Herbeheretar Inperioa

Herbeheretar Inperioa itsasoz bestaldean herrialde horrek kontrolatutako lurraldeek osatu zuten XVII. mendetik XX.era. Oso lotuta egon zen merkataritzaren helburuekin eta itsasoan herbeheretarrek azaldutako trebeziarekin. Halaber, Willem Barents eta Abel Tasman moduko esploratzaileek bide berriak zabaldu zituzten.

Herbeheretar Inperioa Nederlandse koloniën
1648 – 1975
Errepublika (1648-1795); Monarkia (1795-1975)
Geografia
Hiriburuak	Haga (1648-1814); Amsterdam (1814-1975)
Ekonomia
Dirua	Nederlandse gulden
Kultura
Hizkuntza(k)	Nederlandera
Erlijioa	Katolikoa eta Kalbindarra
Historia

XVI. eta XVII. mendeak Urrezko Garaia izan ziren, baina boterea galdu zuten Britainiar Inperioaren mesedeetan Frantziako armadak Herbehereak okupatu zituenetik XVIII. mendearen amaieran.

Gaur egun, Holandarren Antillak eta Aruba diren kolonien hondarrak metropoliarekin batuta daudeHerbehereetako Erresumaren izenarekin.

Historia

Aurrekariak

Espainiar Inperioaren menpe, Hamazazpi Probintzien barruan egon zen lurraldea 1581 arte, askapen prozesua hasi zutenean eta hamarkada batzuk geroago espainiarrengandik azkenik indepentzia 1648an lortu arte.

Herbehereetako Errepublika sortu aurretik merkataritzan eta nabigazioan tradizio handia erakutsi zuten bertako biztanleek historikoki Europa mailan, baina XVI. mendearen amaieran euren jarduera Amerikarantz zabaldu zen alde batetik, eta bestetik Afrika eta Asiarantz, espezien negozioen bila. Norabide horretan Portugaldar Inperioa aurkari topatu zuten eta bien arteko gerra piztu zen.

Urrezko Garaia

Herbeheretar Indiako Ekialdearen Konpainia (Verenigde Oost-Indische Compagnie) 1602an abiatu zuten, eta han egindako jarduera ekonomiko handiak Herberetar Ekialdeko Indiak izeneko lurraldea sortzera eraman zuen (1800–1942), gaur egungo Indonesia dagoen tokian.

Asiarako bidean, gaurko Hegoafrikako hegoaldean kolonoak hasi ziren finkatzen, boer izenekoak, afrikaans hizkuntza garatu zutena, nederlanderaren aldaera hain zuzen ere.

Bitartean, Hego Amerikako iparraldeko kostaldean ("Mendebaldeko Indiak") hainbat kolonia ezarri zituzten XVII. mendean gaurko Brasilen eta Antilletan, gaurko Surinam gune nagusia izanda.

Ipar Amerikan azkenik Hudson ibaiaren inguruan ibili ziren, "Amsterdam Berria" 1625ean sortuz gaur egungo New York hirian.

XIX. mendea

Napoleon Bonaparteren osteko urteetan gainbehera etorri zen, Ekialdeko Indietan zabalkuntza garai oparoa gertatzen ari zen bitartean, Asiako hego-ekialdean.

Bitartean, Boerren Gerrak piztu ziren herbeheretar eta ondorengoak britainiarrekin aurka, bigarrenek irabazi zituztenak, XIX. mendearen amaieran.

XX. mendea

Deskolonizazio prozesua 1942an hasi zen, Bigarren Mundu Gerrarekin batera, eta azkenean Indonesiak (1949) eta Surinamek (1975)independentzia eskuratu zuten.

Menpean izandako lurraldeak

• Lurmuturreko Kolonia
• Arguin
• Maputo Bay
• Herbeheretar Urrezko Kosta
• Senegambia
• Maurizio
• Herbeheretar Angola
• Herbeheretar Brasil
• Herbeheretar Guyana ( Suriname · Berbice · Essequibo · Demerara · Pomeroon · Cayenne )
• Curaçao eta Dependentziak
• Tobago
• Herbehere Berriak
• Birjina uharteak
• Herbeheretar Zeilan
• Herbeheretar India
• Dejima
• Herbeheretar Ekialdeko Indiak
• Kharg
• Herbeheretar Malaka
• Herbeheretar Ginea Berria
• Herbeheretar Formosa
• Suratte
• Smeerenburg

Ikus, gainera

• Herbehereetako historia

Kanpo estekak

• Datuak: Q130654
• Multimedia: Dutch Empire / Q130654