Taimyr (penintsula)
- Artikulu hau Errusiako penintsulari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Taimyr».
Taimyr[1] (errusieraz: Таймы́рский полуо́стров, translit.: Taymyrsky Poluostrov) Siberiako ipar-erdialdeko penintsula handia da. Eurasiako lur-masarik iparraldekoena da. Administratiboki Errusiako Krasnoiarsk kraiari dagokio[2].
| Taimyr penintsula | |
|---|---|
| |
| Bertako izena | Таймы́рский полуо́стров |
| Geografia | |
| Kokapena | Siberiako ipar-erdialdea |
| Azalera | 400.000 km² |
| Punturik garaiena | Byrranga mendiak |
| Politika | |
| Herrialdea |  Errusia |
| Gizartea | |
Geografia aldatu
Mendebaldean Jeniseiko golkoa eta Kara itsasoa ditu, ekialdean Laptev itsasoa eta Khatangako golkoa[2]; hegoaldean, kontinente aldera, Khatanga ibaiak mugatzen du. 400.000 km²-ko azalera dauka. Punturik garaiena Byrranga mendietan dago (1.146 m)[2]. Penintsula zeharkatzen duten Taimyr eta Piasina ibaiek Kara itsasoan dute ahoa.
Biztanleria aldatu
Nganasan herria nahikoa bakartuta bizi izan da penintsulan; horregatik xamanismo-praktikak, besteak beste, XX. mendera arte gorde dituzte.
Fauna eta flora aldatu
Munduko Natura Funtsaren arabera, Taimyr paleartikoaren barneko «Erdialdeko Siberiako eta Taimyr penintsulako tundra» deritzon eskualde ekologikoaren eremuan dago.
Taimyr penintsulan bizi izan ziren Ipar Amerikatik kanpoko azken idi musketadunak. Duela 2.000 urte inguru desagertu baziren ere[3], 1975ean berriz sartu zituzten.
Klima aldatu
 Datu klimatikoak (Txeliuskin lurmuturra) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | -26 | -26 | -24 | -16 | -8 | 1 | 5 | 4 | 0 | -10 | -19 | -22 | -11.8 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -33 | -33 | -33 | -26 | -15 | -5 | -3 | -3 | -5 | -16 | -26 | -30 | -19 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 8 | 9 | 9 | 8 | 9 | 18 | 21 | 22 | 22 | 15 | 9 | 11 | 201 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 15 | 15 | 14 | 12 | 11 | 12 | 11 | 12 | 15 | 16 | 13 | 16 | 162 |
| Eguzki orduak | 0 | 0 | 124 | 270 | 217 | 150 | 186 | 124 | 62 | 0 | 0 | 0 | 1133 |
| Iturria: World Climate Guide[4] | |||||||||||||
Erreferentziak aldatu
- ↑ 159. araua. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2011-04-11).
- ↑ a b c Taymyr Peninsula[Betiko hautsitako esteka] Global.britannica.com
- ↑ Muskox Suffered Loss Of Genetic Diversity At Pleistocene/Holocene Transition Sciencedaily.com
- ↑ World climate Guide. Climate Data for Mys Chelyuskin. .
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q37056
Multimedia: Taymyr Peninsula / Q37056
