Wikipedia

Pazzis Sureda

mallorcar eskultore eta margolaria

María Magdalena de Pazzis Sureda Montaner, ezagunagoa Pazzis Sureda izenez (Palma Mallorcakoa, Mallorca, Balearrak, 1907ko otsailaren 25a – Genoa, Mallorca, Balearrak, 1939ko maiatzaren 11) mallorcar eskultore, margolaria eta poeta izan zen, Pilar Montaner Maturana margolariaren eta Juan Sureda Bimet mezenasaren alaba. Bere lanek ekialdeko eragina duten joera espresionista nabarmena erakusten dute.[1][2][3][4]

Pazzis Sureda

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMaría Magdalena de Pazzis Sureda Montaner
JaiotzaPalma Mallorcakoa, 1907ko otsailaren 25a
Herrialdea Espainia
HeriotzaGènova (en) Itzuli, 1939ko maiatzaren 11 (32 urte)
Heriotza moduasuizidioa
Familia
AitaJoan Sureda Bimet
AmaPilar Montaner Maturana
Anai-arrebak
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakmargolaria eta eskultorea
Mugimenduaespresionismoa

Biografia aldatu

Izaera bihurri eta bitxia zuen, eta haren bizitza eta lana Mallorcan bizi izandako haurtzaro zoriontsuak markatu zuen. Bizitza erdia baino gehiago tuberkulosiaren ondorioak, gerra zibilak, harreman istilutsuek, izan zuen alaba bakarrak abandonatzeak...azkenean bere buruaz beste egitera eraman zuten. Bizi zela ez zuen erakusketarik egin. Nabarmentzekoak dira Valldemossako paisaiarenkuarela bat, olibadien koadro bat (Pilar Montaner amak ere pintatzen zuen) edo Fred O’Hara, galdu zuen maitearen erretratua.[5]

1931tik 1935era bitartean Tomás Vila, Aurelio Cabrera eta Dionisio Pastorren eskultura-tailerretan ikasi zuen. Ca's Potecari (Genoa, Mallorca) egindako arte-jarduerekin estu lotua egon zen; bertan, Mallorcako pintoreak eta artistak eta kanpotarrak agertzen ziren, hala nola Jacobo Sureda (neba), Eleanor Sackett, Lorenzo Villalonga, Archie Gittes, Cicely Foster, George Copeland, Adolf Fleischmann, Frederick O’Hara, Francisco Vizcaíno López-Arteaga, Melanie Pflaum, Irving Pflaum, Pedro Sureda, edo Jean Georges Cornelius.

 
Pazzis Sureda Montaner

Frederick O’Hara margolari eta litografoarekin izandako harremanak eta harekin Afrikako iparraldean egin zuen bidaiak arrasto nabarmena utzi zuten Espainiako Gerra Zibilaren aurreko urteetan egindako pinturan eta eskulturetan. Bizitza laburrean, lan grinatsua eta oso sakabanatua utzi zuen. Haren bizitzak inspiratu zituen Melanie Pflaum-en Bolero eleberria eta Jaume Pomar poetaren soneto bat. Mateo Mirasen lehen eleberriak 'Pazzis Sureda y el abismo ' izenburua du. Pazzis Suredaren familiari ez zitzaion gustatu artistari buruzko fikzioa, eta hauxe adierazi zuen:

"Ez dago ondo asmatutako gauzak kontatzeko izen errealak erabiltzea, jendeak ez dakielako zer den egia eta zer ez".[6]

 
Pazzis Sureda Montaner

Aintzatespenak aldatu

  • Palma Mallorcakoak Jacobo eta Pazzis Suredari omenaldia egin zien eta bizi izandako etxean plaka bat jarri zuten.[7]
  • 2023ko abuztutik Palma Mallorcakoa jaioterrian, Génova eta Cala Major lotzen zituen bide zaharrean, Pazzis Sureda izeneko kalea dago.[8]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ «NEVA DINS EL VIDRE: UN DILUVI DE BUIT HA INUNDAT EL PAISATGE (Pazzis, a la fí reconeguda!)» NEVA DINS EL VIDRE 2012-06-20 (Noiz kontsultatua: 2023-09-09).
  2. ↑ ISSN https://www.worldcat.org/es/title/1119702268..
  3. ↑ (Katalanez) «LA DESOLACIÓ DE PAZZIS SUREDA (encara ara!) - Etziba Balutxo…» Blocs de VilaWeb 2019-09-08 (Noiz kontsultatua: 2023-09-09).
  4. ↑ (Gaztelaniaz) ARTEINFORMADO. (20151021). «Pazzis Sureda Montaner. Artista» ARTEINFORMADO (Noiz kontsultatua: 2023-09-09).
  5. ↑ (Gaztelaniaz) «Pazzis Sureda se muestra por primera vez - ArtsMallorca.com» Agenda cultural ArtsMallorca (Noiz kontsultatua: 2023-09-09).
  6. ↑ (Gaztelaniaz) Darder, Clàudia. (2019-09-03). «'Pazzis Sureda y el abismo', una ficción sobre la artista que disgusta a su familia» Diario de Mallorca (Noiz kontsultatua: 2023-09-09).
  7. ↑ (Gaztelaniaz) Press, Europa. (2022-02-19). «Palma rinde homenaje a Jacobo y Pazzis Sureda» Ultima Hora (Noiz kontsultatua: 2023-09-09).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) Aguado, Irene R.. (2023-08-21). «La artista Pazzis Sureda se abre un hueco en el callejero de Palma» Diario de Mallorca (Noiz kontsultatua: 2023-09-09).

Bibliografia aldatu

  • Bauzá, F. (2009). La Vida Soñada; Juan Sureda Bimet jaunaren ondare intelektuala. La Foradada edizioak. Valldemossa. ISBN 9716-41-6
  • Bosch, M.C. (2010). Pilar Montaner, Memoriak. Palmako udal arxiua, Palma.ISBN 89034-56-3
  • Bosch, M.C. (2011). Pilar Montaner i Joan Sureda, Epistolari i literatura. Palmako udal arxiua, errubrika. Palma.ISBN 98034-67-9
  • Pflaum M. (1956). Boleroa. William Heinemann Ltd., Londres.
  • J. pomarra (2010). l’Exiliren llibrea. El Gall Editor, Pollença. ISBN 976-84-92574-71-1

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Pazzis_Sureda&oldid=9385146"(e)tik eskuratuta