Rosa Chávez

Rosa Chávez
	;
Bizitza
Jaiotza	San Andrés Itzapa (en) , 1980 (43/44 urte)
Herrialdea	Guatemala
Jarduerak
Jarduerak	poeta, aktorea eta kultura-kudeatzailea

Rosa María Chávez Juárez (Guatemala, 1980), Rosa Chávez izenez ezagunagoa, Guatemalako poeta, aktore eta kultur kudeatzailea da, maya kitxe' eta kaqchiquel herrietakoa.^[1] Bere literatura-lanaren artean, non bere jatorrizko hizkuntza, maya k'iche, suspertzen duen, honako hauek daude: Casa solitaria (Guatemala, 2005), Piedra (Guatemala, 2009; Costa Rica, 2009) eta Los dos corazones de Elena Kame (Argentina, 2009).

Ibilbidea aldatu

Kultura- eta genero-identitatearen topikoa ikuspegi errealista batetik aztertzen du eta apaingarririk gabe. Bere aktibismoan kontzientzia sortzen du, mundu merkantilistaren ikuskeratik kanpo, eskualde zapatista, mexikar eta atzerritarretako emakume indigena nekazarien artean. Borroka egiten duten Emakumeen Nazioarteko I. Topaketa Politiko, Artistiko, Kirol eta Kulturalean parte hartu zuen (Armada Zapatista Nazionaleko emakumeek antolatua).

Poetak erroen garrantzia transmititzen du biztanleria indigena gehiengoa den eskualdeetan, baina haien eskubideak etengabe zapaltzen direnetan.^[2]

Florencia Goldsmanek hau dio Chávezi buruz:^[2]

Hitz egiten, idazten eta poesia partekatzen duenean nanualeko indarra transmititzen du, animalia itxura hartzeko gaitasuna duen izaki supernatural hori. Rosak "jaguara" edo "koiotetan" mutatzea proposatzen du, gauez forma aldatzea. Irudi antropomorfikoen aberastasunarekin ere, ez da zaila Rosa bere lorategiko lasaitasunean imajinatzea, pijaman gosari luzeak hartzen eta irakurtzen, bere jarduera kutunak bere burua zaintzeko denbora irekitzea lortzen duenean.

Lanak aldatu

Bere lana Latinoamerikako, Europako eta Estatu Batuetako aldizkari, antzerki, memoria eta poesia antologietan agertzen da. Bere lanaren zati bat ingelesera, frantsesera, alemanera eta norvegiarrera itzuli da.^[3]

Casa Solitaria (Guatemala, 2005)
Piedra (Guatemala, 2009; Costa Rica, 2009)
Los dos corazones de Elena Kame (Argentina, 2009)
Ri u'k'ux ri ab'aj / El corazón de la piedra (Venezuela, 2010)
Quitapenas (Guatemala, 2010)
AWAS secretos para curar (Guatemala, 2014)
Abya Yala (Guatemala, 2017)^[3]

Antologiak: aldatu

Hijas de Latinoamérica.Una antología global, HarperCollins, USA 2023
Daughters of Latin America: An International Anthology by Latine Women, HarperCollins, USA, 2023
Memorias del Festival de Poesía de Medellín (Colombia, 2006)
Las Palabras y el deseo. Antología mínima de poesía guatemalteca (Guatemala, 2006)
Libro Abierto, Arte Contemporáneo en Guatemala, Proyecto Mosaico (Guatemala, 2006)
Antología El Vértigo de los Aires, Poesía Latinoamericana 1974-1985 (México, 2007)
Los cantos ocultos. Poesía Indígena latinoamericana (Chile, 2007)
Aldeas mis ojos. 10 poetas guatemaltecos después de postguerra (Guatemala, 2007)
Adornos de papel. Memorias del Festival Internacional de Poesía de Quetzaltenango (Guatemala, 2008)
Con mano de mujer. Antología de poetas contemporáneas de América Central 1970-2008 (Costa Rica, 2008).^[4]