Lanperna ilun
Lanperna iluna (Amanita spissa) amaniten taldeko perretxiko jangarria da. Hala ere, jangarria izan arren, ez da gomendatzen jatea, oso erraz nahas baitaiteke oso pozoitsua den Amanita pantherina espeziearekin.[1]
| Lanperna iluna | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Agaricales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Amanitaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Amanita | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Amanita spissa P.Kumm., 1871 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Morfologia aldatu
Lanperna ilunaren txapelak 6 eta 15 cm arteko diametroa dauka. Hasieran hemisferikoa da, gero ganbila eta azkenean lauagoa. Kolore gris arrexka edo marroi argikoa da eta gainean bolbaren hondar zuri-grisak, ezkata antzekoak dauzka. Ertz leunekoa da. Orri zuri eta zabalak, estutuak, askeak eta txapelaren ertzetik hurbil biribilak dauzka.
Hanka altua dauka (8–12 cm-koa), sendoa. Oinarrian erraboil potoloa dauka, arbi formakoa. Kolore grisaxka dauka, eta ezkatatsua da eraztunetik oinarriraino. Eraztun zuri iraunkorra dauka, txapeletik hurbil, zabala eta ildokatua. Bolba ez da oso nabarmena.
Mami tinko eta trinkoa dauka, zuri kolorekoa. Esporak zuriak dira, oboideak edo eliptikoak, amiloideak, leunak eta gardenak.
Etimologia: Amanita terminoa grekotik dator eta Silizia eta Siria arteko mendiari egiten dio erreferentzia, han oso ugariak ziren eta. Grezieraz beste esanahi bat ere badu, perretxikoa kontzeptu orokor gisa. Spissa epitetoa latinetik dator, lodia esan nahi duen, "spissa" hitzetik.[2]
Ekologia aldatu
Uda hasieratik urriraino agertzen da. Arrunta da haritz eta pagoen basoetan, baina koniferoetan ere agertzen da. Askotan talde txikiak sortzen ditu.
Gastronomia aldatu
Jangarria da, baina oso erraz nahasten da Amanita pantherina espezie pozoitsuarekin. Azken honek ez dauka arbi formako erraboila, ezta eraztun ildokatu eta zabala ere.
Banaketa eremua aldatu
Kanada, Ameriketako Estatu Batuak, Europa.
Galeria aldatu
Erreferentziak aldatu
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 111 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
Kanpo loturak aldatu
Datuak: Q1323749
Multimedia: Amanita excelsa / Q1323749
Espezieak: Amanita spissa
