Hiiumaa
Hiiumaa Estoniako bigarren uharterik handiena da, 989 kilometro karratuko hedadurarekin. Itsaso Baltikoan dago, Saaremaa uhartetik iparraldera, eta mendebaldeko estoniar uhartediaren zati da (Moonsund Uhartedia). Hiiumaa uharteko hiri nagusia Kärdla da. Azken herri honetatik zazpi kilometro ingurura dago Kärdlako aireportua
| Hiiumaa | |
|---|---|
 | |
| Datu orokorrak | |
| Mendirik altuena | Tornimägi (en)  |
| Mota | uharte |
| Azalera | 989 km² |
| Geografia | |
 | |
| Koordenatuak | 58°53′03″N 22°38′40″E / 58.8842°N 22.6444°E |
| UTC ordua | UTC+02:00 |
| Honen parte da | Moonsund Uhartedia |
| Herrialdea |  Estonia |
| County of Estonia |  Hiiu konderria |
| Rural municipality | Hiiumaa Rural Municipality |
| Ur-gorputza | Itsaso Baltikoa |
Hiiumaa, Hiiu Konderriko uharte nagusia da, estonieraz, konderri hau Hiiumaakond edo Hiiumaa deitzen delarik. Uhartearen aleman eta suedierazko izena Dagö da (egunaren uhartea), eta, danieraz Dagø da. Finlandieraz Hiidenmaa deitzen da, hitzez hitz, "deabruaren uhartea" esan nahi duena.
Geografia aldatu
Uhartearen azaleraren %60a, basoz betea dago; are gehiago, uharte hau, Estonia osoko lurralderik basotsuena da. Pinu, izei eta orreak daude, eta, uhartearen barnealdean, zingirak daude.
Uhartea, laua da. Bere altuerarik garrantzitsuena, 68 metrokoa da. Mendebaldeko zatian, lakuren batzuk daude, horietatik handiena Tihu Suurjärv delarik, 85 hektarea inguruko azalerarekin.
Historia aldatu
Hiiumaan egondako lehen giza finkapenei buruzko froga arkeologikoak, K. a. IV. mendekoak dira. Dageida uharteari buruz hitz egiten den lehen dokumentua, kronikari garaikideek egin zuten 1228an, Hiiumaa uhartea, Estoniaren gainontzeko lurraldea bezala, gurutzatu germaniarrek konkistatu zuten garaian. 1254an, Hiiumaa, Ösel-Wiekeko Gotzaindegia eta Ordena Teutonikoaren adar livoniarraren artean banatu zen (neurri batean, Hansaren izenean ere lanean ari zelarik). Uhartea, Suediak hartu zuen 1563 eta 1710 bitartean. Uharteko suediar hiztunen zati handi bat, handik joan zen edo estoniartua izan zen Errusia Inperialaren garaian, 1710etik Lehen Mundu Gerrararte, gerra honetan, alemaniarrek uhartea hartu zutenean.
Gerraren ondoren, Estonia independentearen zati izatera pasa zen. Sobietarrek erantsi zuten 1940an, alemaniarrek 1941ean eta berriz sobietarrek 1944an, ordutik aurrera, Sobietar Batasunaren zati izatera pasa zelarik, herrialde hau, 1991n zatitu zen arte. Ordutik, uhartea, Estonia independentearen zati da.
Galeria aldatu
Erreferentziak aldatu
Kanpo estekak aldatu
- (Ingelesez)(Estonieraz)Hiiumaa.ee
