Louis de Harismendy
Louis de Harismendy, (Bidarte, c. 1645 - Baiona, 1706ko uztailaren 10a) Louis XIV erregearen marinel, fragata kapitain eta kortsarioa izan zen.
| Louis de Harismendy | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Bidarte, 1640(e)ko hamarkada |
| Herrialdea |  Lapurdi, Euskal Herria |
| Heriotza | Baiona, 1706ko uztailaren 10a (51/61 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | euskara |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | kortsarioa |
| Gradua | capitaine de frégate (en)  |
Biografia aldatu
Louis de Harismendy Bidarten jaio zen 1645 inguruan. Michel de Harismendy eta Jeanne de Blampignonen semea zen. Baionan ezkondu zen Marie Lafourcade-rekin [Oharrak 1] 1693ko irailaren 27an. Ezkontza-erregistroak garai hartan "erregearen fragatako kapitaina" zela adierazten du.
1675ko urrian agertzen da Bidarten erregistratuta, bere anaia Claude-rekin eta Miguelcho Lissarrague-rekin, Le Postillon pinaza kortsarioaren jabe gisa, Bétrico Detcheverry-ren agindupean armatua zebilena.1683an, Baionako La Conception terre-neuvier itxasontziaren jabea ere izan zen, gerrarako armatuta zegoena[Oharrak 2] Kapitain izan zen 1687ra arte.
1689. urteko hasieran Bordeleko La Dissimulée fragata armatuaren agindua eman zioten.
Ibilbidea aldatu
Harismendia berehala bereiztu zen gertaera glorioso ugarirengatik. Dissimulée itsasontziaren agindu jaso zuenetik, Espainiar txalupa bat hartuko zuen, ondoren ontzi ingeles baten zama bidali zuen Ziburura . Catherine ontzi ingelesa harrapatu zuen, eta ondoren, 1690ean Succès eta Victoire ontziak ere bai.
Ziburuko Glorieux ontziaren agindua jaso zuen [Oharrak 3] 1691ko irailaren 24ko erabaki batean gerra eta ondasunekin armatzeko. 1691ko irailaren eta 1692ko maiatzaren artean, bederatzi ontzi konfiskatu zituen., [Oharrak 4] .
Errege fragata komandante bihurtuta, Larraldeko Saubat-ek gidatzen zuen Favory ontziarekin batera komunean egiten , blokeoa kontrolatzen Danzig-eko l'Écluse harrapatzen dute.
1693ko ekainaren 30ean, eskuadra bat Baionatik atera zen. Hainbat fragata eta errege ontziek osatzen zuten: Favory (Louis de Harismendy), Aigle Arrano ( Joanes Zuhigaraitxipi [Oharrak 5], 400 tonako ontzia), Pelican ( Antoine d'Arcy de la Varenne) eta Prudent (400 tonakoa, Saint-Maloko itsasontzia, Jacques Gouin de Beauchêne-ren agindupean). Eskuadrak erregegandik jaso zuen misioa Groenlandia eta Spitsbergen aldera joateko, ingeles, holandar edo Hanburgoko bandera zuten ontzi guztiak guztiz erre edo hondoratuak izan beharko ziren.[1]Uztailaren 28an gertu Spitsbergetik gertu zeuden eta abuztuaren 6an Favory eta Eagle ontborrokari ekin zioten Ours Badian (Sorgfjorden ere deitua) Holandako berrogei ontzire aurka Zazpi orduz borrokan aritu ondoren, bi ontziek gatazkaren lekua utzi zuten harrapatutako hamaika itsasontzirekin. Bere aldetik, Gouin de Beauchêne holandar bi txirula-ontzi hartu zituen, baita Varenne ere. Eraso horretan guztira etsaiaren 28 ontzi izan ziren ontziratu edo hondoratuak.
1693ko azaroaren 9an, Harismendy eta Suhigaraychipy-k Genoa-ko Notre-Dame des Carmes harrapatu zuten , [Oharrak 6] .
1694ko apirilean, erregeak armatu zuen Favory izeneko fragataren agindua jaso zuen Baionan. [1]
1694ko ekainean, Favory izeneko errege fragataren aginduan, Saint Clair kapitainaren eskuadran parte hartu zuen, eta bere misioa Ternuako Banku Handian bakailao arrantza merkataritza etetea izan zen. [2]
1694ko irailean, Saint Clairren eskuadrak ingelesei eraso egin zien Forillon badian Ternuako ekialdeko kostaldean. Frantsesentzat fiasko bat izan zen. Aigle Arrano portuan ezkutatzen da. Tripulazioaren zati baten desertzioari aurre egin behar izan zion ingelesen baterien suaren pean. Harismendyren kapitainari leporatu zioten Arrano erreskatatu aurretik Favory itsasontzian desertoreei harrera egin ziela, eta luzaro itxaron zuela laguntzera joan baino lehenago.[3]
Baionan hil zen 1706ko uztailaren 10ean, eta heriotzaren erregistroan "erregearen flauta-ontziaren kapitain" gisa agertu zen.
Biblografia aldatu
- Michel Vergé-Franceschi, Itsas Historiako Hiztegia, Paris, Robert Laffont-en edizioak, coll. "Mouthpieces" Michel p. ( ISBN 2-221-08751-8 eta 2-221-09744-0 )
- Étienne Taillemite, Frantziako marinelen hiztegia, Paris, Tallandier edizioak, Étienne p. ( ISBN 2-84734-008-4 )
- Lucien Bély, Louis XIV Hiztegia, Robert Laffont edizioak, coll. "Mouthpieces" Lucien p. ( ISBN 978-2-221-12482-6 )
- Charles La Roncière, Frantziako Armadaren historia : Errege Handiaren ilunabarra, Lasterketa Gerraren gailurra, t. 6, Paris, Plon, Charles p. ( irakurri linean )
- Alfred Lassus Ouvrage collectif, kolektiboan, Bidart-Bidarte, Saint-Jean-de-Luz, Ekaina, Ouvrage collectif, ISBN 2-9507270-8-5 )
Oharrak aldatu
- ↑ Marie Lafourcade ou Laforcade, sœur de Jeanne Lafourcade, mariée à Jean Javeleau, seigneur de la maison noble de Veyres d’Ondres.
- ↑ 200 tonneaux et 6 canons.
- ↑ 150 tonneaux.
- ↑ Selon Alfred Lassus : le 29 octobre 1691, la Notre-Dame des Martyrs de Lisbonne et le Constant de Guernesey - Le 13 novembre 1691, les Deux Frères, navire hollandais - Le 22 novembre 1691, reprise d’un navire français à un navire corsaire - Le 29 décembre 1691, l’Espérance, bâtiment suédois de Gottenbourg - Le 10 février 1692, l'Espérance, de Tapson - Le 14 mai 1692, la Fortune Blanche de Copenhague, repris à des corsaires espagnols - Le 18 mai, un vaisseau ennemi pris en commun avec la tartane la Subtile - Le 27 mai 1692, les Deux Frères de Riga, sous pavillon suédois, en compagnie du Saint-Jean-Baptiste.
- ↑ Joannis de Suhigaraychipy dit Coursic ou Croisicq, d’Hendaye, mort à Terre-Neuve en 1694.
- ↑ 250 tonneaux, 36 canons.
Erreferentziak aldatu
Kanpo estekak aldatu
- Luis XIV.aren menpeko euskal kortsaria
- Louis de Harismendy genealogia, Gérard Angladeren arabera [4]
Datuak: Q17352448
