Wikipedia

Vera Danchakoff

Anatomista eta enbriologo errusiarra

Vera Mikhaĭlovna Danchakoff, errusieraz Вера Михайловна Данчакова, (ezkongabean Grigorevskaya, San Petersburgo, Errusia, 1879ko martxoaren 21a - 1950eko irailaren 22a) errusiar anatomista, zelula-biologoa eta enbriologoa izan zen. 1908an Errusian irakasle izendatu zuten lehen emakumea izan zen eta zelula amen ikerketan aitzindari bihurtu zen. 1915ean Estatu Batuetara emigratu zuen, eta han odol-zelula mota guztiak zelula mota bakar batetik abiatuta garatzen direla defendatu zuen. "Zelula amen ama" deitu diote.[1]

Vera Danchakoff

Bizitza
JaiotzaSan Petersburgo, 1879ko martxoaren 21a
Heriotza1950 (70/71 urte)
Jarduerak
Jarduerakanatomista
Enplegatzailea(k)Columbia Unibertsitatea
Moskuko Estatu Unibertsitatea
Rockefeller Unibertsitatea

Biografia aldatu

Danchakoff San Petersburgon jaio zen. Gurasoek musika edo marrazketa ikastea nahi zuten, baina bere etxea utzi zuen natur zientzietan lizentziatura bat lortzeko eta 1906an Lausanako Unibertsitatean mediko titulu bat lortu eta tesia egiteko.[2][3][4] Errusiara itzultzean, errusiar medikuntzako titulua lortu zuen Kharkiveko Unibertsitatean, eta, ondoren, Pavlov First State Medical University of St. Petersburg, Errusiako emakumeentzako lehen medikuntza fakultatean, medikuntza-zientzietako doktoretza lortu zuen lehen emakumea izan zen.

1902an ezkondu eta alaba bat izan zuen Zürichen, Vera Evgenevna.[5] 1915ean, Danchakoffek Estatu Batuetara emigratu zuen, non politikan aktiboki parte hartu zuen, Moskuko Utro Rossi egunkarian (Russian Morning) korrespontsal bezala idatziz eta American Relief Administration-i Errusian Gerra Handian, Iraultza Boltxebikean eta ondoren lan egiteko zientzialari sobietarrek zituzten zailtasunak ezagutarazten lagunduz. 1921-1922ko sobietar gosetean zehar, Danchakoffek Errusiara elikagai paketeak bidaltzeko eskatu zuen, Errusian bere lankide zientifikoengandik jasotzen ari zen korrespondentzia ezagutaraziz. Nazioartean ezagunak izan arren, "parasito eta alfer" gisa salatu zituzten eta gosez hiltzen ari ziren.[6]

Une hartan errusiar emigranteen komunitate indartsu bat zegoen New Yorken eta, bere senarrarekin, Danchakoffek luxuzko lagun-bilerak antolatu zituen. Talentu handiko pianista izan zen eta Juan eta Olga Codina abeslari profesionalen gaualdietan parte hartu zuen.[2]

 
Vera Danchakoff, Moskuko Unibertsitateko irakaslea, 1908

Ibilbide profesionala aldatu

1908an, Danchakoff histologia eta enbriologiako irakasle laguntzaile izendatu zuten Moskuko Unibertsitatean, eta horrela Errusiako lehen emakume irakaslea izan zen.[7][8] 1915ean Estatu Batuetara emigratu zuen eta New Yorkeko Ikerketa Medikorako Rockefeller Institutuan lan egin zuen lehen aldiz. Ondoren,Thomas Hunt Morganek zuzendutako Columbiako Unibertsitateko Mediku eta Zirujauen Ikastetxean "anatomia irakaslea" izan zen, emakumeei ikasle gisa onartuak izateko aukera ematen zitzaien garaian.[2][9] 1916ko hitzaldi batean esan zuen:

"... eritrozitoak, linfozito txikiak, leukozito desberdinak, ehun konektiboaren zelulak, mastozitoak eta zelula plasmatikoak - zelula horiek guztiak zelula-unitate desberdinak dira, morfologikoki zein fisiologikoki, baina enbrioiaren hasierako faseetan denak zituzten zelula ama arrunt bat, eta zelula ama hori organismo helduan kontserbatzen da, eta bereizkuntza eta birsorkuntza iturri bihurtzen da, eta ziurrenik ugalketa patologikoaren iturri ere bihurtzen da". Danchakoff, Vera (1916).[10][11]

2001eko Acute Leukemia Forumeko irekiera-hitzaldian, Marshall Lichtmanek "ezohiko hitzaldi" gisa deskribatu zuen Danchakoffen aurkezpena, eta "mende osoa eman dugu bere ideia esperimentalen xehetasunak zehazten" gaineratu zuen.[1][11] Danchakoffen artikulu bat "zelula ama" terminoa erabiltzen duen lehen argitalpena dela esan da; adibidez, "zelula ama horiek, alde batetik, linfozito txikietan garatzen dira, eta, bestetik, granulozitoblastoetan, eta gero granulozitoetan".[12] Orain baieztatu da zelula ama hematopoietikoek gainerako odol-zelula guztiak sortzen dituztela.[13]

 
Danchakoff-ek American Journal of Anatomy-n (1916) argitaratutako argazkiak. Ezkerrean: oilasko-enbrioi baten mintz alantoideoari aplikatutako barearen zelulen esekidura. Eskuinean: oilasko enbrioi beraren barea 17 egunen ondoren. Kontuan izan barearen hazkundearen indukzio espezifikoa.

Arrazoi horiengatik, Danchakoffi batzuetan "zelula amen ama" deitu izan zaio.[7][14] Hala ere, gaur egungo terminologiari dagokionez, 1909an Alexander A. Maximowk alemanez "Stammzelle" ri buruz idatzi zuen kontzeptu bererako artikulu batean "Linfozitoa zelula ama bezala, enbrioi-garapenean eta ugaztunen fetu-bizitzan odol-elementu ezberdinekin komuna".[15][16]

1916an, Danchakoffek eta James Bumgardner Murphyk modu independentean eman zuten oilasko enbrioiarekin lotutako aurkikuntza harrigarri baten berri. Enbrioian linfozito helduak injektatu zirenean, barea handitu egin zen, eta hori ez zen gertatu beste zelula mota batzuekin. Murphy eta Danchakoffen azalpenak okerrak ziren, baina, geroago, linfozitoen migrazioa eta ostalariaren aurkako txertaketa-gaixotasuna ulertu zituzten.[14]

1919an, Danchakoff anatomiako irakasle titularra zen Columbiako Medikuen eta Zirujauen Ikastetxean.[4] 1934an Columbia utzi eta 1937ra arte Lituaniako Osasun Zientzien Unibertsitateko Histologia eta Enbriologia Sailean lan egin zuen.[17] 1938an esperimentu garrantzitsuak egin zituen kobaia emeen fetuak testosteronaren eraginpean jartzen zituztenak. Lehen aldiz erakutsi zuen horrek helduaroan sexu-jokabide maskulinoa areagotu dezakeela.[18][19]

Danchakoffek liburu eta artikulu zientifiko asko argitaratu zituen, beharbada bere azken argitalpenak Le sexe; Rôle de l 'hérédité et des hormones dans sa réalisation izan ziren 1949an eta Effects of cancer provoking chemical substances on gravid guinea pigs and their fruits 1950ean.[20][21][22]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2024-03-21). «Vera Danchakoff, bióloga celular» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-04-09).
  2. ↑ a b c Morrison, Simon Alexander. (2013). The love and wars of Lina Prokofiev : the story of Lina and Serge Prokofiev. London : Harvill Secker ISBN 978-1-84655-731-6. (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) «К вопросу о нейрофибриллярном аппаратѣ нервных клѣток и его измѣненіях при бѣшенствѣ : экспериментальное изслѣдованіе : диссертація на степень доктора медицины | WorldCat.org» search.worldcat.org (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  4. ↑ a b Wisehart, M.K. (1909). ««Woman Doctor Blazes New Trail to Immunity From Disease»» New York Herald: 81. (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  5. ↑ Tatarchenko, Ksenia. (2013). «A house with the window to the west: the akademgorodok computer center (1958-1993)» web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  6. ↑ (Ingelesez) ««Eminent Scientists Starving in Russia»» Newspapers.com (The New York Times at Newspapers.com) (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  7. ↑ a b Чёрная, Ю. ««ЛАВРЕНТЬЕВ И ГЕНЕТИКА»» webcitation.org (Siberian Branch of the Russian Academy of Sciences.) (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  8. ↑ ««The First University Lady Teacher in Russia»» portal.issn.org: 28. (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  9. ↑ (Ingelesez) British Medical Journal. British Medical Association 1916 (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  10. ↑ Danchakoff, Vera. (1916-03-01). Origin of the blood cells. Development of the haematopoetic organs and regeneration of the blood cells from the standpoint of the monophyletic school.  doi:10.1002/ar.1090100506. (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  11. ↑ a b Lichtman, M. A.. (2001-10). «The stem cell in the pathogenesis and treatment of myelogenous leukemia: a perspective» Leukemia 15 (10): 1489–1494.  doi:10.1038/sj.leu.2402247. ISSN 0887-6924. PMID 11587204. (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  12. ↑ (Ingelesez) Vertes, Alain A.; Qureshi, Nasib; Caplan, Arnold I.; Babiss, Lee E.. (2015-12-02). Stem Cells in Regenerative Medicine: Science, Regulation and Business Strategies. John Wiley & Sons ISBN 978-1-119-97139-9. (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  13. ↑ (Ingelesez) Zhao, Robert Chunhua. (2015-09-14). Stem Cells: Basics and Clinical Translation. Springer ISBN 978-94-017-7273-0. (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  14. ↑ a b (Ingelesez) Hamilton, David. (2012). A History of Organ Transplantation: Ancient Legends to Modern Practice. University of Pittsburgh Pre ISBN 978-0-8229-7784-1. (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  15. ↑ Koltzenburg, Claudia. (2009). ««The lymphocyte as a stem cell, common to different blood elements in embryonic development and during the post-fetal life of mammals»» web.archive.org (Cellular Therapy and Transplantation 1 (3)) (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  16. ↑ Maximow, A.. (1909). ««Der Lymphozyt als gemeinsame Stammzelle der verschiedenen Blutelemente in der embryonalen Entwicklung und im postfetalen Leben der Säugetiere»» web.archive.org (Folia Haematologica 8: 125-134) (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  17. ↑ «Department of Histology and Embryology | LSMU» web.archive.org 2017-04-24 (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  18. ↑ (Ingelesez) Sex Differences in the Brain: The Relation Between Structure and Function. Elsevier 1984-01-01 ISBN 978-0-08-086186-9. (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  19. ↑ (Ingelesez) Jordan-Young, Rebecca M.. (2011-01-07). Brain Storm: The Flaws in the Science of Sex Differences. Harvard University Press ISBN 978-0-674-05879-8. (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  20. ↑ Vera Dantschakoff, Paul E. Lineback, George Berneys Wislocki, N. William Ingalls, Lee Willis Barry, George W. Corner, George Linius Streeter. «Myeloid metaplasia of the embryonic mesenschyme in relation to cell potentialities and differential factors» search.worldcat.org (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  21. ↑ (Gaztelaniaz) «Le sexe : rôle de l'hérédité et des hormones dans sa réalisation | WorldCat.org» search.worldcat.org (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).
  22. ↑ Danchakoff, V.. (1950-07). «Effects of cancer provoking chemical substances on gravid guinea pigs and their fruits» Acta - Unio Internationalis Contra Cancrum 7 (1): 87–90. ISSN 0365-3056. PMID 14789590. (Noiz kontsultatua: 2024-04-08).

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Vera_Danchakoff&oldid=9663320"(e)tik eskuratuta