Ukrainar nazionalismo
Ukrainar nazionalismoak ukrainar herriaren nortasun nazionala osatzen duten idealen eta sentimenduen multzoa biltzen du. Nazionalismoaren ideia 1770eko hamarkadan eratu zuen Johann Gottfried Herder filosofo alemaniarrak, beraz, ideia nazionalista ukrainarraren hasiera une horretatik aurrera ezar daiteke. Hala eta guztiz ere, uste da ukrainar herri batu baten ideia XVII. mendea baino lehen sortu zela, ukrainar herria Bi Nazioen Errepublikaren aurrean agertu eta 1648an Kosakoen atamanerria eratu zenean.[1]
Historia aldatu
Kosakoek paper handia bete zuten ukrainar nortasunaren zentzuaren esnatzean estepako eskualdearen barruan. Aintzindari nagusi bat kosakoen mugimenduaren barruan eta Ukrainako historia nazionalistan Bohdan Khmelnytskyren hetmana izan zen, XVII. mendearen erdialdean Poloniako domeinuaren aurkako matxinada gidatu zuena. Khmelnytskyk ere arrakasta izan zuen XIV mendetik kosakoek egin zuten eta bere nortasun etnikoaren zati garrantzitsu bat zen demokrazia forma propioa legitimatzen.[2]
Kosakoen nazionalismoaren beste figura nabarmen bat Ivan Mazepa hetmana zen. XVIII. mendearen hasieran, Mazepak Ukrainako kultura eta historia berrezartzeko finantza-lankidetza garrantzitsuak egin zituen. Santa Sofia katedralaren berreraikuntza garrantzitsuak finantzatu zituen Kieven, eta Collegium Kyiv Mohyla akademia estatusera igo zuen 1694an; hala ere, politikaren arloan Mazepa gaizki ulertua izan zen eta nekazarien artean babes gutxi aurkitu zuen.[3]
XX. mendean, Errusiar Inperioaren kolapsoarekin, Erdialdeko Rada Ukraniarra sortu zen. Erakunde politiko horrek talde politiko, komunitario, kultural eta profesionalak biltzen zituen, eta Kieven ezarri zen, Elkarte Ukraniar Progresistaren ekimenez. Myjailo Hrushevsky aukeratu zuten zuzentzeko.
1918ko urtarrilaren 22an, Rada Zentralak herrialde independente izendatu zuen Ukraina. Independentzia hori Leninek gidatutako Errusiako Gobernuak onartu zuen, baita potentzia zentralek eta beste estatu batzuek ere;[4] hala ere, gobernu horrek, Anton Denikingo Errusiako Guardia Zuriak ez ezik, Armada Gorriak, Alemaniako Inperioak eta Entente Cordialek, bertako anarkistek, hala nola Nestor Makhnok eta Nikifor Grigoriev eta Danylo Ilkovych Terpyloren Armada Berdeak egindako presioen ondorioz, ez zuen luzaroan iraun.
Nazionalismoa kulturan aldatu
Ukrainako historia nazionaleko pertsonaiarik garrantzitsuenetako bat Taras Xevtxenko poeta ukrainarra izan zen, XIX. mendean Ukraina independente eta subirano bat izateko ideiak adierazi zituena.
Xevtxenko San Petersburgon hil zen 1861eko martxoaren 10ean, bere 47. urtebetetzearen biharamunean. Heroi nazionaltzat hartzen dute, ez bakarrik Ukrainako herritarrek, baita munduan zehar bizi diren ukrainarrek ere. XX. mendearen hasierarako, Kobzar olerki bilduma Ukrainako etxe bakoitzean gehien erabilitako bigarren liburua izan zen, Bibliaren ondoren, egilea Ukrainako berpizkunde kulturalaren ikur bihurtuz.[5]
Erreferentziak aldatu
- ↑ Wilson, Andrew (2002). "The Ukrainians: Unexpected Nation". New Haven: Yale University Press, ISBN 0300093098.
- ↑ https://archive.today/20120630112126/http://www.mfa.gov.ua/mfa/en/publication/content/354.htm
- ↑ http://www.encyclopediaofukraine.com/pages/M/A/MazepaIvan.htm
- ↑ https://www.encyclopedia.com/history/modern-europe/treaties-and-alliances/treaty-brest-litovsk#BrestLit
- ↑ Kleiner, Israel (2000). From Nationalism to Universalism Vladmir (Ze’ev) Jabotinsky and the Ukrainian Question. Edmonton: Canadian Institute of Ukrainian Studies, 66 or.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q9048429
