50eko Belaunaldia
(«1950eko belaunaldia» orritik birbideratua)
50eko Belaunaldia (gaztelaniaz: Generación del 50), baita ere Mende Erdiko Belaunaldia eta Gerraren Haurren Belaunaldia, Espainiako Literatura-kritikak 1920 hamarkadan jaiotako idazleei izendatzen die. Idazle hauek 1950aren inguruan hasten dira argitaratzen, behin Espainiako Gerra Zibila gaindituta. Nolabait, gatazka horren seme-alabak dira. Juan García Hortelano Grupo poético de los años 50 antologia plazaratu zuen eta, nolabait, izen hori finkatu zuen.
Ezaugarriak aldatu
Hain talde zabala izanik ez da erraza elementu amankomunak azaltzea. Dena dela, badira haien arteko loturak. Hona hemen batzuk:
- Ez dira gerrako idazleak, diktadura garaikoak baizik.
- Jatorri burgesa eta Unibertsitateko ikasketak dituzte. Askotan, horrelakoak izateagatik autokritikoak dira.[1]
- Ez daude frankismoaren garzilasismo estetikoarekin ados baina ezta konpromezuaren literaturarekin ere.
- Poesian gai politikoak gai sozialekin aldatzen dituzte. Intimismoaren denfentsa egiten dute. Batzutan ere kezka filosofikoak eta metafisikoak agertzen dira poesia honetan.
- Frankisten handiketi linguistikoen aurrean ironia erabiltzen dute.
- Eleberrigintzan gizarte bidegabekeriak salatzen dituzte baina ez marxismoaren ikuspuntutik, etikatik baizik.
- Urte horietan erregimena zertxobait ireki zen eta, ondorioz, munduko egile handien lanak gaztelaniaz agertu ziren: T. S. Eliot edo Paul Celan esaterako. Eragin hau haien idazlanetan islatuko dira. Dena dela, guztien erreferentea Antonio Machado izango zen.
Talde desberdinak aldatu
Idazleak talde desberdinetan antolatzen ziren:
- Madrilgo taldea: Ignacio y Josefina Aldecoa, Rafael Sánchez Ferlosio, Ángel González, Claudio Rodríguez, Juan García Hortelano, Jesús Fernández Santos, Ana María Matute. Talde horretan Claudio Rodríguez eta Vicente Aleixandre ezinbestekoak izango ziren. Haien aldizkaria Ínsula izan zen.
- Bartzelonako taldea: Carlos Barral, Jaime Gil de Biedma, José Agustín Goytisolo, Alfonso Costafreda, Jaime Ferrán, Juan Marsé, Gabriel Ferrater, José María Castellet kritikaria.[2] Talde honetan Laye aldizkariak garrantzia handia izan zuen.
- Postismoa: Carlos Edmundo de Ory, Francisco Nieva, Gloria Fuertes, Ángel Crespo.
- Idazle andaluziarrak: Aquilino Duque, José Manuel Caballero Bonald, María Victoria Atencia.
Dena dela, taldeak ez ziren hain itxiak eta haien artean bazeuden idazle amankomunak. Beste batzuk era librean mugitzen ziren: Ángel González, José Hierro, José Ángel Valente, Antonio Gamoneda.
Belaunaldiaren partaide ezagunenak aldatu
Narratzaileak aldatu
- Ignacio Aldecoa
- Francisco Umbral
- Jesús Fernández Santos
- Juan García Hortelano
- Juan Goytisolo (saiakeragilea ere bai)
- Alfonso Grosso
- Jesús López Pacheco
- Antonio Ferres
- Armando López Salinas
- Juan Marsé
- Carmen Martín Gaite (saiakeragilea ere bai)
- Ana María Matute
- Aquilino Duque (poeta eta saiakeragilea ere bai)
- Carmen Laforet
- José Agustín Goytisolo
Poetak aldatu
- Ángel Crespo (saiakeragile eta itzultzailea ere bai)
- José Ángel Valente
- Jaume Ferran (saiakeragile eta itzultzailea ere bai)
- Antonio Gamoneda
- Jaime Gil de Biedma
- Ángel González
- José Agustín Goytisolo
- Rafael Guillén
- José Hierro (Kritiko batzuen ustez aurreko belaunaldiko partaidea da)
- Claudio Rodríguez
- Carlos Sahagún
- María Victoria Atencia
- José Manuel Caballero Bonald (saiakeragile, memorien egile eta itzultzailea ere bai)
- Eladio Cabañero
- Alfonso Costafreda
- Carlos Barral (memoria egilea ere bai)
- Gabriel Ferrater
- Fernando Quiñones
- Manuel Ríos Ruiz
- Julia Uceda
- Manuel Padorno
- Francisco Brines
- Ricardo Defarges
- Félix Grande
- Julio Mariscal Montes
- Gloria Fuertes
- Julio Alfredo Egea (narratzailea ere bai)
Saiakeragileak aldatu
- Josefina Aldecoa
- Rafael Sánchez Ferlosio (narratzailea ere bai)
- Daniel Sueiro (narratzailea ere bai)
- Manuel Mantero
- Carlos Blanco Aginaga (narratzaile eta poeta ere bai)
Antzerkigileak aldatu
Euskal idazleak aldatu
Espainiako literaturak euskal hiritar batzuk talde horretan jaso dituzte:
- Carlos Blanco Aginaga erbesteko idazlea.
- Ignacio Aldecoa eleberrigilea.
- Alfonso Sastre, Madrilen jaiotako antzerkigilea.
Erreferentziak aldatu
- ↑ https://web.archive.org/web/20150907010500/http://hispanoteca.eu/Literatura%20espa%C3%B1ola/Poes%C3%ADa%20de%20los%20a%C3%B1os%2050/Poes%C3%ADa%20espa%C3%B1ola%20de%20los%20a%C3%B1os%20cincuenta.htm
- ↑ Carme Riera, La escuela de Barcelona: Barral, Gil de Biedma, Goytisolo. El núcleo poético de la generación de los cincuenta, B., Anagrama, 1988.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q2302005
