Alde Zaharra (Gasteiz)

Alde Zaharra
	Euskal Herria
Kokapena
Herrialdea	Araba
Udalerria	Gasteiz
Administrazioa
Geografia
Koordenatuak	42°50′57″N 2°40′20″W / 42.8492°N 2.6722°W
Demografia
Biztanleria	9.172 (2023)

Gasteizko Alde Zaharra Gasteizko (Araba) auzoa da. 2020ko erroldaren arabera, auzoak 8.910 biztanle dauzka, 4.508 emakume eta 4.402 gizonezko. Hegoaldean Gasteizko Zabalgunearekin egiten du muga, mendebaldean Koroatzea eta Lovainako auzoekin, eta iparraldean Zaramagarekin. Erdi Aroko Gasteiz osatzen zuten kaleak biltzen ditu, eta auzoak almendra itxura dauka.

Gasteizko Alde Zaharra muino batean dago, eta honen inguruko maldetan. Hiria Alde Zaharraren inguruan hazi da, "olio orbana" izeneko moduan, hau da, alde guztietarantz. Auzoak balio historiko handiko eraikinak biltzen ditu, eta hainbat eraikin kultural. Horrez gain, urteetako utzikeria dela eta, Alde Zaharreko gune batzuk degradazio maila altua daukate gaur egun.

Alde Zaharraren berriztapena

Gasteizko udalak, Alde Zaharrerako plangintza bat eratu du, Barne-eraberrikuntzako Plan Berezia, alegia. Plangintza horren arabera, Alde Zaharreko bizilagunen irisgarritasuna hobetzea premiazkoa da. Horretarako, arrapal mekanikoak jarri dira auzoko kale batean. Horrez gain, eraikinen zahar-berritzea sustatzen ari da, eta prozesu horren barnean Alde Zaharreko gaztetxea behera bota nahi du udalak.

Alde Zaharraren berriztapenarekin batera, arropa eta bestelako denda berriak zabaltzea nahi du udalak. Denda gehienak hiriaren zabalgunean kokatzen dira gaur egun.

2010eko apirilean Europa Nostra izeneko saria jaso zuen Gasteizko Udalak harresiaren eraberritzeagatik^[1].

Demografia

Gasteizko Alde Zaharreko biztanleria

Kaleak

Alde Zaharreko kale gehienek ipar-hego norabidea dute. Jatorrizko hiru kaleak Santa Maria, erdian, eta Frai Zacarias Martinez eta Eskola, alboetan, izan ziren.

Kantoiak

Kale nagusiak lotzen dituzte, ekialde-mendebalde norabidea dute.

Plazak

Ondasun nabarmenak

Portalea, Santa Maria katedraletik ikusia.

Eraikin erlijiosoak

Eraikin zibilak

Gasteizko harresia
Otxanda Andrearen dorrea, Arabako Natura Zientzien museoaren egoitza.
Hurtado de Andatarren dorrea
Erdi Aroko harresiak, Eskoriatza-Eskibel jauregiaren parean bisitagarriak direnak.
Karten Heraclio Fournier museoa, Aiztogile kaleko Bendaña jauregian egoitza duena.
Arabako Arkeologia museoa, Patxi Mangado arkitekto nafarrak gauzatutakoa.
Sokaren Etxea, barnean XIII. mendeko dorrea gordetzen duena.
Portalea, XV. mendean postetxe gisa eraikitako etxea. Erdi Aroko hirigunearen iparraldean dago. 1950eko hamarkada arte, haritz zuraz egindako atetzar handia (hortik datorkio etxeari izena) zabalik izaten zuen, salerosleek gurdiak sar zitzaten; horrela, salgaiak lapurtzea edo hondatzea saihesten zuten. 1950eko hamarkada hartan eraikinari egindako zaharberritzeaz geroztik, El Portalón jatetxearen egoitza da.
Montehermoso jauregia XV. mendean eraiki eta XIX. mendean eraberritutako jauregia. Egun, Montehermoso Kulturgunea eta Euskararen Etxea daude bertan.
Alaba Belasko jauregia, XVII. mendearen amaieral.
Alaba Eskibel jauregia XV. mendean eraikitakoa.
Alamedako markesaren jauregia XVIII. mendean eraikitako jauregia.
Gobeu-Gebara-San Joan jauregia XVI. mendean eraikitako jauregia.
Goiuri jauregia XVI. mendean eraikitako jauregia.
Frai Zacarias Martinez eraikina