2021eko Galesko Legebiltzarrerako hauteskundeak

2021eko Galesko Legebiltzarrerako hauteskundeak edo 2021eko Senedd-erako hauteskundeak urte bereko maiatzaren 6an izan ziren, eta Galesko Legebiltzarraren (Senedd deitua) VI. legealdiko 60 biltzarkideak hautatu ziren, zeinetatik 40k hautesbarruti bana ordezkatzen zuten. Biltzarrak "Parlamentu" edo "Legebiltzar" izaera eta izena eskuratu zuenetik lehenengo hauteskundeak izan ziren, 2020ko maiatzera arte "Biltzar Nazionala" izan baitzen. Eskoziako Legebiltzarrerako eta Ingalaterrako udal hauteskundeak egun ber-berean izan ziren.

2016←					→2026
2021eko Galesko Legebiltzarrerako hauteskundeak
2021eko maiatzaren 6a
Galesko Legebiltzarreko 60 eserlekuak 31 eserleku gehiengo osorako
Hautesleak		&0000000002389879.0000002.389.879
Parte-hartzea		%46,5			▲1,2
	Galesko Alderdi Laborista Mark Drakeford
	Barruti bozak		443.047	%39,9	▲5,2
	Eskualde bozak		401.770	%36,2	▲4,7
	Eserlekuak			30	▲1
	Galesko Alderdi Kontserbadorea Andrew RT Davies
	Barruti bozak		289.802	%26,1	▲5,0
	Eskualde bozak		278.560	%25,1	▲6,3
	Eserlekuak			16	▲5
	Plaid Cymru Adam Price
	Barruti bozak		225.376	%20,3	▼0,2
	Eskualde bozak		230.161	%20,7	▼0,1
	Eserlekuak			13	▲1
	Galesko Liberal Demokratak Jane Dodds
	Barruti bozak		54.202	%4,9	▼2,8
	Eskualde bozak		48.217	%4,3	▼2,2
	Eserlekuak			1	▬
Ezkerrean barruti bakoitzeko alderdi irabazlea ikus daiteke. Eskuinean eskualde bakoitzeko zerrenda bozen bidez hautatutako biltzarkideak ikus daitezke.
Lehen Ministroa hauteskundeen aurretik:		Hautaturiko Lehen Ministroa:
Mark Drakeford Laborista		Mark Drakeford Laborista

Senedd-aren aurreko hauteskundeetan bost alderdik eskuratu zituzten eserlekuak legebiltzarrean: Alderdi Laborista, Plaid Cymru, Alderdi Kontserbadorea, Erresuma Batuaren Independentziaren Alderdia (UKIP) eta Liberal Demokratak. Hala ere, legealdian zehar legebiltzarkide batzuk alderdiz aldatu ziren, eta hauteskundeetarako legebiltzarra desegin zenean zazpi indar politikok zeukaten ordezkaritza Senedd-an. Zazpi indar horiek jada aipatutako bostak, Galesko Biltzarra Deuseztatzeko Alderdia (AWAP) eta Bultzatu (Propel) ziren. AWAP alderdiak UKIPen bi hautetsik alderdiz aldatzean bi eserleku eskuratu zituen, eta Bultzatu alderdiak Plaid Cymru-ko hautetsi batek sortu zuen.

Gobernua gidatzen zuen Alderdi Laboristak barruti bozan %5 eta eskualde bozan %4 igotzea lortu zuen, eta legebiltzarraren eserlekuen erdia bereganatu zituen. Alderdi kontserbadoreak UKIPen hautesle asko erakarri zituen, eta gorakada handia lortuta bigarren alderdia eta oposizio burua bihurtu zen, Plaid Cymru-ri aurrea hartuz. Senedd-a ezarri zenetik kontserbadoreek lortutako emaitzarik hoberena izan zen. Plaid Cymru-k botoen ehunekoan behera egin zuen arren, eserleku bat egin zuen gora, baina hirugarren alderdia izatera igaro egin zen. Liberal Demokratek berriz, aurreko hauteskundeetan irabazitako barruti bakarra galdu zuten, baina eskualde bozekin eserleku bat lortu zuten, eta beraz eserleku bakar batekin mantendu ziren. UKIP alderdi euroeszeptikoaren sostengua kolapsatu egin zen, eta parlamentutik kanpo geratu ziren. Kanpainan zehar AWAP autonomiaren aurkako alderdiak eserleku pare bat lortu ahal zituela zirudien arren, Senedd-an sartzetik urrun geratu zen, eta 2016an baino emaitza txarragoak lortu zituzten.

Hauteskunde legea

Sakontzeko, irakurri: «Ordezkaritza proportzional misto»

Galesko Legebiltzarrerako hauteskundeetan ordezkaritza proportzional mistoa (MMP) da erabiltzen den hauteskunde sistema. Biltzar Nazionaleko 60 biltzarkideetatik 40 hautesbarrutien bidez hautatzen dira, eta gainerako 20ak D'Hondt metodoa MMP sistemara aplikatuz.

Gales 40 hautesbarrutitan dago banatuta (Komunen Ganberarako hauteskundeetako hautesbarruti ber-berak), eta hautesbarruti horiek 5 eskualde osatzen dituzte: Gales Erdialdea eta Mendebaledea, Ipar Gales, Hego Gales Mendebaldea, Hego Gales Erdialdea, eta Hego Gales Ekialdea. Hautesleek bi boto eman behar dituzte: "barruti botoa", haien hautesbarrutiko ordezkaria hautatzeko; eta "zerrenda botoa" edo "eskualde botoa", haien eskualdeko 4 ordezkariak hautatzeko. Bi boto horiek ez dute zertan alderdi berarentzat izan, eta ondorioz alderdien barruti boto kopurua eta zerrenda boto kopurua normalean ez da berdina izaten.

Hautagai ber-bera hautesbarruti baten eta eskualde zerrenda baten batera aurkeztu ahal da, eta irabaztekotan bi eserlekuetatik bat hartzen du legebiltzarrean. Bestalde, 2014tik aurrera hautagai batek ezin du Legebiltzarrean eta Erresuma Batuko Komunen Ganberan eserleku bana izan. Herritar galestarrez gain, Galesen bizi ziren atzerritarrek ere bozkatu ahal izan zuten. Bozkatzeko adina 18tik 16ra jaitsi zen ere.

Legebiltzarraren egoera

Ondoko taula honetan legebiltzarraren osaera adierazten du V. legealdiaren amaieran, hauteskundeak egiteko parlamentua desegin zenean.

Egoera parlamentua desegitean

Alderdia		Buruzagia	Eserlekuak
			2016an	Biltzarra Desegitean
	Galesko Alderdi Laborista	Mark Drakeford	29	29 / 60
	Plaid Cymru	Adam Price	12	10 / 60
	Galesko Alderdi Kontserbadorea	Andrew RT Davies	11	10 / 60
	Erreformarako Talde Independentea	Caroline Jones	0	3 / 60
	Galesko Biltzarra Deuseztatzeko Alderdia	Richard Suchorzewski	0	2 / 60
	Erresuma Batuaren Independentziaren Alderdia	Neil Hamilton	7	1 / 60
	Galesko Liberal Demokratak	Jane Dodds	1	1 / 60
	Bultzatu (Propel)	Neil McEvoy	0	1 / 60
	Independenteak	-	0	3 / 60

Alderdiak eta hautagaiak

Hurrengo taulan hauteskundeetara aurkeztu ziren alderdi politiko nagusiak ageri dira:

Hautagaitza		Jatorrizko izena	Ideologia	Azken emaitzak		Gob.
				Bozak (%)	Eserl.
	Galesko Alderdi Laborista	Welsh Labour Llafur Cymru	Sozialdemokrazia Sozialismo demokratikoa Federalismoa	%31,5	29	Y
	Plaid Cymru	Plaid Cymru Party of Wales	Galestar nazionalismoa Sozialismo demokratikoa Sozialdemokrazia Independentismoa	%20,8	12	N
	Galesko Alderdi Kontserbadorea	Welsh Conservatives Ceidwadwyr Cymreig	Kontserbadurismoa Unionismoa Zentralismoa	%18,8	11	N
	Galesko Liberal Demokratak	Welsh Liberal Democrats Democratiaid Rhyddfrydol Cymru	Liberalismoa Federalismoa Europazaletasuna	%6,5	1	Y
	Galesko Biltzarra Deuseztatzeko Alderdia	Abolish the Welsh Assembly Party Plaid Diddymu Cynulliad Cymru	Galesen autogobernuaren kontra Zentralismoa Unionismoa	%4,4	0	N
	Erresuma Batuaren Independentziaren Alderdia	UK Independence Party Plaid Annibyniaeth y DU	Euroeszeptizismoa Populismoa Kontserbadurismoa Eskuin muturra	%13,0	7	N
	Galesko Alderdi Berdea	Wales Green Party Plaid Werdd Cymru	Ekologismoa Eko-sozialismoa Europazaletasuna Independentismoa	%3,0	0	N
	Erresuma Batua Erreformatu	Reform UK Diwygio DU	Populismoa Euroeszeptizismoa Eskuina	-	-	N
	Bultzatu	Propel	Galestar nazionalismoa Independentismoa	-	-	N

Inkestak

Barruti boza lerro argiekin adierazten da, eta eskualde boza lerro ilunagoekin.

2016ko hauteskundeetatik aurrera egindako inkesten batezbestekoa irudikatzen duen grafikoa.

Emaitzak

← 2021eko Galesko Legebiltzarrerako hauteskundeak →
Alderdia		Ordezkaritza proportzional mistoa										Eserlekuak guztira
		Hautesbarrutiak					Eskualdeak
		Bozak	%	+/-	Eser.	+/-	Bozak	%	+/-	Eser.	+/-	Guztira	+/-
	Galesko Alderdi Laborista (Lab)	443.047	39,9	+5,2	27	=	401.770	36,2	+4,7	3	+1	30	▲1
	Galesko Alderdi Kontserbadorea (Con)	289.802	26,1	+5,0	8	+2	278.560	25,1	+6,3	8	+3	16	▲5
	Plaid Cymru (PC)	225.376	20,3	-0,2	5	-1	230.161	20,7	-0,1	8	+2	13	▲1
	Galesko Liberal Demokratak (LibDem)	54.202	4,9	-2,8	0	-1	48.217	4,3	-2,2	1	+1	1	▬
	Ingalaterra eta Galesko Alderdi Berdea (GPIW)	17.817	1,6	-0,9	0	=	48.714	4,4	+1,4	0	=
	Galesko Biltzarra Deuseztatzeko Alderdia (AWAP)	18.149	1,6	-	0	=	41.399	3,7	-0,7	0	=
	Erresuma Batuaren Independentziaren Alderdia (UKIP)	8.586	0,8	-11,7	0	=	17.341	1,6	-11,4	0	-7	0	▼7
	Erresuma Batua Erreformatu (Reform UK)	17.405	1,6	-	0	=	11.730	1,1	-	0	=
	Bultzatu	8.864	0,8	-	0	=	9.825	0,9	-	0	=
	Gwlad	2.829	0,3	-	0	=	6.776	0,6	-	0	=
	Britainiako Alderdi Komunista (CPB)						2.837	0,3	+0,1	0	=
	Independenteak	21.064	1,7	+0,8	0	=	3.709	0,3	+0,1	0	=
	Besteak	4.589	0,4	-	0	=	9.856	0,8	-	0	=
Guztira		1.111.730	100		40		1.110.895	100		20		60
Zuriak eta baliogabeak		6.354	0,57				7.493	0,67
Parte-hartzea		1.118.084	46,78				1.118.388	46,82
Errolda		2.389.879					2.388.860

Laburpena

Eskualde bozen ehunekoak:      Laboristak (36.17%)     Kontserbadoreak (25.08%)     Plaid Cymru (20.72%)     Berdeak (4.39%)     LibDem (4.34%)     AWAP (3.73%)     UKIP (1.56%)     Besteak (4.01%)

Eskualde bozak - Lortutako aulkiak
Alderdiak			Ehunekoak
Laboristak			36.17%
⤷ aulkiak▲			50.0%
Kontserbadoreak			25.08%
⤷ aulkiak▲			26.67%
Plaid Cymru			20.72%
⤷ aulkiak▲			21.67%
LibDem			4.34%
⤷ aulkiak▼			1.7%
Berdeak			4.39%
AWAP			3.73%
UKIP			1.56%
Besteak			4.01%

Ikus, gainera

• Galesko Legebiltzarra
• 2016ko Galesko Biltzar Nazionalerako hauteskundeak
• Galestar nazionalismo

Kanpo estekak

• Datuak: Q28403875
• Multimedia: 2021 Senedd election / Q28403875