Suaren Lurraldea
Suaren Lurraldea[1] (gaztelaniaz Tierra del Fuego) Hego Amerikako hegoalde muturreko uhartedia da, Magallaes itsasartearen hegoaldean dagoena. 73.753 km²ko eremua hartzen du. Administratiboki Argentina eta Txileko estatuen artean banaturik dago. Uhartediaren hegoaldeko muturra Hornos lurmuturra da.
| Suaren Lurraldea | |
|---|---|
 | |
| Datu orokorrak | |
| Mendirik altuena | Monte Shipton (en)  |
| Garaiera | 170 m |
| Mota | uharte multzoa |
| Azalera | 73.753 km² |
| Geografia | |
 | |
| Koordenatuak | 54°S 70°W / 54°S 70°W |
| UTC ordua | UTC−04:00 |
| Honen parte da | Patagonia |
| Estatu burujabe |  Txile |
| Eskualdea |  Magallanes y la Antártica Chilena eskualdea |
| Ur-gorputza | Ozeano Barea Ozeano Atlantikoa Scotia itsasoa |
Geografia aldatu
Suaren Lurraldea Hego Amerikako hegoaldeko muturrean dago. Magallaes itsasarteak kontinentetik bereizten du. Uhartediko uharte nagusia 48.100 km²ko eremua duen Isla Grande de Tierra del Fuego (batzuetan Tierra del Fuego edo Isla Grande deritzona) da. Navarino, Hoste, Santa Ines, Desolacion eta Estados dira beste uharte aipagarriak.
Lurralde menditsua da (Bove, 2.400 m; Italia, 2.350 m; Darwin, 2.330 m), basoek eta glaziarrek estalia. Rio Grande edo Grande del Tierra del Fuego, Oro, Oscar, Side, Cullen eta Fuego dira ibai garrantzitsuenak. Klima hotza eta lainotsua da.
Argentinaren administraziopean dago uhartearen ekialdea, Suaren Lurraldea, Antartika eta Hego Atlantikoko Uharteak probintzia osatzen duena (21.363 km² eta 27.358 biztanle; hiriburua Ushuaia) eta Txilekoarenean mendebaldea, Magallanes probintziaren barnean.
Historia aldatu
1520. urteko Fernão de Magalhãesen espedizioan deskubritu zuten europarrek. Izena bertako indiarrek pizten zituzten su ugariengatik eman zioten. Magalhaesek bertokoek piztutako suak ikusi zituenean, eraso egingo zietela uste izan zuen, baina Yagan tribuak sutzarren berotasuna baino ez zuen bilatzen.
1830ean Robert FitzRoyk HMS Beagle itsasontzian eskualdea esploratu zuen eta lau yagan Londresera eraman zituen. Hauetako hiru Beagle itsasontzian itzuli ziren etxera, Charles Darwinekin batera.
XIX. mendearen hasieratik Txilek eta Argentinak uhartediaren gaineko jabegoa aldarrikatzen hasi ziren, eta 1881. urtean bi estatuen artean banatu zen.
Ekonomia aldatu
Arrantza (baleak, fokak), abere hazkuntza (ardi azienda) eta larrugintza dira ekonomia jarduera nagusiak. Petrolioa dago ekialdeko kostaldean eta barnealdean (petrolio findegiak Manantiales hirian, iparraldean), harrikatz hobiak Loreton, eta ustiatu gabeko lignito hobi garrantzitsuak.
Erreferentziak aldatu
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2015/08/24 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindia. (2012-05-25). 170. araua: Amerikako toponimia. .
Kanpo Loturak aldatu
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q82601
Multimedia: Tierra del Fuego / Q82601
