Ferdinand Lassalle

Ferdinand Lassalle
	; (1860) Irudi gehiago
Alemaniako Langileen Elkarte Orokorrako lehendakari	; 1863ko maiatzaren 23a - 1864ko abuztuaren 31 ; ← baliorik ez - Bernhard Becker (en) →
Alemaniako Langileen Elkarte Orokorrako lehendakari
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Ferdinand Johann Gottlieb Lassal
Jaiotza	Wrocław, 1825eko apirilaren 11
Herrialdea	Prusiako Erresuma
Heriotza	Carouge (GE), 1864ko abuztuaren 31 (39 urte)
Hobiratze lekua	Old Jewish Cemetery (en)
Heriotza modua	giza hilketa; duelua: bala zauria
Familia
Aita	Heyman Lassal
Ama	Rosalie Heizfeld
Anai-arrebak	ikusi Frederike Lassal (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Berlingo Humboldt Unibertsitatea
Hizkuntzak	alemana
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, politikaria, ekonomialaria, abokatua eta filosofoa
Enplegatzailea(k)	Berlingo Humboldt Unibertsitatea
Lan nabarmenak	ikusi Lassallism (en) ; Iron law of wages (en) ;
Influentziak	Georg Wilhelm Friedrich Hegel eta Karl Marx
Kidetza	Alte Breslauer Burschenschaft der Raczeks (en) ; Alemaniako Langileen Elkarte Orokorra
Mugimendua	sozialismo demokratikoa
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Alemaniako Langileen Elkarte Orokorra

Ferdinand Lassalle (Breslau, Alemania, 1825eko apirilaren 11 – Geneva, Suitza, 1864ko abuztuaren 31) politikari sozialista izan zen.

Biografia aldatu

Jakintza klasiko, zuzenbide eta filologiako ikasketak egin zituen Breslaun eta Berlinen, eta hegelianismoaren eragin handia izan zuen. 1849an Karl Marx ezagutu zuen. Düsseldorfeko Matxinadaren garaian (1848-1849) giltzapetu egin zuten, eta bazter utzi behar izan zuen borroka, 1859 arte; urte horretan Italiako Gerra eta Prusiaren eginbidea idatzi zuen, Alemaniaren batasuna goraipatuz eta Bismarckengan itxaropena eta Frantziaren eta Alemaniaren arteko gerraren aurkako iritzia adieraziz. Iraultzaren taktikari buruzko tesi hori Marxek eta Engelsek adierazitakoaren guztiz bestelakoa zen: Marx burgesiaren aldekoa eta prusiar estatuaren aurkakoa zen. Lassalle, berriz, prusiar estatuari laguntzeko prest zegoen, burgesiaren aurka. Estrategia desberdin horien oinarrian estatuari eta boto-eskubideari buruzko ikuspegi desberdinak zeuden. Lassalleren ustez, Bismarckek langileen mugimenduaren laguntza behar zuen, eta beraz, estatuak neurri sozialistak hartuko zituela espero zuen.

1861ean, ondasunen eskualdatzea aztertzen duen System der Erworbenen (Hartutako eskubideen sistema) argitaratu zuen. 1862tik aurrera, alemaniar langileen alderdia antolatzeko lanetan jardun zuen. 1863ean, Arbeiter-programm (Langileen programa) argitaratu zuen. 1864an Alemaniar Langileen Elkarte Nagusia eratu zuen, eta batzar nagusian Lassalle bera aukeratu zuten lehendakari. Alemaniar langile-mugimendua zatitua zegoen, ordea, Lassalleren aldekoen eta Marxen jarraitzaileen artean. Lassalleren ekarri teorikoa oso urria izan zen, eta Louis Blanc eta alemaniar ekonomisten sozialismoarekin bat zetorren. Marxek Gothako programari kritika izeneko izkribuan gogor kritikatu zuen Lassalleren joera sozialista.

Erreferentziak aldatu

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ferdinand Lassalle

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Datuak: Q75784
Multimedia: Ferdinand Lassalle / Q75784