Erotismo
Erotismoa (antzinako grezieratik ἔρως: érōs) libido edo sexu-gogoa piztu eta sexu-kitzikapena sorrarazten duten esperientzia, irudikapen eta jokabideen multzoa da. Erotismoaren baitan dagoen zerbaiti erotiko deritzo. Erotikoak izan daitezke gorputz biluziak, usain bat, abesti bat nahiz esaldi bat, baldin eta sexu-kitzikapena sortzen badute. Erotismoa eta pornografia ezberdintasun nabarmenak dituzte: pornografiak sexu-harremanak modu esplizituan azaltzen ditu, erotikoak ere izan daitezkeenak, pertsona eta egoera zein diren; pornografiarik gabeko erotismoa ere posible da, sexu-kitzikapena eragiten duen begirada baten kasuan, adibidez. Egun, erotismoa pertsonen arreta erakartzeko publizitate-baliabide arrunta da, lentzeriaren kasuan adibidez. Historian zehar ere arte erotikoa eta literatura erotikoa genero artistiko garrantzitsuak izan dira kultura askotan.
Erotismo literaturan aldatu
Erdi Aroko literatura herrikoia oso satirikoa eta lotsagabea zen. Lan horiek denborarekin antologietan eta kanteategietan. Lan haietan erotismoa azaltzen zen naturaltasunez, herri-kulturaren ezaugarria izanik. Pizkudearekin batera sortzaileek zentzu bereko lanak egin zituzten baina orduan beste motatako publiko bati begira, nobleak eta gorteetako pertsonak. Joera hau Kontrarreformarekin hautsi zen; horrelako lanek elizarekin talka egin zuten eta elizak haien aurka jarri zen, horrelako literatura debekatuz.
Ondoren, horrelako lanen eta, anonimoak ez direnean, egileen zerrenda biltzen dugu.
- Francisco Delicado: La lozana andaluza (1528)
- Pietro Aretino: Ragionammenti
- Li Yü: Jou pu tuan (Haragizko zerri txiki) (1634)
- Nicolás Chorier: Aloisiae Sigeae toletanae satyra sotadica de arcanis Amoris et Veneris, Aloisia hispanice scripsit, latinitate donavit Joannes Meursius, V. C. (1660)
- Saikaku Ihara: Kooshoku ichidai otoko (Bizizale baten maitasunak) (1682)
- John Cleland: Memories of a woman of pleasure (Fanny Hill) (1748)
- Nicolás Fernández de Moratín: Arte de las putas (XVIII. mendean)
- Andréa de Nerciat: Le diable au corps; Les Aphrodites (XVIII. mendean).
- Honoré Gabriel Riquetti, Conde de Mirabeau: Ma conversión; Hic et haec; Le rideau levé (siglo XVIII. mendean).
- Pierre Louÿs: Manuel de civilité pour les petites filles à l'usage des maisons d'éducation; Trois filles de leur mère; Les chansons de Bilitis; Pybrac (XX. mendean).
- Vladimir Nabokov: Lolita (1955)
- Emmanuelle Arsan: Emmanuelle (1959)
- Henry Miller: Kantzerreko tropikoa ,Kaprikornioko tropikoa, Kruzifixio Arrosa
- D. H. Lawrence: Lady Chatterley's Lover.
- Marguerite Duras: Maitalea, Les Yeux bleus cheveux noirs.
