Tarin
Tarina (Carduelis spinus) fringillidae familiako hegazti paseriformea da, Eurasiako basoetan bizi dena[1].
| Tarina | |
|---|---|
 | |
| Iraute egoera | |
 Arrisku txikia (IUCN 3.1) | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Animalia |
| Filuma | Chordata |
| Klasea | Aves |
| Ordena | Passeriformes |
| Familia | Fringillidae |
| Generoa | Spinus |
| Espeziea | Spinus spinus Linnaeus, 1758
|
| Banaketa mapa | |
 | |
| Datu orokorrak | |
| Masa | 1,29 g (pisua jaiotzean) 13,8 g (helduen pisua) |
| Zabalera | 0,21 m |
| Kumaldiaren tamaina | 3,9 |
| Errute denbora | 12 egun |
Beste izen batzuk aldatu
Euskaraz ondoko beste izen hauek ere baditu, eskualdearen arabera: haltz-txoria, kolina edo kolika.[2]
Deskribapena aldatu
Negua pasatzera etortzen da eta zalapartatsua eta urduria da, urritik aurrera etortzen da, gure soroetan zehar banda txikietan ibiltzeko, harik eta martxoan iparraldeko basoetara itzultzen den arte.
Duela gutxi arte ez zen Euskal Herrian habia egiten zuen espezietzat hartzen, nahiz eta gutxi izan, eta agian ez urtero, batzuk geratzen dira, eta udaberri-udan hazten direla ematen du.
Txori txikia da, 12 cm inguruko tamainakoa, kolore polita du, eta tonu horiak dira nagusi. Gorputzaren kolorea hori berdexka da gainetik, marra beltz fin batzuekin eta horia azpitik, alboak marratuta eta sabela zuria. Ipurtxuntxurra, hegal-zerrenda eta isatsen alboak hori bizi kolorekoak. Arrek orban beltz bat dute buruan eta kolore bereko beste orban txiki bat kokotsean, mokoaren azpian.
Emeek askoz kolore motelagoak dituzte, ez hain horiak, goiko aldeak gris-berdexkak eta azpiak zurixkak. Gazteak arrexkak dira gainetik eta zurixkak azpitik, eta helduak baino askoz ere nabarragoak dira.
Oso espezie kantaria da, ia etengabe kantatzen duena eta une oro entzuten da bere deia, altua eta garbia,
Biologia eta ohiturak aldatu
Hemen ondo ezagutzen ditugu neguko jarduerak, baina ez ugaltzeko ohiturak; uste izatekoa da horiek ez direla asko aldatuko beren ohiko hazkuntza eremuetarako deskribatzen direnetatik.
Neguan oso taldekoia da. Beti ikusten da taldetan, ez oso handietan, soroetan eta basoetan hazien bila. Zuhaitzen adaburuetan gehiago mugitzen da, baina ez zaio axola lurraren arrasera jaistea, belarretan nekez ageri den txikori-belar baten burutxoren bat aletzeko.
Oso aktiboa da eta akrobataren bizkortasuna du. Haltzaren haziak maite ditu eta, zuhaitz honetako pinaburu zintzilikari txikietara iristeko, benetako oreka-mirariak egin behar izaten ditu. Adartxo malgu baten muturrean kulunkatu bezain laster, zintzilik dago, buruz behera, apurka-apurka husten ari den pinaburutxo mordo bati helduta.
Oso goiz hasten da hazten, Europako iparraldean ere , badirudi ez dela arraroa martxoaren amaieran erruteak ikustea, baina normalean apirila eta ekaina bitartean egiten ditu habiak.
Normalean koniferetan egiten du habia. Sakonera handiko habia, adaxka freskoekin, goroldioarekin eta likenekin egina, zurdekin, sustraitxoekin eta lumekin egindako barne-forruarekin. 3 eta 5 arrautza txiki urdin zurbil eta orbantxo gorriekin ipintzen ditu. Txitatzen 13 egun egiten ditu eta beste 13 - 15 egunetara txorikumeek habia uzten dute.
Gazteak laster independizatzen dira. Bandetan bilduz beren jaio-lekutik urrun samar joan daitezke, baina benetako migrazioa ez da irailaren erdialdera arte hasten. Hemen gutxi dira urriaren 20a baino lehenago ikusten diren migratzaileak.
Banaketa, habitata eta estatusa aldatu
Etenekin banatzen da, Europa eta Asiako eremu boreal eta epeletan, Irlandatik Japoniara. Europan latitude ertainak eta altuak hartzen ditu, eta, eremu mediterraneoko mendi batzuk. Iberiar penintsulan, badirudi Pirinioetako zenbait tokitan hazi ohi dela, eta noizean behin eskualde desberdinetako koniferoen zuhaiztietan.
Euskal Herrian leku askotan ikusi da azken urteotan, udaberria aurreratuta eta udan. Hala ere, ezin da finkatu eremu jakin bat, espezie honek ez duelako hemen era iraunkorrean hazten, baizik eta urte jakin batzuetan bakarrik eta modu isolatuan. Birpopulatutako koniferoetan ikusi dira Gipuzkoan eta Bizkaian, arrak kantuan eta bikoteak garai egokian, ekainean gazteak hegan ere ikusi dira alertze-zuhaiztietan. Badirudi, beraz, gutxi eta etenekin hazi arren, hauetako batzuk hemen hazi egiten direla.[3]
Galeria aldatu
-
Emea -
Arra -
Emea -
Arra -
Emea -
-
Arra
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_(35020677955).jpg)
Erreferentziak aldatu
- ↑ BirdLife International (2004). Carduelis spinus. 2006. IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006
- ↑ Tarina txoriak.eus webgunean (2017-07-25)
- ↑ (Gaztelaniaz) Administracion de la Comunidad Autonoma de Euskadi. (1989). Euskal Autonomiu Elkarteko Ornodunak. Graficas Santamaria S.A., 309 or. ISBN 84-7542-639-5..
Kanpo estekak aldatu
|
Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |
Datuak: Q27075864
Multimedia: Spinus spinus / Q27075864
Espezieak: Spinus spinus
