Lidia Poët
Lidia Poët (Perrero, Piamonte, Italia, 1855eko abuztuaren 26a – Diano Marina, Italia, 1949ko otsailaren 25a) Italiako aktibista eta lehen emakume abokatu modernoa izan zen.[1] Bere desgaikuntzak mugimendu bat ekarri zuen emakumeak abokatutzan aritzeko eta Italian kargu publikoak betetzeko ahalmena. 1883an Lidia Poët abokatutzan aritzeko onartutako lehen emakumea izan zen.
| Lidia Poët | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Perrero, 1855eko abuztuaren 26a |
| Herrialdea |  Italia |
| Heriotza | Diano Marina, 1949ko otsailaren 25a (93 urte) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Turingo Unibertsitatea |
| Hizkuntzak | italiera frantsesa ingelesa alemana |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | abokatua |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | Waldensians (en)  |
| lidiapoet.it | |
Biografia aldatu
1855ean jaio zen, Traversella herrixkan, Perrero herrian, familia aberats batean. Nerabe zela, Pinerolora joan zen familiarekin. Hantxe bizi zen abokatu-bulego baten jabea zen Giovanni Enrico neba zaharrena. Aubonneko (Suitza) «Collegio delle Signorine di Bonneville»n izan zen, eta Maestra Superiore Normale titulua lortu zuen; handik hiru urtera, ingeles, aleman eta frantseseko maistra titulua lortu zuen. Ondoren, Pinerolora itzuli zen ikasten jarraituz. 1877an, Giovanni Battista Beccaria-n, Mondoviun bigarren hezkuntzako diploma lortu zuen. Hurrengo urtean, Turingo Unibertsitateko Zuzenbide Fakultatean matrikulatu zen.
1881eko ekainaren 17an, emakumeak gizartean duen egoerari eta emakumearen botorako eskubideari buruzko tesia defendatu ondoren, zuzenbidean lizentziatu zen.[2] Hurrengo bi urteetan Pinerolon, Cesare Bertea abokatu eta senatariaren bulegoan, abokatutza lanetan aritu zen eta auzitegietako bileretan parte hartu zuen.
Ibilbidea aldatu
Hezkuntza osatu eta gero, legezko lanbideko kalifikazio-azterketa onartu eta Turingo Abokatu eta Fiskalen Aginduan sartzea eskatu zuen. Barne ministro ohia zen Desiderato Chiaves abokatuak, eta Federico Spantigatik, aurka egin zioten eskaerari, eta, protesta gisa, uko egin zion ordenari, mozioa bozkatu eta onartu ondoren. Saverio Francesco Vegezzi lehendakaria eta beste lau zinegotzi (Carlo Giordana, Tommaso Villa, Franco Bruno, Ernesto Pasquali) atxikitzearen alde agertu ziren, eta hauxe zehaztu zuten:
«Italiako lege zibilen arabera, emakumeak gizonak bezalako herritarrak dira».
1883ko abuztuaren 9an, Lidia Poët abokatutzan aritzeko onartutako lehen emakumea izan zen.[3]
Errekurtsoa aldatu
Erresumako fiskal nagusiak errekurritu egin zuen erabakiaTuringo Apelazio Auzitegian 1883ko azaroaren 11n, Apelazioen Gorteak fiskalaren eskaera onartu eta erregistrotik kentzeko agindu zuen. Lidia Poët-ek Kasazio Auzitegian errekurtsoa aurkeztu zuen arren, hark berretsi egin zuen Apelazio Auzitegiaren erabakia, «emakumeek ezin dutela abokatutza erabili» esanez.[4] Abokatu-lanbidea «kargu publiko» gisa kalifikatu behar zela argudiatu zuten , eta horrek bazterketa nabarmena zekarren; izan ere, emakumeak kargu publikoetan onartzea berariaz aurreikusita egon behar zuen legean, eta, —abokatu-legearen kasuan bezala—isilik egonez gero, ezin zen legegilearen isiltasuna onarpen gisa interpretatu. Bertan behera uzte horrek eztabaida bizia eragin zuen, egunkari italiar gehienek emakumeek rol publikoak izan zitzaten laguntzen baitzuten.
Lidia Poët-ek ezin izan zuen bere lanbidea erabat bete, Turingo Abokatuen Ordenatik kanpo baitzegoen. Hala eta guztiz ere, Giovanni Enrico nebarekin lankidetzan aritu zen, eta oso aktiboa izan zen adingabeen, emakumeen eta baztertuen eskubideen defentsan. Emakumeen sufragioa ere babestu zuen. Presoen eta adingabeen eskubideen inguruko gaiak aztertzeko nazioarteko hainbat kongresutan parte hartu zuen.[5] Halaber, emakumearen emantzipazioaren alde lan egin zuen, 1903an sortu zenetik Italiako Emakumeen Kontseilu Nazionalean (CNDI) sartu baitzen, eta atal juridikoaren lana zuzendu zuen lehen biltzarretan, 1908 eta 1914koetan.
Lehen Mundu Gerraren amaieran, 1919ko uztailaren 17ko 1.179 Legeak, Sacchi Legea izenekoak, senar-emazteen baimena indargabetu zuen, eta emakumeei aukera eman zien kargu publikoak eskuratzeko, botere judizialean, politikan eta kargu militarretan izan ezik; hortaz, 1920an, 65 urte zituela, Lidia Poët izan zen Italiako lehen emakume abokatua.[6]
1922an, Turingo emakumez hornitutako batzordeburu bihurtu zen.
1949ko otsailaren 25ean Diano Marinan hil zen, 94 urte zituela,eta Perretxiko (Italia) San Martino hilerrian lurperatu zuten.
Aintzatespenak aldatu
- 2021eko uztailaren 28an, Turingo Abokatuen Elkargoko Kontseiluak Justizia Jauregiko lorategietan plaka-oroigarri bat eskaini zion.[7]
- Pineroloko eskola batek eta Frossascoko beste batek dute bere izena.
- Livorno eta San Giovanni Rotondo hiriek kale bat eskaini diote.
- 2023an, Matilda De Angelis protagonista duen La ley de Lidia Poët telesaila estreinatu zen Netflixen.
Erreferentziak aldatu
- ↑ «Lidia Poët» www.studivaldesi.org.
- ↑ «Gli scritti di Lidia Poët» Lidia Poët.
- ↑ Quién fue Lidia Poët, la mujer que inspiró la serie de Netflix con Matilda De Angelis. 2023-02-13.
- ↑ «L'avvocatura di Lidia Poët» Lidia Poët.
- ↑ «Lidia Poët ai Congressi Penitenziari» Lidia Poët.
- ↑ «LEGGE 17 luglio 1919, n. 1176 - Normattiva» www.normattiva.it.
- ↑ Longhin, Marcello. Un giardino per celebrare Lidia Poët – CittAgorà. .
Bibliografia aldatu
- Cristina Ricci, "Lidia Poët. Lehen abokatu italiarraren bizitza eta borrokak, emakumeen emantzipazioaren aitzindaria", Graphot & LAR Editori, Turin 2022
- Ferdinando Santoni de Sio, Emakumea eta abokatua, Erroma, 1884 (2 liburuki).)
- Montgomery H. Throop, "Woman and the Legal Profession", Albany Law Journal (1884ko abenduaren 13a), 464-67
- Marino Raichich, "Escuela secundaria, universidad, profesiones: un camino fácil", in Simonetta Soldani, ed., La educación de las mujeres: Escuelas y modelos de vida mujeres en la Italia del siglo XIX (Milán, 1989), 151-53
- Clara Bounous, La toga negada. Lidia Poëtetik Turinen egungo egoerara (Pinerolo 1997)
- James C. Albisetti, "Portia ante portas. Emakumeak eta legezko lanbidea Europan, ca. 1870-1925", Journal of Social History (2000ko uda)
- Concetta Brigadeci, Eleonora Cirant (editorea), Trabajadores y profesionales. Documentos y Noticias, Unión Nacional de Mujeres, 2016
Kanpo estekak aldatu
- Lidia Poët Emakumearen Entziklopedian.
- Lidia Poët, Lidia Poët-en webgunean
- Lidia Poët, Sociedad de Estudios Valdensesen.
- Lidia Poët da Dol's Magazineko lehen abokatu italiarra.
Datuak: Q6543668
Multimedia: Lidia Poët / Q6543668
