratzen da, eta molekula konplexuen, izarren eta planeten eraketan duen rola.[2]

Planeta txiki bat izendatu zuten bere omenez, 8820 Anjadersen, ordezko izendapen honekin: 1985 VG = 1961 CE1 = 1978 YO1 = 1992 SG24 = 1994 CS1.[3]

Biografia aldatu

Lizentziatura gradua 1991n jaso zuen, Magister gradua 1995ean eta Doktoregoa 1999an Kopenhageko Unibertsitatean. Bere tesia Cosmic Dust and Late-Type Stars izan zen. Doktoretza ondoko tesia Carlsberg Foundationek finantzatu zuen, lehenik Astronomia eta Fisika Espazialeko Departamentuan Uppsalako Unibertsitatean, eta gero Kopenhageko Unibertsitateko Behatoki Astronomikoan. Horren ondoren, Alma Materrek finantzatuta, Zientzien Fakultateak Goi Hezkuntzako Irakaskuntzan eta Irakaskuntza Praktikan diploma bat eman zion.[4] Astronomiarekiko interesa zazpigarren mailan zegoela sortu zitzaion, Uffe Grae Jorgensenek, Danimarkako astronomoak, bere eskola bisitatu zuenean. Anja eta Uffe elkarrekin ari dira lanean Kopenhagen. Andersenek hiru seme-alaba ditu: Julie, Cecilie eta Jakob.[5]

Karrera aldatu

Ikerketak aldatu

Anja Andersenen ikerketaren ezaugarria da fisika, kimika, geologia eta biologiaren arteko elkargunean garatzen dela, eta diziplinarteko ikuspegia dagoela bere lan-metodoan.[1] Berak dio «astronomo atipiko sentitzen dela, askotan laborategian egoten naizelako meteoritoen konposizio kimikoa aztertzen, eguzki-sistemak nola eratzen diren jakiteko eredu teorikoetan ezagutza hori erabili ahal izateko».[6]

Bere lehen ikerketa meteorito ale presolareekin izan zen. 2003an Sussane Hofnerrekin egindako lanak erakutsi zuenez, «Hautsaren deskribapen mikro-fisiko egokia funtsezkoa da AGB izarren masa-galeraren tasak aurreikusteko». Hofnerrekin lan egiten jarraitu zuen, hauts kosmikoak bultzatutako haizearen ulermenean garapen berriak gidatuz. Uppsalako ikertzaileekin ere lan egin du «hauts-aleen propietate optikoak nola aldatzen diren» aztertzeko, izarra utzi eta izarrarteko ingurunean sartzen direnean.[1] Gaur egun, irakasle elkartua da Niels Bohr Institutuan, Kopenhagen, eta bere Kosmologia Iluneko Zentroko kudeaketa-taldeko kide da, non ikerketak egiten dituen. Hauts kosmikoak eraketa planetario goiztiarrean duen eragina ikertzen duen bitartean, Lurreko bizitza ezkerrerantz okertutako aminoazidoek eta eskuinerantz okertutako azukreek zergatik eraikitzen duten ulertzeko ereduak ere lantzen ditu.[2]

Zientziaren hedapena eta aktibismoa aldatu

Bere arloan ikertzaile nagusienetako bat den bitartean, jendeari, eta «bereziki gazteei, ikerketa berri zirraragarriei buruz» esatearen garrantzian sinesten duen zientzialaria ere bada.[6] Idazle gisa, Dane Peter Clausenekin egiten du lan, eta astronomiari buruzko lanak egiten ditu publiko orokorrarentzat.[7] Haurrentzako liburuak idatzi ditu, non astronomia maila oinarrizkoago batean azaltzen duen, gainera "Hauts esterlarra eta galaxiak" idatzi zituen, eta duela gutxi "Bizitza mirari bat da", azken hau Anna Mejlhede teologoarekin batera. Bere sari asko irakasteko gaitasunagatik izan dira, eta publikoari zientzia dibulgatzen izan duen irismenagatik.

Andersenek zientzian eta zuzendaritza-postu akademikoetan emakumeen hazkundea sustatzen du. 2007ko Genero Berdintasunaren aldeko Konferentzian honako hau esan zuen: «Nahiago dut goi-kargu bat izan emakume izateagatik eta zer egin dezakedan erakusteagatik, atetik kanpo eseri eta inoiz aukerarik ez izatea baino. Niretzat ez du axola zartailu bat edo azenario bat erabiltzen baduzu, aukera hori besterik ez dugu behar».[8]

Sariak aldatu

  • 2016: H.C. Ørsted Medal Zilarrezko Domina, zirkulu zabaletan zientzia zehatzak bikain hedatzeagatik.[9]
  • 2011: Hedapen Saria (Det NaturvidenskabelegFakultets Formidlingspris), Fakultateko jarduerak jendearen eskura jartzeko egin duen ekarpen bikainagatik.[10]
  • 2009: Svend Bergsøes Fonds Formidlingspris Saria, dibulgazio bikainagatik.[11]
  • 2009: Mathilde Saria —Mathilde Fibigerren omenez—, akademian genero-berdintasuna lortzeko egindako ekarpenengatik.[12]
  • 2008: Danimarkako Master eta Doktoreen Elkartearen Ikerketa-Saria, «Nazioartean aintzatetsitako abangoardiako ikerketak eta ikerketaren emaitzak komunikatzeko eta astronomiarekiko interes handia sortzeko trebetasun paregabea» izateagatik.[13]
  • 2007: Zientzia Teknikoen Danimarkako Akademiako kide hautatua.[14]
  • 2006: Radio Danesaren Rosenkjιr Saria, dibulgazio bikainagatik.[15]
  • 2006: Kirstine Meyer Saria, ikerketa bikainagatik.[16]
  • 2006: 2006ko Gazte Bikainen Saria — The Outstanding Young Person (TOYP) —, Nazioarteko Junior Ganberarena eta Gazte Liderren Nazioarteko Federazioarena, lorpen akademikoengatik.[17]
  • 2005: Europako Batasuneko Komunikazio Zientifikoko Descartes Saria, arlo horretan duen bikaintasun bikainagatik.[18]
  • 2004: Danimarkako Goi Mailako Hezkuntza eta Zientzia Ministerioaren 2004ko Zientzia Bikain Saria.[19]
  • 2000: Allan Mackintosh Saria dibulgazio zientifikoagatik, Jette Mackintosh eta Niels Bohr Institutuak emana.[20]
  • 1999: Andersen aurkezle izan zen Kosmos programak Prix Magazine saria irabazi zuen Telebista Zientifikoaren Nazioarteko Jaialdiaren 16. ospakizunean. Kosmos izan zen programa ezagunena DR2an 1998an.[21]
  • 1997: Danimarkako Astronomia Elkartearen Urteko Idazlearen Saria 1997an.[22]

Menbresiak aldatu

  • 2007tik: Danimarkako Zientzia Teknikoen Akademia.
  • 2003tik: Nazioarteko Astronomia Batasuna.
  • 2001etik: Europako Elkarte Astronomikoa.
  • 1999tik: Foreningen for Kønsforskning i Danmark.
  • 1997tik: Europako Fisika Elkartea.
  • 1996az geroztik: Meteoritoen Elkartea.
  • 1994tik: Danimarkako Fisika Elkartea.
  • 1993az geroztik: Danimarkako Astronomia Elkartea.
  • Gainera, NORDITA Fisika Teorikoko Institutu Nordikoaren kidea da, eta Astrofisika eta Astrobiologiako Ikerketa Batzordean dago.[23]

Lan-taldeak aldatu

  • 2009tik: VLgruppe 77 - København.
  • 2007tik: Albrightgruppen.dk.
  • 2005etik: Fisikako Emakumeen Sare Nordikoa; The Nordic Metwork of Women in Physics (NORWIP).
  • 2003tik: Skeptica.dk.
  • 1999tik: Emakumeak Fisikan Suedian.
  • 1998tik: Emakume Zientifikoen Sarea, Europar Batasuneko programa batek ezarria.
  • 1995etik: Danimarkako Fisikako Emakumeen Sarea.[24]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b c «Anja C. Andersen's research». dark.dark-cosmology.dk.
  2. ↑ a b «Anja C. Andersen receives researchers’ own award – Niels Bohr Institute - University of Copenhagen». Nbi.ku.dk.
  3. ↑ «Small-Body Database Lookup» ssd.jpl.nasa.gov (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  4. ↑ «Anja C. Andersen employment» web.archive.org 2016-03-03 (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  5. ↑ «Uffe Grae Jorgensen» www.astro.ku.dk (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  6. ↑ a b (Ingelesez) Master, Web. (2020-06-09). «Anja C. Andersen named Faculty of Science Communicator of the Year» dark.nbi.ku.dk (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  7. ↑ «Glimpses of Heaven - The Astrophotography of Peter Clausen» web.archive.org 2013-09-26 (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  8. ↑ «Kvindernes stjernekriger – metroXpress» archive.ph 2013-02-17 (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  9. ↑ (Ingelesez) Communication. (2020-05-23). «Anja C. Andersen awarded the H.C. Ørsted Medal» nbi.ku.dk (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  10. ↑ (Danieraz) Kommunikation. (2022-01-17). «Stjerneformidler Anja C. Andersen får Fakultetets formidlingspris» nbi.ku.dk (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  11. ↑ «Anja Andersen hædres for sublim formidling – Niels Bohr Institutet - Københavns Universitet». .
  12. ↑ «Andersen, Anja Cetti - Kvindernes Blåbog». .
  13. ↑ «Anja Cetti Andersen received in 2008 DMs research award in science». .
  14. ↑ «International Council of Academies of Engineering and Technological Sciences, Inc. (CAETS) - Danish Academy of Technical Sciences (ATV)». CAETS.
  15. ↑ (Danieraz) Jensen, Niels. (2022-01-29). «Forfattere, litteraturpriser mv.» www.litteraturpriser.dk (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  16. ↑ «Dansk Kvindebiografisk Leksikon - Kirstine Meyer». .
  17. ↑ (Ingelesez) JCI Danmark – JCI skaber udviklingsmulighed i et professionelt netværk. (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  18. ↑ (Ingelesez) «Research and innovation» European Commission - European Commission (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  19. ↑ (Danieraz) mika. «Forskningskommunikationsprisen 2022 — Uddannelses- og Forskningsministeriet» ufm.dk (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  20. ↑ «Women's Blue Book: Anja Cetti Andersen». .
  21. ↑ (Ingelesez) «Press corner» European Commission - European Commission (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  22. ↑ «Anja C. Andersen's awards and honors» web.archive.org 2010-11-12 (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  23. ↑ www.nordita.org (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  24. ↑ «Organizations which Anja C. Andersen is a member of». Dark.dark-cosmology.dk.

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Anja_Cetti_Andersen&oldid=9385271"(e)tik eskuratuta