Robert Mugabe
Robert Gabriel Mugabe (Kutama, Hego Rhodesia, 1924ko otsailaren 21a - Singapur, 2019ko irailaren 6a)[1] zimbabwear politikari eta militarra izan zen, 37 urtez Zimbabwen agindu zuena. Gutxiengo zurien aginteari amaiera eman zion askapen mugimenduaren buruzagietako bat izan zen. 1980tik 1987ra lehen ministro izan zen, eta 1987tik aurrera, konstituzioaren erreforma baten ondoren, presidente. 2017an dimisioa eman behar izan zuen, Emmerson Mnangagwa presidenteordearen aldekoek estatu kolpea jo ondoren.[2]
Hil berritan askatzaile gisa aurkeztu zuten arren, azken urteetan haren aurkako ahotsak ugariak izan ziren. Zimbabweko Unibertsitateko politika irakasle John Makumberen arabera, haren legatua suntsituta geratu zen azken urteetako indarkeria eta agintean irauteko egindako esku hartzeen ondorioz: "Bere benetako kolorea erakutsi zuen. Hiltzailea zen. Bere aurkariak hil zituen".[1]
Bizitza aldatu
Robert Mugabe 1924an jaio zen Kutaman, Harare hiriburutik gertu; aita zurgina zen eta amak katixima erakusten zien herrixkako haurrei. Irakasle izan zen, eta guztira sei titulu unibertsitario lortu zituen; zuzenbidekoa, esaterako. 36 urterekin eman zion hasiera bere ibilbide politikoari: Zimbabwek Erresuma Batutik independentzia lortzearen aldeko talde batzuetako militante izan zen.[3] 1964an espetxeratu zuten, epaiketarik gabe, orduko gobernuaren aurkako adierazpenak egiteagatik.[1]
Espetxean zela aukeratu zuten Zimbabweko Afrikako Batasun Nazionala (ZANU) mugimenduko buru. Hamar urteko kartzelaldia amaituta, Mozambikera egin zuen ihes, eta, handik, Rhodesiako Gobernuaren aurkako gerrilla erasoak bultzatu zituen, baina baita elkarrizketa prozesuak ere.[1] Zimbabweko Errepublika independenteari ateak ireki zizkioten Lancaster Houseko akordioen sinatzaileetako bat izan zen.[3] Horiek horrela, herrialdeak 1980an independentzia eskuratu eta hauteskundeak lehen aldiz egin zituztenerako, askatasunaren ikur bilakatua zen Mugabe, eta erraz iritsi zen lehen ministro kargura.[1]
Agintera heldu zenean, haren gobernuaren helburu nagusia adiskidetzea izan zela esan arren, 1992an Lurra Eskuratzeko Legea onartu zuen, zeinaren bidez lurjabe zurien esku zeuden eremuak desjabetu zituen. Lege berriaren helburua lur horiek herritarren artean banatzea bazen ere, herrialdeko ekonomiak gainbehera egin ahala, oposizioak egotzi zion presidenteari jabetzak haren gertukoen esku utzi izana. Horrez gain, desjabetzeek eragina izan zuten ekonomian eta, herrialde aberatsa izan arren, nazioartera jo behar izan zuten elikagaiak eskuratu ahal izateko; izan ere, lurjabe berriek ez zuten baliabiderik eskuratu berri zituzten eremuak ustiatzeko.[1]
2008ko hauteskundeak polemika eta odol isurtze handien artean egin ziren: Aldaketa Demokratikoaren Aldeko Mugimendua (MDC) oposizioko alderdiaren aldeko 200 lagunetik gora hil eta milaka torturatu zituzten. Hauteskundeen ondoren, Mugabek esan zuen "Jainkoak soilik" apartatu ahal zuela boteretik. Egoerak bultzatuta, bi alderdiek batasun gobernua eratu zuten, eta Mugabek MDCko buru Morgan Tsvangirairekin banatu zuen boterea.[3]
2017ko azaroan, Emmerson Mnangagwa presidenteordea eta Zimbabweko independentzia gerrako heroia kargugabetu zuen Mugabek. Handik astebetera, armadak haren aurkako estatu kolpea eman zuen. Horren ondoren, agintea utzi behar izan zuen. ZANU-PF alderdiko buruzagitza ere kendu zioten.[4][2]
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b c d e f Elizegi Egilegor, Arantxa. Robert Mugabe hil da, Zimbabweko presidente ohia. Berria egunkaria, 2019ko irailak 6, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-09-06).
- ↑ a b Mugabek utzi egin du presidente kargua. Berria egunkaria, 2017ko azaroak 21, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-09-06).
- ↑ a b c Mutuberria Alkorta, Jon. Soslaia. Robert Mugabe: 33 urtez boterean, iruzurraren susmopean. Berria egunkaria, 2013ko uztailak 31, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-09-06).
- ↑ Alberdi, Iosu. Militarrek Zimbabwe hartu dute, eta Mugabe presidentea atxilotu. Berria egunkaria, 2017ko azaroak 16, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-09-06).
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Robert Mugabe |