Zentral nuklear
Zentral nuklearra[1] energia nuklearretik elektrizitatea sortzen duen instalazio industriala da. Material fisionagarriak erabiltzen ditu beroa sortzeko eta bero honen bidez ziklo termodinamiko baten bitartez alternadore bat mugiarazten da, zeinak energia mekanikotik energia elektrikoa sortzen duen. Zentral nuklearrak erreaktore bat edo gehiagoz osatuak daude.
Historia aldatu
Erreaktore nuklear bat erabiliz elektrizitatea sortu zen lehen aldia 1951eko abenduaren 20an izan zen, EBR-I zentral esperimentalean, Arco inguruan Idahon (AEB). 1954ko ekainaren 27an, zentral nuklear bat lehen aldiz elektrizitatea sortu zuen hornidura-sarerako, Obninsk hirian (SESB)[2]. Eskala komertzialean, lehen zentral nuklearra 1956ko urriaren 17an abian jarri zen Ingalaterran[3]
Funtzionamendua aldatu
Erreaktore nuklear baten nukleoa edukiontzi batean dago, zeinak erradioaktibitatearekiko isolatzailea den material bat daukan. Gehienetan grafito edo hormigoia erregai nuklearrez betea, material fisiblez osatuta dagoena; adibidez, uranio-235ez edo plutonio-239z. Prozesuan erreakzio-kontrolatu bat ematen da, non material laguntzaileei esker gauzatzen den, hots, askatzen diren gehiegizko neutroiak xurgatzeko eta material erradioaktiboaren kate erreakzioa kontrolpean edukitzeko. Elementu hauei moderatzaileak deritze.
Erreaktore nuklear baten nukleoaren inguruan erreflektore bat dago, zeinek erreakziotik askatutako neutroiak berbideratzen dituen. Kontrol barrak, erreaktorean urperatzen dira, zirkuitu nuklearraren erreakzioaren biderkatze-prozesua den faktorea azkartu nahiz moteltzeko.
Erreaktorea blindaje berezi batez inguratua dago, zeinek erradioaktibitatea xurgatzen duen neutroi forman (gamma erradiazioa, alfa partikulak eta beta partikulak).
Kanpo-errefrigerazio zirkuituak, erreaktorean sortutako gehiegizko beroa kanporatzen laguntzen du.
Instalazio nuklearrak egitura konplexuak dira, eraikitzeko erabili diren teknologia industrial eta eman zaien segurtasun-neurriengatik ere. Kontrola galtzekotan, gehiegizko tenperatura ematekotan erreaktorean erabilitako materialak urtzen dira edo material kaltegarriak isurtzen dira erreaktorea hondatuta gelditzen bada.
Zentral nuklearren erabilpenaren ezaugarrietako bat, ekoizten duen energia elektriko kantitatea eta hondakin erradioaktiboen produkzioa dira, ontzi isolatu berezi batzuetan gorde behar direnak denbora luzez. Trukean, ez du atmosfera kutsatzen errekuntzan berotegi-efektua sortzen duen gas kutsakorrik ez duelako askatzen, eta erregai fosilik ez duelako behar funtzionatzeko.
Zentral nuklearrak aldatu
- Lemoiz (inoiz abian jarri gabea)
- Santa Maria de Garoña
Erreferentziak aldatu
- ↑ «zentral nuklear – Euskalterm» www.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2023-06-29).
- ↑ World Nuclear Association, Nuclear Power in Russia, June 2006
- ↑ Queen switches on nuclear power. 17 October 2008 (Noiz kontsultatua: 1 April 2012).
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
- Zientzia.net atariko artikulua: "Zabor nuklearra gainetik kendu ezinik" (1993/02/01)
- Zientzia.net atariko artikulua: "Erreaktore nuklearrez inguratuta" (1994/06/01)
- Zientzia.net atariko artikulua: "Zentral nuklearrak. Itxi eta gero, zer?" (2000/12/01)
- Zientzia.net atariko artikulua: "Hondakin erradioaktiboak gure oinordekoentzat" (1999/11/01)
- Zientzia.net atariko artikulua: "Fisika nuklearretik energia nuklearrera eta bonba atomikora" (2001/12/30)
- Zientzia.net atariko artikulua: "Itsaspeko nuklearren arriskua" (2000/11/14)
- Zientzia.net atariko artikulua: "Plutonioa eta uranio pobretua salgai" (2001/06/17)
Datuak: Q134447
Multimedia: Nuclear power plants / Q134447
