María Juana Ontañón
María Juana Ontañón Sánchez-Arbós (San Cristóbal de la Laguna, Tenerife, Kanariak (1920-2002) arkitekto aitzindaria izan zen. Espainian arkitekto titulua lortu zuen laugarren emakumea.[1]
| María Juana Ontañón | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | San Cristóbal de La Laguna, 1920 |
| Herrialdea |  Espainia |
| Heriotza | 2002 (81/82 urte) |
| Familia | |
| Aita | Manuel Ontañón Valiente |
| Ama | María Sánchez Arbós |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Madrilgo Arkitektura Goi Eskola Teknikoa |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | arkitektoa |
Lehen urteak aldatu
María Sánchez Arbós pedagogoaren eta Manuel Ontañón irakaslearen alaba izan zen. Irakaskuntza Erakunde Askean ikasi zuen, Madrilen, amak irakasle gisa lan egiten zuen lekuan. Espainiako Gerra Zibilaren ondorengo urteetan ekin zien unibertsitate-ikasketei, eta 1943ra arte ez zen Arkitekturako Goi Eskola Teknikoan sartu. 1949an lortu zuen titulua, eta 1960ko hamarkada baino lehen Espainian arkitektura ikasi zuten emakumeen talde txikian sartu zen. Aurretik, Matilde Ucelay, Cristina Gonzalo Pintor eta Rita Fernández -Queimadelos besterik ez zeuden.[2]
Ibilbidea aldatu
Ontañonek oso modu aktiboan eta gaztetatik jardun zuen lanean, eta bere ibilbidean berrehun proiektu baino gehiago egin zituen, gehienak senarrarekin, Manuel López-Mateos arkitektoarekin, harekin bizi eta lan egin baitzuen. Biek parte hartu zuten Gijongo Unibertsitate Laboralaren proiektuan, Donostiako Plan Orokorrean eta Madrilgo Bidagor Planean, eta Espainiako Levanteko kostan etxebizitza- eta turismo-eraikin ugari proiektatu zituzten.
Luis Moyak gainbegiratuta, Juana Ontañóni eta Manuel López-Mateosi esleitu zitzaien Gijongo Lan Unibertsitateko Paraninfoa egitea, 1946-1956 bitartean eraikitako hezkuntza-gune handia.[3] Paraninfoaren bolumena, bere eskalak eta materialen erabilerak osatzen badute ere, modernitatea eta proiektatzeko askatasuna gailentzen, eraikinaren gainerakoan nagusi den ildo historizistarekin kontraste nabarmena eginez. Branka formako inguratzaileak areto mailakatu bat du barruan, estratu batera begira.
Gainera, 60ko eta 70eko hamarkadetan, arkitektoak Madrilgo etxebizitza sozialeko hainbat proiektutan parte hartu zuen, Etxebizitza Institutu Nazionalaren mendeko erakundeek sustatuak, hala nola Biztanleria Gidatuen Erakundeak edo Etxeko Lan Sindikalak. Horixe da San Cristobal de los Angeles auzoaren kasua (1958-1967). Haren proiektuan talde handi bat aritu zen lanean, besteak beste, López-Mateos, Eugenio Casar eta Julián Peña.[4] Baita Pan Benditoko Aterpetxeak Xurgatzeko Auzo-Unitatea ere (1963), Carabanchel eremuan langileak hartzeko behin-behineko eraikuntza-proiektua, Vázquez de Castroren zuzendaritzapean egin zuena. Mota guztietako zerbitzuak (osasun zentroa, kapera, haurtzaindegia, etab.) dituen hiri txiki bat da. ), Elena Arregui Cruz-López arkitekto aitzindariarekin batera.
Proiektu horiez gain, beste lan asko ere badaude, batez ere bizitegietarako direnak -bai kolektiboak, bai familia bakarreko etxeak–, batez ere Madril inguruan, baina ekipamenduren bat ere bai, hala nola OHOko Irakasleen Prestakuntza Eskola Toledoko Erronda kalean (1978), edo Levanteko kostaldeko zenbait hotel-establezimendu, hala nola Playa del Duque de Gandía Hotela (1969) edo Castellopesa Maroko hotela.
Iturri bibliografikoek Maria Juana Ontañon pertsona sortzailea, erradikala, saiatua eta baikor gisa aurkeztu dute.[5] Haren argazkigintzarako eta marrazketarako trebetasuna eta kirolarekiko zaletasuna nabarmentzen dira.[1] Azken horri dagokionez, 1977an, López Mateosekin batera, Arquirugby aldizkaria sortu zuen, Madrilgo Arkitektura Eskolako “Arquitectura Rugby” taldeari lotua, eta ohorezko presidente izendatu zuten.[6]
Aintzatespenak aldatu
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b «MARÍA JUANA ONTAÑÓN 1920-2002» UN DIA | UNA ARQUITECTA 4 2019-04-09.
- ↑ García-Rosales, Cristina. (2014-08-29). «Las arquitectas pioneras: la presencia de la ausencia (X)» veredes.
- ↑ «Paraninfo de la Universidad Laboral de Gijón» A-A 2015-07-08.
- ↑ «Arquitectura de Madrid» guia-arquitectura-madrid.coam.org.
- ↑ Ovelar, Maria. (2020-12-01). «Olvidadas, ninguneadas, “depuradas”: así fueron las carreras de las pioneras de la arquitectura en España» EL PAÍS.
- ↑ Vazquez de Prada, José Ramón. (2014-03-22). «Patrimonio Arquitectónico de Asturias: MARIA JUANA ONTAÑON, ARQUITECTA, EL RUGBY, EL PARANINFO DE LA UNIVERSIDAD LABORAL DE GIJON, Y LA PROPUESTA DE UNA CALLE A SU NOMBRE.» Patrimonio Arquitectónico de Asturias.
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q27941212
Multimedia: María Juana Ontañón / Q27941212
