Ada Yonath

Ada Yonath
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Jerusalem, 1939ko ekainaren 22a (84 urte)
Herrialdea	Israel
Hezkuntza
Heziketa	Jerusalemgo Unibertsitate Hebrearra ; Weizmann Zientzia Institutua
Tesi zuzendaria	Wolfie Traub (en)
Hizkuntzak	hebreera; ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	biologo molekularra, kimikaria, unibertsitateko irakaslea, kristalografoa, biokimikaria eta zientzialaria
Lantokia(k)	Weizmann Zientzia Institutua
Enplegatzailea(k)	Chicagoko Unibertsitatea ; Q102212738
Jasotako sariak	ikusi Israel Saria (2002) ; Kimikako Nobel Saria (2009) ; Harvey Prize (2002) ; Paul Ehrlich and Ludwig Darmstaedter Prize (2007) ; Wilhelm Exner Medal (2010) ; Kimikako Wolf Saria (2006) ; Emakumezko Zientzilarien L'Oréal-UNESCO saria (2008) ; Albert Einstein World Award of Science (2008) ; Massry Prize (2004) ; Louisa Gross Horwitz Prize (2005) ; Silver Medal of the Chairman of the Senate (2012) ; X-ray badge (2014) ; The EMET Prize for Art, Science and Culture (2006) ; honorary doctor of Carnegie-Mellon University ; honorary doctor of the University of Chile ; Honorary doctor of the Technical University of Berlin ; F. A. Cotton Medal (2002) ; honorary doctor of the University of Hamburg ; EMBO Membership ; Esther Hoffman Beller Lectureship (2021) ; Erna Hamburger Prize (2011) ; Foreign Member of the Royal Society (2020) ; Rothschild prize ; Marie Curie Medal (2011) ;
Influentziak	William Lipscomb
Kidetza	Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala; Zientziaren eta Arteen Europar Akademia; Israelgo Zientziak eta Giza-Zientzien Akademia; Zientzien Pontifize-Akademia; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; European Molecular Biology Organization (en) ; Alemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia; Royal Society

Ada E. Yonath (hebreeraz: עדה יונת‎, ˈada joˈnat ahoskatua; Jerusalem, Palestinako Britainiar Mandatua, 1939ko ekainaren 22a) Israelgo kristalografoa da.

2009an Kimikako Nobel Saria jaso zuen, Venkatraman Ramakrishnan eta Thomas A. Steitzekin batera, erribosomaren egitura eta funtzioan egindako ikerketengatik.^[1]

Biografia aldatu

Bere gurasoak arazo ekonomikoen ondorioz Poloniatik Israelera emigratu zuten eta Ada Jerusalemen sortu zen. Aita hil zenean, etxez aldatu ziren eta Tel Avivera joan ziren bizitzera. Tichon Hadash eskolan izena eman zuen eta Adak matematika klaseak eman zituen ordaindu ahal izateko. Beranduago Jerusalemera itzuli zen berriz eta kimikan graduatu zen Hebrear Unibertsitatean, 1962an. Bi urte geroago, biokimikako masterra lortu zuen. 1968an, Wizmann Institutuan doktoregoa egin zuen. Doktoretza ondoko ikasketak Massachusettseko Teknologia Institutuan (MIT) eta Carnegie Mellon Unibertsitatean (Pennsylvania) burutu zituen. ^[2]

Bestela, Palestinar-israeldar gatazkan irtenbide baketsuaren alde egin izan du.

Ibilbidea aldatu

Yonathek bere prestakuntzan proteinen kristalografia ikertzen hasi zen eta hortik aurrera erribosomak aztertzera pasa zen.

1970ean proteinen kristalografia laborategi bat sortu zuen eta hainbat ikerketa-proiektutan parte hartu zuen. azkenik erribosomak hobeto ezagutzeko teknika berri bat garatu zuen: krio bio-kristalografia.

2000-2001. epealdian, bakterioaren erribosoma baten bi zatiko egitura hiru dimentsiotan egitea lortu zuen. Erribosomen ikerketa bidean hurrengo erronka du antibiotikoek organulu horietan nola jokatzen duten ulertzea.^[3] ^[4]

Weizmann institutuan lanean jarraitzen du.^[5]

Sariak eta errekonozimenduak aldatu

2009an Kimikako Nobel Saria.^[3] ^[6]
Jasotako errekozimenduen zerrenda.^[7]

Erreferentziak aldatu

↑ Lappin, Yaakov. (2009-10-07). «Nobel Prize Winner 'Happy, Shocked'» Jerusalem Post.
↑ «Ada Yonath (1939- ): Erribosomaren egitura deskodetzea amets zuen emakumea - Zientzia Kaiera» Zientzia Kaiera (Noiz kontsultatua: 2018-07-08).
↑ ^a ^b «"Nobel sariaren berri eman zidaten egunean, adarra jotzen ari zirela pentsatu nuen" - Zientzia.eus» zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2018-07-08).
↑ (Gaztelaniaz) «Ada E. Yonath: “La ciencia es la fuerza para el futuro” | Vidas científicas | Mujeres con ciencia» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2018-07-08).
↑ (Ingelesez) Weizmann, institutua. (pdf) Ada Yonath CV. .
↑ «Kimikako Nobela, erribosomen egitura atomikoa eta funtzionamendua ikertu zituztenentzat - Zientzia.eus» zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2018-07-08).
↑ «Institute of Fundamental and Frontier Science» www.iffs.uestc.edu.cn (Noiz kontsultatua: 2018-07-08).

Kanpo estekak aldatu

Egile honen argitalpenei buruzko informazioa lortu dezakezu Scholian

2018 Ada Yonath, hitzaldia, "A prebiotic bonding entity is functioning all contemporary living cells?" (Bideoa)
2016, Ada Yonath, hitzaldia, " What was first, the genetic code or its products?" (Bideoa)
2016 Ada Yonath, hitzaldia, "Towards a New Generation of Antibiotics" (Bideoa)
Ada Yonath NobelPrize webgunean
Ada Yonath Weizmann Institute of Science webgunean.

Datuak: Q7426
Multimedia: Ada E. Yonath / Q7426

[JPost1019-1] Lappin, Yaakov. (2009-10-07). «Nobel Prize Winner 'Happy, Shocked'» Jerusalem Post.

[2] «Ada Yonath (1939- ): Erribosomaren egitura deskodetzea amets zuen emakumea - Zientzia Kaiera» Zientzia Kaiera (Noiz kontsultatua: 2018-07-08).

[:0-3] «"Nobel sariaren berri eman zidaten egunean, adarra jotzen ari zirela pentsatu nuen" - Zientzia.eus» zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2018-07-08).

[4] (Gaztelaniaz) «Ada E. Yonath: “La ciencia es la fuerza para el futuro” | Vidas científicas | Mujeres con ciencia» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2018-07-08).

[5] (Ingelesez) Weizmann, institutua. (pdf) Ada Yonath CV. .

[6] «Kimikako Nobela, erribosomen egitura atomikoa eta funtzionamendua ikertu zituztenentzat - Zientzia.eus» zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2018-07-08).

[7] «Institute of Fundamental and Frontier Science» www.iffs.uestc.edu.cn (Noiz kontsultatua: 2018-07-08).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Ada Yonath
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Jerusalem, 1939ko ekainaren 22a (84 urte)
Herrialdea	Israel
Hezkuntza
Heziketa	Jerusalemgo Unibertsitate Hebrearra Weizmann Zientzia Institutua
Tesi zuzendaria	Wolfie Traub ^(en)
Hizkuntzak	hebreera ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	biologo molekularra, kimikaria, unibertsitateko irakaslea, kristalografoa, biokimikaria eta zientzialaria
Lantokia(k)	Weizmann Zientzia Institutua
Enplegatzailea(k)	Chicagoko Unibertsitatea Q102212738
Jasotako sariak	ikusi Israel Saria (2002) Kimikako Nobel Saria (2009) Harvey Prize (2002) Paul Ehrlich and Ludwig Darmstaedter Prize (2007) Wilhelm Exner Medal (2010) Kimikako Wolf Saria (2006) Emakumezko Zientzilarien L'Oréal-UNESCO saria (2008) Albert Einstein World Award of Science (2008) Massry Prize (2004) Louisa Gross Horwitz Prize (2005) Silver Medal of the Chairman of the Senate (2012) X-ray badge (2014) The EMET Prize for Art, Science and Culture (2006) honorary doctor of Carnegie-Mellon University honorary doctor of the University of Chile Honorary doctor of the Technical University of Berlin F. A. Cotton Medal (2002) honorary doctor of the University of Hamburg EMBO Membership Esther Hoffman Beller Lectureship (2021) Erna Hamburger Prize (2011) Foreign Member of the Royal Society (2020) Rothschild prize Marie Curie Medal (2011)
Influentziak	William Lipscomb
Kidetza	Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala Zientziaren eta Arteen Europar Akademia Israelgo Zientziak eta Giza-Zientzien Akademia Zientzien Pontifize-Akademia Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia European Molecular Biology Organization ^(en) Alemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia Royal Society