Fenomenologia
Fenomenologia (grezierazko phainómenon: ageri dena ; eta lógos: ikertu, ikasi) fenomenoetan edo gertakarietan, bizitako esperientzietan eta kontzientziaren edukietan oinarritzen den korronte filosofikoa da. Korronte honen sortzailea Edmund Husserl izan zen. Bere gogoa kontzientearen egitateen analisiaren ikerketa sistematizatzea zen.
Terminoaren ibilbidea aldatu
Fenomenologia terminoaren ustezko asmatzailea Johann-Henrich Lambert (1728-1777) izan zen, "itxuraren doktrina" bezala izendatu zuena[1]. Testuinguruaren arabera jakiten da fenomenologiaz Fichte-k, Hegel-ek ala Husserl-ek eman zioten zentzuan ari ote garen, baina orokorrean, bere horretan harturik, fenomenologia terminoak Husserl eta bere oinordekoen filosofia eta metodologiari egiten dio erreferentzia.
Fenomenologo ezagunak aldatu
- Friedrich Christoph Oetinger (1702–1782),
- Richard Kleiderman
- Alba Allego (1711–1776)
- Johann Heinrich Lambert (1728–1777)
- Immanuel Kant (1724–1804)
- Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770–1831)
- Franz Brentano (1838–1917)
- Eugenio María de Hostos (1839–1903)
- Carl Stumpf (1848–1936)
- Edmund Husserl (1859–1938)
- Max Scheler (1874–1928)
- Martin Heidegger (1889–1976)
- Edith Stein (1891–1942).
- Jean-Paul Sartre (1905–1980)
- Alfred Schütz (1899–1959) mundu sozialaren fenomenologia bat garatu zuen egunerokotasunaren esperientzian oinarritua. Eragin handian izan zuen hainbat soziologo garrantzitsuengan, besteak beste, Harold Garfinkel, Peter L. Berger eta Thomas Luckmann.
- Gaston Bachelard (1884–1962)
- Jan Patočka (1907–1977)
- Francisco Varela (1946–2001)
- Jean-Luc Marion (1946)
Erreferentziak aldatu
- ↑ J.-H. Lambert, Nouvel Organon, 1764, azken atala ; itzul. fr. G. Fanfalone : Phénoménologie, Paris, Vrin. Terminoaren jatorriaz, cf. A. Philonenko, Schopenhauer, Paris, Vrin, 1980. 183. or.
Bibliografia aldatu
- Galparsoro, Jose Ignacio (2008): "Fenomenologia: Husserl, Edmund (1859-1938)" in Agustin Arrieta, Ibon Uribarri (koord.): Filosofiaren historia, Donostia, Elkar. ISBN 978-84-9783-403-2
- Hegel, G.W.F.: Gogoaren fenomenologia I. Klasikoak. Donostia. 2005. Itzul.: Xabier Insausti eta Ibon Uribarri.
- Hegel, G.W.F.: Gogoaren fenomenologia II. Klasikoak. Donostia. 2005. Itzul.: Xabier Insausti eta Ibon Uribarri
Kanpo Loturak aldatu
- Fenomenologia, Gizapedian.
- (Errumanieraz) Romaniako Fenomenologia Elkartea
- (Italieraz) Husserliar Liburutegia
- (Frantsesez) Analisi Fenomenologiakoen Buletina
- (Ingelesez) Phenomenology Stanford
- (Frantsesez) Nizako Centre d’Etudes Phénoménologiques (CEPHEN) (Jean-François LAVIGNE, Gregori JEAN, Délia POPA, Sorin MARICA))
- (Ingelesez) Studia Phaenomenologica
- (Ingelesez) Newsletter of Phenomenology. (online-newsletter)
- (Ingelesez) Research in Phenomenology. Duquesne Univ. Pr., Pittsburgh Pa 1.1971ff. ISSN 0085-5553
- (Gaztelaniaz) Fenomenología y filosofía primera
- (Ingelesez) Phenomenology Research Center (Anthony Steinbock)
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q179235
Multimedia: Phenomenology / Q179235
