James Watt
James Watt (Greenock, Eskozia, 1736eko urtarrilaren 30agreg./urtarrilaren 19ajul. - Handsworth, Ingalaterra, 1819ko abuztuaren 25a) asmatzailea, ingeniari mekanikoa eta kimikaria izan zen. Thomas Newcomenen lurrun makina hobetuta, Watt lurrun makina sortu zuen 1776an; Watten lurrun makina funtsezkoa izan zen, Industria Iraultzak ekarriko zituen aldaketetarako, hala Britainia Handian bertan nola mundu zabalean.
| James Watt | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Greenock, 1736ko urtarrilaren 19a |
| Herrialdea |  Eskozia |
| Bizilekua | Glasgow |
| Heriotza | Heathfield Hall (en)  , 1819ko abuztuaren 25a (83 urte) |
| Hobiratze lekua | St Mary's Church (en) |
| Heriotza modua | berezko heriotza |
| Familia | |
| Aita | James Watt |
| Ama | Agnes Muirhead |
| Ezkontidea(k) | Peggy Miller (en) (1763 - Ann McGriigor (en) (1775 - |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Familia | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Glasgowko Unibertsitatea |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | ingeniaria, kimikaria, fisikaria, asmatzailea, ekintzailea, matematikaria eta teknikaria |
| Lantokia(k) | Glasgow eta Birmingham |
| Enplegatzailea(k) | Glasgowko Unibertsitatea |
| Jasotako sariak | |
| Influentziak | Thomas Newcomen |
| Kidetza | Royal Society Frantziako Zientzien Akademia Edinburgoko Errege-elkartea Ilargi-elkartea |
  | |
 | |
Bizitza aldatu
Eskoziarra jaiotzez, Birmingham (Ingalaterra) izan zuen bizileku eta lantoki. Lunar Society elkarteko kidea izan zen. Berak idatzitako dokumentu asko Birmingham Central liburutegian daude.[1] Birmingham Central liburutegiaren kanpoaldean bere estatu propioa dauka. [2]
Txikitan, aitaren eraikuntza lantegian egin zuen lan. 19 urte zituela, tresna mekaniko asko egin zituen. Wattek gogoko zituen lurrun makinak; horregatik, lurrinaren ezaugarriak aztertzeari ekin zion: dentsitatearen, tenperaturaren eta presioaren arteko erlazioa, bereziki. Lurrun makinarako kondentsazio ganbera bat ere diseinatu zuen, lurrun galerak ekiditeko. Bere lehenengo patentea asmakuntza hori izan zen. Horrez gain, beste hobekuntza batzuk egin zizkion 1769an[3].
John Roebuck britainiar asmatzailearen kidea izan zen, eta Roebuckek finantzatu zituen Watten ikerkuntzak. 1775ean, lurrun makinak egiten hasi ziren, eta beste asmakizun batzuk garatu zituen; adibidez, mota askotako makinetarako aplikagarria zen motor bikoitza.[4]
Jon Wattek lurrun makina asmatu zuela esaten da, baina ez da horrela: lurrun makina hobetzeko asmakizun ugari egin zituen. Potentziaren unitateari bere izena jarri zaio, gerora elektrizitatearen potentzian ere erabili dena: watt unitatea, alegia.
1785, Watt Londresko Royal Societyko kide izendatu zuten; eta 1814an, Frantziako Zientzien Akademiakoa. 1806an, Glasgowko Unibertsitateak doctor honoris causa izendatu zuen. [5] 1819ko abuztuaren 19an, Heathfield Hall etxean hil zen, Handsworth hirian, Ingalaterran. [6]
Kronologia aldatu
- 1736: Greenocken (Eskozia) jaio zen.
- 1754: instrumentu matematikoen merkataritzako funtzionamendua ikasi zuen.
- 1756-1763: Glasgowko Unibertsitateko instrumentu matematikoak sortu zituen.
- 1763-1764: Thomas Newcomek sorturiko Newcomen makina konpondu zuen. Ordutik aurrera makina hori hobetzeko ideiak proposatu eta aplikatu zituen.
- 1765-1770: Newcomen makinak egin zituen.
- 1767: Forth and Clyde katea ikuskatu zuen.
- 1774: Sohon negozio bat ireki zuen.
- 1784: bere lurrun makina patentatu zuen.
- 1800: Heathfield Hall etxera erretiratu zen, Birminghamdik hurbil.
Erreferentziak aldatu
- ↑ «Watt Biography» www.egr.msu.edu (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
- ↑ (Gaztelaniaz) Limited, Alamy. «James Watt estatua, en Chamberlain Square, fuera de la Biblioteca Central de Birmingham, Birmingham. 1868 por Alexander Munro. Realizado en mármol siciliano. James Watt, 1736 - 1819 fue un inventor e ingeniero mecánico escocés cuyas mejoras al motor de vapor Newcomen eran fundamentales a los cambios producidos por la Revolución Industrial Fotografía de stock» Alamy (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).
- ↑ (Gaztelaniaz) «¿Quién inventó la máquina de vapor?» okdiario.com 2018-06-06 (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).
- ↑ (Ingelesez) «James Watt | Biography, Inventions, Steam Engine, & Facts» Encyclopedia Britannica (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
- ↑ «James Watt» automata.cps.unizar.es (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).
- ↑ «Biografia de James Watt» www.biografiasyvidas.com (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q9041
Multimedia: James Watt / Q9041
