Eusko Trenbideak

Euskal Herriko garraio publiko enpresa

Eusko Trenbideak – Ferrocarriles Vascos S.A. Eusko Jaurlaritzak 1982an sortutako enpresa publikoa da, Euskal Autonomia Erkidegoko hainbat trenbide, tranbia eta autobus zerbitzu kudeatzen dituena. Lau marka komertzial ditu: Euskotren Trena tren bidezko bidaiarien garraiorako, Euskotren Tranbia tranbia lineen ustiapenerako, Euskotren Autobusa autobus bidezko bidaiarien garraiorako, eta Euskotren Kargo tren bidezko zama-garraiorako.

Eusko Trenbideak - Ferrocarriles Vascos S.A.
Euskotrenen EMU-900 serieko bi tren Amarako geltokian.
EsloganaZure bide berean
MotaSozietate Anonimoa
SektoreaGarraiobideak
Sorrera1982ko maiatzaren 24a[1]
SortzaileaEusko Jaurlaritza
EgoitzaAtxuri kalea, 6; 48006 Bilbo
PresidenteaAntonio Aiz Salazar[2]
Langileak1.158[3]
EskumendekoakEuskotren Trena
Euskotren Tranbia
Euskotren Autobusa
Euskotren Kargo
AkziodunakEusko Jaurlaritza (jabea)
Webguneawww.euskotren.eus
Kronologia
Ferrocarriles Vascongados
FTS
FEVE
Eusko Trenbideak

Nortasun korporatiboa aldatu

Bide estuko trenbideak Eusko Jaurlaritzara transferitu zireneko lehen urteetan, ohikoa izan zen ikustea, FF.VV. inskripzio ezaguna aprobetxatuz (Ferrocarriles Vascongadosen jatorrizkoa), FF.VV.-E.TB. inskripzio diskretua Bilbotik Donostiara doan burdinbideko automobil-autoetan eta tren-makina elektrikoetan. Orduan sortutako Euskal Telebistarekin (ETB) nahasterik egon ez zedin, behin betiko ezarri zen Eusko Trenbideak - Ferrocarriles Vascongados izena enpresa sortu zenean.

Izen hori ET/FV sigletara laburtu zen erabilera-eremu batzuetan (logoa barne, inoiz aldatu ez zena), eta oraindik ere oso adierazgarria da errepideen seinaleetan, tren geltokietarako seinaleetan. Hala ere, hasieratik bertatik, eta nahiz eta garraiobide publiko ezberdinetan egon (trenak, tranbiak, autobusak eta funikularrak), publizitate guztietan erabili zen marka bakarra enpresaren izen bera izan zen beti, ", S.A." barne.

Kolore korporatiboei dagokienez, lehen urteetan urdin iluna eta horia (ibilgailuaren inguruan margotutako banda moduan) nagusitu ziren trenetan eta autobusetan, 80ko hamarkadaren erdialdera arte, zuria nolabaiteko protagonismoa hartzen hasi zen arte (ibilgailu zuriak, banda urdinak eta horiak), urdina kolore korporatibo bezala mantenduz; Ermuko tranbiaren kasuan, estanpatu zuri bat erabili zen berde argiarekin batera, eta horrek iradokitzen zuen, 20 urte geroago, Bilboko eta Gasteizko tranbien kolore-konbinazioa. Ibilgailu zaharrenek logoaren erabilera handia egin zuten Eusko Trenbideetara igaro zirenean (autobus edo tren-auto bakoitzak, alboetan); hori nabarmen murriztu zen ondorengo diseinuetan; adibidez, 200 eta 300 serieetako tren-unitateetan.

1990eko hamarkadaren erdialdean, Eusko Trenbideak aldaketa nabarmena jasan zuen bere antolaketan, hainbat arrazoirengatik, baina bereziki Bilbo-Plentzia linea emankorra lagatzeagatik eta berriki abian jarri delako Burdinbidearen Euskal Museoa. Horrek guztiak ekarriko lukeen barne-berregituraketak eta beste garraio batzuen in crescendo lehiak (hala nola beste operadore batzuen autobus publikoak edo sortu berria den Bilboko metroa) beren nortasun korporatiboaren eraldaketa nabarmen bat behartu zuten, marka sendoagoa, sinpleagoa eta, beraz, erakargarriagoa sortzearen ingurukoa. Hala, 1994 eta 1995 artean, operadoreak Eusko Trenbideak marka (euskaraz bakarrik) indartzea probatu zuen, bere logoa mantenduz eta ET/FV siglak behin betiko baztertuz. Marka hamar urte baino gehiagoko ibilbidean jendarteratzeko lehen saiakera da. Hala ere, saiakera hau iragankorra izan zen.

1996an, ordura arteko EuskoTren lagunarteko apokopea ofizialki onartu zen, oraingoan, bere logotipo berrian islatuko zen aldaketa bat. Honek, laukizuzen urdin batean bildutako Univers tipografia erabiltzen zuen, trinkoagoa zen eta ez zuen isotiporik. Pixkanaka, irudi berria indartuz joango zen: hamarkada amaieran eta bi milako hamarkadaren hasieran, trenak eta autobusak osorik margotu ziren itsas urdinez (hasiera batean logotipoa baino ez zitzaien aldatu), eta estreinatu eta hamar urtera, 2005ean, behin betiko utzi zen laukizuzen urdina, eta isotipo bat sartu zen, "e" itxurakoa, trenen aurrealdeetan ezarriko zena. Autobusen alboetan, merkantzia-lokomotoretan eta tranbietan ere jantzi zuen.[4]

Etapa horretan bertan, eta enpresaren autobus lineak Bizkaibus edo Lurraldebus zerbitzuetan integratzen ziren heinean, horien ibilgailu-parkea pixkanaka itsas kolore urdina alde batera utzi eta marka horien diseinuak hartzen hasi zen. Anezka zerbitzuetarako mikrobusek bakarrik, trenen osagarri, mantendu zuten irudi hori. Aldi horretan EuskoTran (berdearekin lotuta) eta EuskoKargo (gorriz) markak sortu ziren, tranbientzat eta merkantzientzat, hurrenez hurren. Bitartean, EuskoTren beteranoena bere ohiko zerbitzuetarako gorde zuten; bereziki, aldiriko trenetarako. Autobusetan, aldundien marken azpian, oso logotipo txikia zegoen aurrean eta atzean, eta ez zen pentsatu marka gehigarri bat mantentzea.

Euskotrenen brandingeko azken aldaketa nabarmena, 1996az geroztiko esanguratsuena, 2011 eta 2012 artean egin zen, gizartearen hogeita hamargarren urteurrenarekin batera. Interbrand estudioaren zuzendaritzapean, eta estetika hutsetik haratago, EuskoTren marka, ordura arte enpresa eta bere bi garraiobide identifikatzen zituena, ofizialki Euskotren izatera pasako zen (euskotren estilizatua logotipo berrian). Aterki marka gisa, jendeari begira izendatuko luke, legezko izena aldatu gabe, gizarte osoa. Bere dibisioak izendatzeko, euskarazko Trena, Tranbia, Autobusa eta Kargo hitzak gehitu zitzaizkion, aplikazio eremuaren arabera.

Logoaren "e" isotipoa ere berritua izan zen. Itxura abstraktuago baterantz eraldatua izan zen, eta zuriz degradatutako zerbitzuaren arabera koloreztatua; kolore korporatiboa, bere aldetik, grisa izatera pasa zen. Marka horien ezarpena, beste behin ere, Euskotren Tranbiarekin hasi zen Bilbon, 2012ko apirilaren 25ean zerbitzuan jarri zen linearen zabalkuntza aprobetxatuz. Halaber, konpainiak berriki erositako 900 tren unitateetan inprimatutako logotipoak (hasieran 2005eko marka erakutsi zutenak) berehala eguneratu ziren, eta 200 serieko unitateen kanpo-errotulazioa, itsas urdina, errotik aldatu zen, bizitza baliagarririk handiena duen 200 serieko unitateetatik, UT900 modernoena emulatu zuena.[5]

         
1982 - 1996 1996 - 2004 2004 - 2005 2005 - 2012 2012 - Orain arte

Zerbitzuak aldatu

 

Trena aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Euskotren Trena»

Euskotren Trenak Euskal Trenbide Sareak bere gain dituen trenbideak ustiatzen ditu Bizkaia, Gipuzkoa eta Lapurdin, guztira 241,184 kilometroko luzeerarekin, zeinetatik 4,505 elektrifikatu gabe dauden, Burdinbidearen Euskal Museoan, Lasao - Azpeitia lurrunezko trenari dagozkienak. Gainera, Larreinetako funikularrak beste 1,198 kilometro gaineratzen dizkio Euskotren Trenaren sareari.[6]

Aldiriak aldatu

Euskotrengo aldiriko lineak 2020ko urtarrilaren 1an[7]
Linea Ibilbidea Hasiera Azken luzapena Luzera (km) Geltokiak Trenak
    MatikoAmara 1901 2015 241,184 38 Euskotren 900
    Lasarte-OriaHendaia 1912 2017 28,370 20 Euskotren 900
    KukullagaLezama 1894 2015 13,10 16 Euskotren 950
    MatikoBermeo 1888 2019 51,032 26 Euskotren 900/950
    AmaraAltza 2016 2017 6,500 6 Euskotren 900
    AzpeitiaLasao 1926 2014 4,600 2 Lurrunezko trena
    MatikoElgoibar 1982 2015 55,812 24 Euskotren 900
    ZumaiaAmara 1982 2015 33,296 9 Euskotren 900
    ErmuaEibar 1982 2015 4,226 7 Euskotren 900

Metroa aldatu

Euskotrengo metro lineak 2020ko urtarrilaren 1an[8]
Linea Ibilbidea Hasiera Azken luzapena Luzera (km) Geltokiak Trenak
    KukullagaMatiko 2017 2017 5,885 7 Euskotren 950

Funikularra aldatu

Euskotrengo funikular lineak 2020ko urtarrilaren 1an[9]
Linea Ibilbidea Hasiera Azken luzapena Luzera (km) Geltokiak Trenak
    LarreinetaEzkontrilla 1926 1926 1,179 2 Funikular

Tranbia aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Euskotren Tranbia»

Euskotren Tranbia tranbia zerbitzuak eskaintzeko marka komertziala izan zen 2012ko apirila arte. Euskotrenen marka komertzial berriak Bilboko tranbian sartu ziren lehen aldiz, 2012ko apirilaren 25ean izan zen linearen luzapena aprobetxatuta. Basurtuko Ospitalea eta La Casillako tarte berria martxan jartzearekin batera, informazio material grafikoa berritu zen, marka berria erabiliz.[10]

Bilboko tranbia aldatu

Artikulu nagusia: «Bilboko tranbia»

1990eko hamarkadaren erdialdera Gasteizen tranbia ezartzeko proiektu bat antolatzen ari zen bitartean, Bilboko Udalak Bilbon tranbia berriz ezartzeko zer nolako aukerak zeuden ikertzen hasi zen. Azkenik 2002an tranbiaren lehen zatia zabaldu zen. Hilabeteak aurrera egin ahala Basurturarte ailegatu zen tranbia.

Azkenik 2002ko abenduaren 18an jarri zen martxan Atxuri-Uribitarte geltokien artean. 2003ko apirilean Guggenheimerarte luzatu zen, 2003ko uztailean Santimamiraino, eta 2004an Basurtuko geltokia ireki zen, 2012an Ospitalea izena hartu duena. Urte berean, tranbia Etxetxura heldu zen, Autonomia kaletik.

AtxuriLa Casilla lineak 5,570 km ditu, eta 10-15 minutuko maiztasunaz dabil. Ekitaldi bereziak daudenean zerbitzu bereziak jartzen dira, adibidez, Bilboko Athletic futbol klubaren partidak daudenean.

Bilboko tranbiaren lineak 2020ko urtarrilaren 1an[11]
Linea Ibilbidea Hasiera Azken luzapena Luzera (km) Geltokiak Trenak
    AtxuriLa Casilla 2002 2010 5,57 14 Euskotren 400/500

Gasteizko tranbia aldatu

Artikulu nagusia: «Gasteizko tranbia»

Gasteizen bi linea daude martxan, Abetxuku, Lakua eta Ibaiondoko auzoak hiriaren erdialdearekin lotzen dituztenak. Lehen linea 2008ko abenduaren 23an inauguratu zen,[12] eta bigarren linea 2009ko uztailaren 10ean jarri zen martxan. Tranbiak Gasteizko zentroa urrunen dauden auzoekin lotzen ditu, tarte amankomun bat eta bi adarreko sarearen bidez, guztira 20 geltokirekin (Unibertsitatea - Ibaiondo linean 15 geltoki eta Florida - Abetxuko linean 15), eta sareari zazpi geltoki gaineratuko zaizkio luzapen-fase ezberdinetan dauden proiektuak gauzatu ondoren.

Unibertsitatea ↔ Ibaiondo lineak 4,967 km ditu, eta 15 minutuko maiztasuna. Linea honen hegoaldeko luzapenaren lanak 2017ko udazkenean hasi ziren eta lineari hiru geltoki gaineratuko dizkio: Florida, Hegoalde eta Unibertsitatea.

Florida ↔ Abetxuko lineak 5,685 km ditu eta 15 minutuko maiztasuna.

Angulema eta Hondurasko geltokien arteko tartean maiztasuna bikoizten da, 7,5 minututik behin tranbia bat pasatzen dela.

Gasteizko tranbiaren lineak 2020ko otsailaren 4an[13]
Linea Ibilbidea Hasiera Azken luzapena Luzera (km) Geltokiak Trenak
   UnibertsitateaIbaiondo 2008 2020 6,53 15 Euskotren 500/600
   FloridaAbetxuko 2009 2020 5,76 15 Euskotren 500/600

Autobusa aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Euskotren Autobusa»

Euskotren Autobusa marka komertzialaren bitartez, Eusko Trenbideak sozietateak Bizkaian zein Gipuzkoan hiri-arteko eta hiri-barruko autobus linea batzuk ustiatzen ditu.

Bizkaian, Bizkaiko Foru Aldundiaren menpe dagoen Bizkaibus hiri-arteko zerbitzuko linea batzuk kudeatzeaz gain, Bilboko metroaren autobus zerbitzu gehigarria ere ustiatzen du, astean zehar gauetan eskaintzen den zerbitzua, alegia. Hiri-barruko zerbitzuei dagokienez, Euskotren Autobusak bi anezka zerbitzu ustiatzen ditu: Zamudioko tren geltokia eta Bizkaiko Zientzia eta Teknologia Parkearen artekoa, eta Usansoloko tren geltokia eta Galdakaoko Ospitalearen artekoa; eta Barakaldo udalerriko hiri-barruko autobusa, Kbus izenekoa, ADNOR eta Transitia enpresekin batera ere ustiatzen du.

Gipuzkoan, Gipuzkoako Foru Aldundiaren menpe dagoen Lurraldebus hiri-arteko zerbitzuko linea batzuk kudeatzen ditu, eta Eibar udalerriko hiri-barruko autobusa, Udalbus izenekoa, ere kudeatzen du.

Bizkaibus aldatu

Artikulu nagusia: «Bizkaibus»

Bizkaian, Euskotren Autobusak Ezkerraldean eta Eskuinaldean linea batzuk ustiatzen ditu, Bizkaiko Foru Aldundiaren menpe dagoen Bizkaibus hiri-arteko autobus zerbitzuaren barruan. Hurrengoak dira:

Euskotrengo Bizkaibus lineak 2020ko urtarrilaren 1an[14]
Linea Ibilbidea Hasiera Luzera (km) Geltokiak
 A2315  SanturtziPortugaleteEHU 1982 ? 13
 A2316  SestaoEHU 1982 ? 7
 A2326  BarakaldoEHU 1982 ? 5
 A2336  MuskizEHU 1982 ? 15
 A3411  BilboGetxo 1982 ? 39
 A3414  BilboGetxo 1982 ? 17
 A3422  AreetaBerango 1982 ? 19
 A3451  AreetaPlentziaArmintza 1982 ? 46
 A3471  GetxoGurutzeta 1982 ? 21
 A3472  Areeta/Bizkaia ZubiaGurutzeta 1982 ? 18
 A3499  PlentziaGorlizAndraka 1982 ? 13

Lurraldebus aldatu

Artikulu nagusia: «Lurraldebus»

Gipuzkoan, Euskotren Autobusak Urola Kostan eta Debabarrenean linea batzuk ustiatzen ditu, Gipuzkoako Foru Aldundiaren menpe dagoen Lurraldebus hiri-arteko autobus zerbitzuaren barruan. Hurrengoak dira:

Euskotrengo Lurraldebus lineak 2020ko urtarrilaren 1an[15]
Linea Ibilbidea Hasiera Luzera (km) Geltokiak
 DB01   EibarElgeta 1982 ? 5
 DB02   ErmuaDonostia 1982 ? 5
 DB03   LekeitioDonostia 1982 ? 16
 DB04   MallabiaMendaro 1982 ? 40
 DB05   OndarroaZumaia 1982 ? 16
 DB06   SoraluzeOndarroa 1982 ? 28
 DB44G   MallabiaDebaOndarroa 1982 ? 40
 UK07   ZumaiaAizarnazabalZestoa 1982 ? 9
 UK08   ZarautzAiaOrio 1982 ? 23
 UK09   ZumaiaDonostia 1982 ? 32
 UK10   ZumaiaZarautzDonostia 1982 ? 13
 UK11   ZumaiaOrioDonostia 1982 ? 12
 UK49G   ZumaiaDonostia 1982 ? 32

Kbus aldatu

Artikulu nagusia: «Kbus»

Euskotren Autobusak, ADNOR eta Transitia enpresekin lankidetzan, Barakaldoko hiri autobus zerbitzua, Kbus, 2011. urtetik dihardu.

Euskotrengo Kbus lineak 2020ko urtarrilaren 1an[16]
Linea Ibilbidea Hasiera Luzera (km) Geltokiak
01 DesertuLutxana 2011 ? 23
02 ErrekatxoLasesarre 2014 ? 16

Udalbus aldatu

Artikulu nagusia: «Udalbus»

Euskotren Autobusak Eibarko hiri autobus zerbitzua, Udalbus, 2008. urtetik dihardu.

Euskotrengo Udalbus lineak 2020ko urtarrilaren 1an[17]
Linea Ibilbidea Hasiera Luzera (km) Geltokiak
58 AmañaTekniker 2008 ? 28
59 AmañaSaratsuegi 2008 ? 33
60 EibarArrate 2008 ? 11

Anezkak aldatu

Artikulu nagusia: «Euskotren Autobusako anezkak»

Euskotren Autobusak, gainera, Euskotren Trena sareko geltoki batzuetatik (Usansoloko geltokia eta Zamudioko geltokia) trenbide-konexiorik ez duten helmugetara joateko anezka-zerbitzuak eskaintzen ditu, hala nola Galdakaoko ospitalea eta Zamudioko parkea. Zerbitzu horiek erabiltzeko, lineen arteko ontzi-aldaketa klasikoa egiten da, baina tren batetik autobus batera.

Euskotrengo anezkak 2020ko urtarrilaren 1an[18]
Linea Ibilbidea Hasiera Luzera (km) Geltokiak
Galdakaoko ospitalea  UsansoloGaldakaoko ospitalea ? 0,953 2
Parke Teknologikoa  ZamudioZamudioko parkea ? 9,275 9

Kargo aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Euskotren Kargo»

Euskotren Kargo marka komertzial bat da, eta Euskal Autonomia Erkidegoko trenbide sare batzuetan merkantzia garraio zerbitzuak eskaintzen ditu. Trenbide sareak Euskal Trenbide Sareak kudeatzen ditu. Beste marka komertzialak Euskotren Trena, Euskotren Tranbia eta Euskotren Autobusa dira, eta Euskadiko tren bidezko bidaiari garraioez, tranbien ustiapenez eta autobus bidezko bidaiari garraioez arduratzen dira, hurrenez hurren[19].

Irudiak aldatu

Erreferentziak aldatu

  1. Euskal Herriko Aldizkari Ofiziala, Jaurlaritzaren 105/1982 dekretoa http://www.bopv.euskadi.net/cgi-bin_k54/bopv_20?c&f=19820604&a=198200693
  2. Deia. «Palomino regresa a Euskotren como director general» (Noiz kontsultatua: 2013-01-29).
  3. Eusko Trenbideak, Langileak - 2018ko maiatzaren 31n http://www.euskotren.eus/sites/www2.euskotren.es/files/Langileak%20-%20%202018ko%20maiatzaren%2031n.pdf[Betiko hautsitako esteka]
  4. «Zer da Euskotren? | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-07).
  5. Euskotren. Zure bide berean. .[Betiko hautsitako esteka]
  6. Euskotren. «Trenak» (Noiz kontsultatua: 2013-01-28).[Betiko hautsitako esteka]
  7. «Trena | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-07).
  8. «Funikularra | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-07).
  9. «Metroa | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-07).
  10. Euskotren, itxura berria[Betiko hautsitako esteka]
  11. «Bilbao | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-06-06).
  12. Noticias de Alava egunkariko albistea.[Betiko hautsitako esteka]
  13. «Vitoria | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-06-06).
  14. «Bizkaibus | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-08).
  15. «Lurraldebus | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-08).
  16. «Kbus | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-08).
  17. «Udalbus | Euskotren» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-08).
  18. «Euskotren autobusa | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-08).
  19. EuskoTrenen webgunea[Betiko hautsitako esteka]

Ikus, gainera aldatu

Kanpo estekak aldatu