2020ko Irlandako Errepublikako Hauteskunde Orokorrak
2020ko Irlandako Errepublikako Hauteskunde Orokorrak, otsailaren 8an, larunbatez, Irlandako Parlamenturako biltzarkideak nahiz Irlandako Errepublikako Taoiseach aginte-kargurako hautagaitza bozkatu ziren hauteskunde orokorrak izan ziren.
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
_(cropped).jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
_2020_(cropped).jpg)
Testuingurua aldatu
2016ko maiatzetik Fine Gael alderdia minoriako gobernu baten agintean zegoen, legebiltzarkide independienteen babesaz, tartean Aliantza Independientea. Fianna Fáil alderdiarekin konfidantza eta egonkortasun adostasun batean oinarritua.
2019ko abenduaren 3an, Catherine Murphy sozialdemokratak Etxebizitza, Planifikazioa eta Tokian-Tokiko Gobernuko Eoghan Murphy ministroaren aurkako ez konfidantzazko mozioa proposatu baina atzera bota izan zen, aldeko 53 bozka, aurkako 56 bozka eta 35 abstentzioekin. 2020ko urtarrilaren 9an, Michael Collins independienteak Simon Harris Osasun ministroaren aurkako ez konfidantzazko mozioa proposatu eta bozkatzera deitu zuen. Urtarrilaren 14ean, Leo Varadkar lehen ministroak Irlandako Parlamentuaren desegitea aurkeztu zuen, presidenteak onartu, eta otsailaren 20eko eguerdirako 33. Irlandako Parlamentua osatzera deitu zuen. Hauteskunde berrien data otsailaren 8an, larunbatez, ezarri zen.
Hauteskunde-sistema aldatu
Irlandako Parlamentuko 160 legebiltzarkideak Irlandako Errepublikako 39 hauteskunde-barrutietan bozka bidez hautatuak izango dira, barruti bakoitzean 3-5 legebiltzarkide artean. Bozkatzaileek bozkar-papera beteko dute, beren 3 hautagai gogokoenak izendatuz, 1., 2. eta 3.a sailkatuz. Bozketa itxitzean, hautetsontziak barruti bozka-zenbaketa zentruetara bidaliak izango dira, eta hurrengo goizean hainbat txandetan zenbatuak. Bozka-paper bakoitzen aurreneko zenbaketan lehenbiziko hautagai gogokoena zein den aukeratzen da eta hurrengo zenbaketa txandan hurrengo hautagai gogokoenak zein diren.
Berriz aurkeztu ez zirenak aldatu
Beren hautagaitzak berriz aurkeztu ez zituzten 32. Irlandako Parlamentuko legebiltzarkideak:
Kanpainia aldatu
Alderdien manifestuak eta leloak aldatu
| Alderdia | Leloak | Itzulpena | Manifiestua (kanpo lotura) | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Fine Gael | "A future to look forward to."
"Building a Republic of opportunity, taking Ireland forward together." |
"Aurrera begiratzeko etorkizun bat"
"Aukeren Errepublika bat eraikiz, Irlanda elkarrekin aurrera eramanez" |
Fine Gaelen manifestua | ||
| Fianna Fáil | "An Ireland for all."
Éire do chách |
"Denontzako Irlanda" | Fianna Fáilen manifestua | ||
| Sinn Féin | "Standing up for Irish unity."
"Giving workers and families a break." |
"Irlandar batasunaren alde borrokatuz"
"Langile eta familiei atsedena emanez" |
Sinn Féinen manifestua | ||
| Alderdi Laborista | "Building an equal society" | "Berdintasunezko gizarte bat eraikiz" | Alderdi LAboristaren manifestua | ||
| Elkartasuna–Pertsonak Etekinak Baino Lehen | "Planet Before Profit" | "Planeta etekina baina lehen" | Elkartasuna–Pertsonak Etenika Baino Lehenen manifestua | ||
| Pertsonak Etekinak Baino Lehen | "Socialism for the 21st century." | "XXI. mendeko sozialismoa" | |||
| Elkartasuna | "Real change, not spare change" | "Benetako aldaketa, ez azaleko aldaketa" | |||
| RISE | |||||
| Sozial Demokratak | "Hope for better. Vote for better" | "Onena itxaron. Onena bozkatu" | Sozialdemokraten manifestua | ||
| Alderdi Berdea | "The future belongs to all of us."
"Want Green? Vote Green" |
"Etorkizuna gu denona da"
"Berdea Nahi? Berdea bozkatu" |
Alderdi berdearen manifestua | ||
| Aontú | "The political system is broken. Let's fix It." | "Sistema politikoa hautsia dago. Konpon dezagun" | |||
Telebista debateak aldatu
| 2020ko Irlandako Errepublikako Hauteskunde Orokorretako telebistako debateak | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data | Katea | Moderatzailea | Partehartzaileak Alderdi ez gonbidatuak | Oharrak | |||||||
| FG | FF | SF | Lab | S–PBP | GP | SD | |||||
| 22 Jan | Virgin One | Pat Kenny | Varadkar | Martin | Ez | Ez | Ez | Ez | Ez | [1] | |
| 27 Jan | RTÉ One | Claire Byrne | Varadkar | Martin | McDonald | Howlin | Boyd Barrett | Ryan | Shortall | [2] | |
| 30 Jan | Virgin One | Ivan Yates Matt Cooper |
Varadkar | Martin | McDonald | Howlin | Barry | Ryan | Murphy | [3] | |
| 4 Feb | RTÉ One | David McCullagh Miriam O'Callaghan |
Varadkar | Martin | McDonald | Ez | Ez | Ez | Ez | ||
Inkestak aldatu
Irlandarren bozketa asmoei buruzko inkestak erregularki burutu izan dira. The Sunday Times (Ohitura eta Egokimenak erabiliz) eta The Sunday Business Post (Red C inkesta-konpainia erabiliz) egunkariek hilabetero argitaratzen dituzte. The Irish Times, Sunday Independent, RTÉ News eta beste zenbait hedabideek noizbehinkako inkestak argitaratzen dituzte. 2020ko inkesta nagusienak honakoa dira:
Emaitzak aldatu
 | ||||||||||||
| Alderdia | Burua | Bozketako lehen zenbaketa | Eserlekuak | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bozkak | % | +/- ep | Aurrekoak | Hautatuak | Aldaketa | |||||||
| Sinn Féin | Mary Lou McDonald | 535.595 | 24,5 | ▲10,7 | 23 | 37 / 160 |
▲14 | |||||
| Fianna Fáil | Micheál Martin | 484.315 | 22,2 | ▼2,2 | 44 | 37 / 160 |
▼7 | |||||
| Fine Gael | Leo Varadkar | 455.568 | 20,9 | ▼4,7 | 49 | 35 / 160 |
▼14 | |||||
| Alderdi Berdea | Eamon Ryan | 155.695 | 7,1 | ▲4,4 | 2 | 12 / 160 |
▲10 | |||||
| Alderdi Laborista | Brendan Howlin | 95.582 | 4,4 | ▼2.2 | 7 | 6 / 160 |
▼1 | |||||
| Sozial Demokratak | Catherine Murphy Róisín Shortall |
63.397 | 2,9 | ▼0,1 | 3 | 6 / 160 |
▲3 | |||||
| Elkartasuna– Pertsonak Etekinak Baino Lehen |
Buruzagitza elkarbanatua | 57.420 | 2,6 | ▼1,3 | 6 | 5 / 160 |
▼5 | |||||
| Aontú | Peadar Tóibín | 41.575 | 1,9 | Berria | Berria | 1 / 160 |
▲1 | |||||
| Independienteak Aldaketarako |
Inor | 8.421 | 0,4 | ▼1,1 | 4 | 1 / 160 |
▼3 | |||||
| Askatasunaren Alderdia | Hermann Kelly | 5.495 | 0,3 | Berria | Berria | 0 / 160 |
— | |||||
| Renua | Hutsik | 5.473 | 0,3 | ▼1,9 | 0 | 0 / 160 |
— | |||||
| Alderdi Nazionala | Justin Barrett | 4.773 | 0,2 | Berria | Berria | 0 / 160 |
— | |||||
| Alderdi Demokratikoa | Ken Smollen | 2.611 | 0,1 | ▲0,1 | 0 | 0 / 160 |
— | |||||
| Langileen Alderdia | Michael Donnelly | 1.195 | 0,1 | ▼0,1 | 0 | 0 / 160 |
— | |||||
| Herri Batasuna | Jeff Rudd | 43 | 0,0 | Berria | Berria | 0 / 160 |
— | |||||
| Independenteak | — | 266.353 | 12,2 | ▼3,7 | 19[b] | 19 / 160 |
▬ | |||||
| Ceann Comhairle (Mahaiburua)[c] | Seán Ó Fearghaíl | N/A | N/A | N/A | 1 | 1 / 160 |
0 | |||||
| Bozka nuluak | 17.703 | 0,8 | — | — | — | — | ||||||
| Guztira | 2.201.192 | %100 | — | 158 | 160 | ▲2 | ||||||
| Errolda eta parte-hartzea | 3.509.969 | %62,71 | — | — | — | — | ||||||
Oharrak aldatu
- ↑ Legebiltzarreko mahaiburua barne, hauteskundeetan parte hartu gabe eserlekua ziurtatuta zuena.
- ↑ Aliantza Independentea barne, ez baita alderdi politiko bat.
- ↑ Legebiltzarreko mahaiburua ez da hauteskundeetara aurkeztu behar.
Erreferentziak aldatu
- ↑ Varadkar Opens Door To Grand Coalition. 2020ko urtarrilaren 23a. Irish Examiner (Ingelesez)
- ↑ McDonald to face-off with Varadkar and Martin in RTE leaders’ debate next Monday. 2020ko urtarrilaren 22a. Extra.ie (Ingelesez)
- ↑ Cork TD to take part in TV party leaders debate. 2020ko urtarrilaren 28a. Eveningecho.ie (Ingelesez)