Joanne Chory (Methuen, Massachusetts, 1955eko martxoaren 19a) estatubatuar botanikari eta genetista bat da. Landareen Biologia Zelular eta Molekularreko Laborategiko irakaslea eta zuzendaria da Salk eta Howard Hughes Institutuetan.[1]Aldi berean, Kaliforniako San Diego Unibertsitateko Zelula Biologia eta Garapen Fakultateko irakaslea ere bada.[2]

Joanne Chory

Bizitza
JaiotzaMethuen (Massachusetts)1955eko martxoaren 19a (69 urte)
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
Hezkuntza
HeziketaHarvard Unibertsitatea
Harvard Medical School (en) Itzuli
Illinoisko Unibertsitatea
Oberlin College (en) Itzuli
Hezkuntza-mailaDoktoretza
Jarduerak
Jarduerakbotanikaria, unibertsitateko irakaslea eta biologoa
Enplegatzailea(k)Salk Institute for Biological Studies (en) Itzuli
Kaliforniako Unibertsitatea San Diegon
Jasotako sariak
KidetzaAmeriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Frantziako Zientzien Akademia
Alemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia
Amerikako Sozietate Filosofikoa
Royal Society

salk.edu…
TED: joanne_chory Edit the value on Wikidata

Biografia aldatu

Biologian lizentziatu zen Ohio Oberlin College-n. Mikrobiologiako doktoregoa egin zuen Illinoisko Unibertsitatean Urbana-Champaignen 1984. urtean.[1] 1984 eta 1988 artean doktoregoko ikasketak egin zituen Harvard Medical School- en, Frederick Ausbel-en laborategian. 1988an Salk Institutuan sartu zen irakasle laguntzaile gisa. 1994an, irakasle elkartua eta 1998an ikerketa zuzendari izendatu zuten. 1997an Howard Hughes Medikuntza Institutuan sartu zen.[3]1999an, San Diegoko Kaliforniako Unibertsitateko Biologia zelular eta Garapeneko Fakultateko irakasle izendatu zuten.[4]

2019an Asturiasko Printzesa Saria (Sandra Myrna Díaz argentinarrarekin partekatu zuen) landareen biologiaren ezagutzari egindako ekarpenengatik "klima aldaketaren aurkako borrokarako eta aniztasun biologikoaren defentsarako" transzendentalak direnak. [5][6]

Ekarpen zientifikoak aldatu

Choryk landareek ingurune argitsuaren aldaketen aurrean nola erreakzionatzen duten jakin nahi izan zuen.[7] Argi-seinaleak beharrezkoak dira landareen garapen-prozesu ugari eragiteko eta erregulatzeko.Arabidopsis thaliana espezie ereduari buruzko bere lanak fitokromoen rolak aztertzeko aukera eman dio. Fotosintesiaren aktibazioan nukleoen geneen eta plastoen koregulazioa ere aztertu du bere taldeak.[8] Brassinosteroideen zelulak hedatzeko prozesuen eginkizunak ere aztertzen ditu. [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15]

Gaur egungo gramineoek baino 20 karbono dioxido gehiago xurgatzeko, lehorteak eta uholdeak jasateko eta jateko eta elikatzeko gai izateko aukera emango lukeen landareen garapenean ere interesa agertu du.[16][17]

Sariak eta aitorpenak aldatu

Erreferentziak aldatu

  1. a b (Ingelesez) «Joanne Chory» Salk Institute for Biological Studies (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  2. «Joanne Chory» biology.ucsd.edu (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  3. (Ingelesez) «Joanne Chory» HHMI.org (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  4. ISBN https://www.leopoldina.org/fileadmin/redaktion/Mitglieder/CV_Chory_Joanne_EN.pdf..
  5. ISSN 1134-6582..
  6. (Gaztelaniaz) «Joanne Chory (1955): La bióloga que quiere retrasar el cambio climático | Vidas científicas» Mujeres con ciencia 2019-06-20 (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  7. «Joanne Chory» www.nasonline.org (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  8. (Gaztelaniaz) «Superplantas que podrían retardar el cambio climático | En la red» Mujeres con ciencia 2019-05-19 (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  9.  doi:10.1016/0092-8674(89)90950-1..
  10.  doi:10.1016/0092-8674(94)90577-0..
  11.  doi:10.1016/S0092-8674(00)80357-8. PMID 9298904..
  12.  doi:10.1016/0092-8674(93)90459-4..
  13.  doi:10.1126/science.1079978. ISSN 0036-8075. PMID 12574634..
  14.  doi:10.1016/j.cell.2008.01.049. OCLC .2442466 PMID 18394996..
  15.  doi:10.1016/j.cell.2015.12.018. OCLC .4721562 PMID 26724867..
  16. (Frantsesez) «Réchauffement climatique: ces super-plantes qui pourraient sauver la planète» LExpress.fr 2017-12-06 (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  17. (Frantsesez) Insider, Business. (2017-12-11). «Cette scientifique qui veut construire une ferme de la taille de l'Egypte vient d'obtenir un prix de 3M$ parrainé par Mark Zuckerberg et Sergey Brin» Business Insider France (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  18. ISSN 1134-6582..
  19. (Gaztelaniaz) generico. «Joanne Chory: Una solución a la crisis climática estaba a simple vista» EFEverde (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  20. (Gaztelaniaz) «Las biólogas Joanne Chory y Sandra Myrna Díaz, Premio Princesa de Asturias de Investigación» ELMUNDO 2019-06-05 (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  21. «2018 Gruber Genetics Prize | Gruber Foundation» gruber.yale.edu (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  22. (Ingelesez) «Chory and Walter Awarded Breakthrough Prizes» HHMI.org (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  23. (Ingelesez) «Joanne Chory elected to the American Philosophical Society» Salk Institute for Biological Studies (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  24. (Ingelesez) «Salk Professor Joanne Chory Awarded 2012 Genetics Society of America Medal» www.newswise.com (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  25. (Ingelesez) «Salk professor, Joanne Chory, elected to Royal Society» EurekAlert! (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  26. .
  27. «L’Oréal Et L’Unesco Récompensent Des Femmes De Science Du Monde Entier» www.loreal.ch (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
  28. «Joanne Chory» www.nasonline.org (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).

Kanpo estekak aldatu