Gorliz
Gorliz Bizkaiko udalerria da, Uribe Kostako eskualdean dagoena. Tradizionalki nekazaritzari eta itsasoari lotutakoa izanik, azken urteetan turismoak indarra hartu du, eta Bilboaldean egoteak herria handitzea eragin du. 2016. urtean 5.655 biztanle zituen.
| Gorliz | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bizkaia, Euskal Herria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||||
| Lurraldea | Bizkaia | ||||||||||
| Eskualdea | Uribe Kosta | ||||||||||
| Izen ofiziala |  Gorliz | ||||||||||
| Alkatea | Nagore Utxupi Larrazabal (EAJ) | ||||||||||
| Posta kodea | 48630 | ||||||||||
| INE kodea | 48043 | ||||||||||
| Herritarra | gorliztar | ||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Koordenatuak | 43°24′58″N 2°55′58″W / 43.416111111111°N 2.9327777777778°W | ||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 10,20 km² | ||||||||||
| Garaiera | 0 m - 289 metro | ||||||||||
| Distantzia | 27 km Bilbora | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 6.058 (2023) 27 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 468,62 bizt/km² | ||||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[1] | % 20,53 | ||||||||||
| Zahartze tasa[1] | % 17,77 | ||||||||||
| Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 36,53 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera tasa[1] | % 80,26 (2011) | ||||||||||
| Genero desoreka[1] | % 5,76 (2011) | ||||||||||
| Langabezia erregistratua[1] | % 10,16 (2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[1] | % 38,08 (2010) | ||||||||||
| Kaleko erabilera [2] | % (2016) | ||||||||||
| Etxeko erabilera [3] | % 20.8 (2016) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Webgunea | http://www.gorliz.eu | ||||||||||
Geografia aldatu
Inguru naturala eta kokapena aldatu
Gorliz Bizkaiko kostaldean dago kokaturik, Bilbotik 25 kilometro ekialdera.
Klimari dagokionez, Bizkaiko kostaldearen epeltasuna nabari zaio, tenperatura gozoak eta atseginak baititu urte osoan zehar.
Udalerrian Astondoko duna fosilak daude.
Auzoak aldatu
Gorlizeko toponimia ikertzeko ahalegin batzuk egin dira azken urteotan[4][5]. Horra auzo nagusientzat proposatzen diren aldaerak.
Udalerri mugakideak aldatu
Gorliz udalerriak itsasoa dauka iparraldean eta mendebaldean. Hegoaldetik Plentzia udalerriak inguratzen du, eta ekialdean Lemoiz dauka.
Historia aldatu
Butroe ibaiaren eskuinaldean kokaturik dagoen Mandañu muinoan Neolitoaren eta Kalkolitoaren artekoak omen diren hondakinak aurkitu ziren, besteak beste gezi muturrak eta janaria ehotzeko elementuak.[6]
X. mendean Gorlizko eliza eraiki zen, eta badirudi, eliza eta Urrezarantze auzoa elkartzen dituen bidea eta zubia erdi arokoak direla, baita ere.
Eliza, 1781. urtean eraldatu zuten.
1919ko ekainaren 19an Gorlizko ospitalea fundatu zuten.
Demografia aldatu
XX. mendearen lehen erdian egonkor mantendu zen Gorlizko biztanleria, itsasoari eta nekazaritzari lotutako herria izanik. XX. mendearen bigarren erdialdean Bizkaian gertatutako industrializazio prozesua ez zen Gorlizera iritsi, baina 1970eko hamarkadatik aurrera populazioa handitzen hasi zen, eta 1990eko hamarkadatik hurrengo hogei urteetan hazkunde handia gertatu zen, biztanleria ia bikoizteraino.
| Gorlizko biztanleria |
|---|
 |
Politika aldatu
2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeen emaitzen ondorioz, EAJ alderdiko Arantza Etxebarria hautatu zuten alkate. EAJk bost zinegotzi eskuratu zituen, eta Grupo Independiente de Gorliz (GIG) taldeak beste bost, baina EAJk boto gehiago lortu zituen. Bildu koalizioak hiru zinegotzi eskuratu zituen.
2015eko udal hauteskundeetan Euzko Alderdi Jeltzaleak zinegotzi bat irabazi zuen eta GIG taldeak bat galdu. EAJ alderdiko Arantza Etxebarria hautatu zuten alkate.
Gorlizko udalbatza | |||||
Alderdia |
2015eko maiatzaren 24a |
2011ko maiatzaren 22a | |||
| Zinegotziak | Boto kopurua | Zinegotziak | Boto kopurua | ||
| Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ) | 6 / 13 |
5 / 13 |
|||
| Grupo Independiente de Gorliz | 4 / 13 |
5 / 13 |
|||
| Euskal Herria Bildu* | 3 / 13 |
3 / 13 |
|||
| *2011ko hauteskundeetan Bildu gisa aurkeztu zen koalizioa. | |||||
| Datuen iturria: 2015eko eta 2011ko udal hauteskundeen emaitzak euskadi.net webgunean | |||||
Kirola aldatu
Mendi bizikleta gurera etorri zenetik, Mendibike elkartea eratu zen, herrian. Gainera, ospe handia zuen mendi bizikletako lazterketa bat antolatu zuten, ermua mendiko magaletatik eta pinuditik pasatzen zena. Hasiera eta amaiera futbol zelaian izan da beti. 90. hamarkadaren azkenean eta XXI. mende hasieran talde garrantzitsua izan zuen. Besteak beste, Jon Elorriaga eta Asier Barrenetxea izan ziren taldean (3. postua Euskadiko Openeko sailkapen nagusian).
Andra Mari auzunean, festetan (Abuztuko lehenengo astea), junior mailako errepideko lasterketa bat egiten da. Andra Maritik abiatu eta Andraka igo ostean Lemoizra jeisten da Orabille igotzeko eta Gorlizko herrira jeisteko. Han kale nagusitik jarraitzen du, hondartzaraino eta Plentziako portura berriz Andra Mari auzora igotzeko. Sei bira ematen dira itzuli honetan. Unai Elorriagak bertan irabazi du.
Gorliz Futbol Taldea ere badu herriak.
Garraiobideak aldatu
Errepideak aldatu
Errepidez, Gorliztik Getxora joan daiteke (BI-634 errepidea), Bakiora (BI-3151) eta Mungiara (BI-2120).
Autobusa aldatu
Bizkaibus hiri-arteko zerbitzuko hurrengo lineak udalerria zeharkatzen dute:
Ondasun nabarmenak aldatu
Bitxikeriak aldatu
- Alemaniako ekialdean Görlitz izeneko hiri bat dago, 60.000 biztanle ingurukoa, Poloniako muga parean.
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ [https://web.archive.org/web/20130626033242/http://www.gorliz.eu/eu-ES/Zerbitzuak/Euskara/Documents/GorlizkoToponimia.pdf Gorlizko Toponimia PDF
- ↑ Iñaki Bedialauneta, Jorge Zamora Landazuri. (2001). Gorliz 1900. (1a. ed. argitaraldia) Ayuntamiento de la Anteiglesia de Górliz ISBN 846063096X. PMC 49555638. (Noiz kontsultatua: 2019-02-25).
- ↑ (Gaztelaniaz) Mandañuri buruzko informazioa Harpea Kultur Elkartearen webgunean 2011/07/06an kontsultatua
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
| Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |