Mohammed el-Baradei

Mohammed el-Baradei
	; Irudi gehiago
Egiptoko presidenteordea
Director General of the International Atomic Energy Agency (en)
Bizitza
Jaiotza	Kairo, 1942ko ekainaren 17a (81 urte)
Herrialdea	Egipto
Bizilekua	Austria
Lehen hizkuntza	arabiera
Hezkuntza
Heziketa	Kairoko Unibertsitatea ; New York University School of Law (en)
Hezkuntza-maila	Doktoretza
Hizkuntzak	ingelesa; arabiera
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, diplomazialaria, legelaria eta giza eskubideen aldeko ekintzailea
	Parte-hartzailea World Economic Forum Annual Meeting 2004 (en) ;
Enplegatzailea(k)	Nazio Batuen Erakundea
Jasotako sariak	ikusi Bakearen Nobel Saria (2005) ; Alemaniako Errepublika Federalaren Merituaren Izar eta Gerrikodun Merituaren Gurutze Handia (2010) ; Indira Gandhi Peace Prize (2008) ; Four Freedoms Award – Freedom Medal (2006) ; Steiger Award ; Delta Prize for Global Understanding ; James Parks Morton Interfaith Award ; Grand Cordon of the Order of the Nile ; honorary doctor of the Tsinghua University (2006) ; Order of Francisc Skorina (2006ko maiatzaren 4a) ; Honorary doctorate from the University of Cairo ; honorary doctor of the University of Maryland ; Honorary doctorate from university of Florence ; Honorary Doctorate of University of Buenos Aires ; honorary doctorate of Trinity College, Dublin ; Algerian National Order of Merit, Atheer rank ; [[]] ;
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	islama
Alderdi politikoa	Constitution Party (en)
	mohamedelbaradei.com

Mohammed el-Baradei (arabieraz: محمد البرادعي; Kairo, 1942ko ekainaren 17) egiptoar legelari, diplomazialari eta politikaria da. Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziako (EANA) zuzendari orokorra izan zen 1997-2009 bitartean, eta Egiptoko presidenteordea 2013ko uztailetik abuztura. EANArekin batera, Bakearen Nobel Saria jaso zuen 2005ean.

Bizitza aldatu

Abokatu familia dirudun batean jaio zen. Kairoko Unibertsitatean Zuzenbidean lizentziatu eta gutxira hasi zen diplomazia lanetan. Urte batzuetan, Egiptoko Atzerri ministerioan jardun zuen —Egipto eta Israelen arteko bake negoziazioetan, Atzerri ministerioko aholkulari berezi gisa jardun ere—, baina kanpoan zeukan gogoa, eta aurki hasi zen nazioarteko erakundeentzat lanean, New Yorken eta Genevan. Nazio Batuen Erakundeko Ikerketarako Institutuan Nazioarteko Zuzenbideko hezkuntza programaren arduradun izendatu zuten lehenbizi, eta energia gaietara egin zuen gero jauzi.^[1]

1984an, Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentzian hasi zen, eta goraka-goraka, zuzendaritzara heldu zen hamahiru urte geroago.^[1] 2002an, Iraken armagabetzea egiaztatu behar zuen NBEko ikuskatzaileen burua izan zen, Hans Blixekin batera. Haren esanetan, ez zegoen frogarik erakusteko Irakek suntsipen handiko armak zituela.^[2] Hori zela-eta, Ameriketako Estatu Batuek, Britainia Handiak, Espainiak eta Portugalek sinatutako Azoreetako Deklarazioaren aurka agertu zen. 2005ean, Bakearen Nobel Saria jaso zuen, "energia nuklearra helburu militarrekin erabil zedila eragozteagatik, eta helburu baketsuekin energia nuklearra ahalik eta modu seguruenean erabil zedin bermatzeagatik".^[3]

Urte luzez Egiptotik kanpo egon ondoren, 2011n Hosni Mubaraken aurkako protestetan parte hartu zuen. Mubarak erori osteko garaian, oposizioko buru ipini zen. 2012ko presidentetzarako hauteskundeetan ez zuen parte hartu: alderdi propioa sortu zuen, Konstituzioaren Alderdia, baina azken momentuan atzera egin zuen.^[1] 2013ko uztailean, Mohammed Mursi presidentea eraitsi zuen estatu kolpearen ostean, presidenteorde izendatu bazuten ere, dimisioa eman zuen abuztuaren 14an, eta Vienan erbesteratu zen.^[4]

Erreferentziak aldatu

↑ ^a ^b ^c Aginte aldaketen anaia nagusia. Berria egunkaria, 2013ko uztailak 7, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-4).
↑ Sarasola, Juanma. Suntsipen handiko armen frogarik ez dagoela esan dute ikuskatzaile buruek. Euskaldunon Egunkaria, 2003ko otsailak 15, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-4).
↑ Bakearen Nobel Saria Mohamed El Baradei IAEAko buruarentzat. Berria egunkaria, 2005eko urriak 7, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-4).
↑ El Baradei llega a Viena. La Vanguardia egunkaria, 2013ko abuztuak 18, lavanguardia.com (Noiz kontsultatua: 2020-4-4).

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q133308
Multimedia: Mohamed ElBaradei / Q133308

[berria1-1] Aginte aldaketen anaia nagusia. Berria egunkaria, 2013ko uztailak 7, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-4).

[2] Sarasola, Juanma. Suntsipen handiko armen frogarik ez dagoela esan dute ikuskatzaile buruek. Euskaldunon Egunkaria, 2003ko otsailak 15, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-4).

[3] Bakearen Nobel Saria Mohamed El Baradei IAEAko buruarentzat. Berria egunkaria, 2005eko urriak 7, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-4).

[4] El Baradei llega a Viena. La Vanguardia egunkaria, 2013ko abuztuak 18, lavanguardia.com (Noiz kontsultatua: 2020-4-4).

[1]

[2]

[3]

[4]