Dunedin

Dunedin; Ōtepoti; Dunedin; Ōtepoti
	hiria
	Dunedin hiriaren ikuspegia. Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Zeelanda Berria
Eskualdea	Auckland
Izen ofiziala	Dunedin
Jatorrizko izena	Ōtepoti; Dunedin
Posta kodea	9010, 9011, 9012, 9013, 9014, 9016, 9018, 9022, 9023, 9024, 9035, 9076, 9077, 9081, 9082, 9092
Geografia
Koordenatuak	45°52′27″S 170°30′13″E / 45.8742°S 170.5036°E
Azalera	3.314 km²
Demografia
Biztanleria	99.885 (2018ko martxoaren 6a); 106.200 (2020ko ekainaren 30a); Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragileaAdierazpen errorea: Hitz ezezaguna "br" (2018)
Dentsitatea	37.7 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1848
Telefono aurrizkia	03
Ordu eremua	UTC+12:00
Hiri senidetuak	Edinburgo, Shanghai, Portsmouth eta Otaru
	http://www.dunedin.govt.nz/ www.dunedin.govt.nz

Dunedin edo Ōtepoti (maorieraz) Zeelanda Berriko hego-ekialdean dagoen hiria da. Hego Uhartean dago kokatuta, Otago eskualdean zehazki. Hiriak maori, txinatar eta eskoziar kultur ondarea du.

Dunedin Zeelanda Berriko zazpigarren metropoli populatuena, eta 130.400 biztanle inguru zituen 2022ko ekainean.^[1] Arrazoi historiko, kultural eta geografikoengatik, Zeelanda Berriko lau zentro nagusietako bat izan da hiria luzaroan. Hiriaren aldiriak hedatzen inguruko haran eta muinetara, Otago penintsulako istmora eta Otagoko portuko eta Ozeano Bareko kostetan zehar.

Gaur egun, Dunedineko ekonomia askotarikoa da, manufaktura, argitalpen, arte, turismo eta teknologia arloetan. Hiriko ekonomiaren oinarriak hezkuntza unibertsitarioa du ardatz: Zeelandia Berriko unibertsitaterik zaharrena den Otagoko Unibertsitatea eta Otagoko unibertsitate politeknikoa. Gazteak biztanleriaren zati handi bat dira; hiriko biztanleen %21,6k 15 eta 24 urte artean zituen 2006ko erroladan, Zeelanda Berriko batez bestea (%14,2) erruz gaindituta.^[2]

Musika esparrua ere aipagarria da, Dunedin soinuaren sorleku baita, eragin handia izan zuena grungean, indie-an eta rock alternatibo modernoan).^[3] 2014 urtean hiria UNESCOren Literatura Hiri izendatu zuten.

Etimologia aldatu

Izena Dùn Èideann-etik dator, Edinburg hiriaren baliokide gaelikoa dena.

Geografia aldatu

Udalaren mugak, 1989az geroztik, honako hauek dira: Middlemarch mendebaldean, Waikouaiti iparraldean, Ozeano Barea ekialdean eta hego-ekialdean) eta Waipori/Taieri ibaia eta Henley udalerria hego-mendebaldean.

Otago Harbour izeneko badia estuaren aurrean dago Dunedin, eta hego-mendebalderantz zabaltzen da hamabost bat miliatan. 1848an sortu zenetik, hiria poliki-poliki zabaldu da behe lautadetan eta inguruko muinoetan zehar, baita istmoan zehar Otago penintsulako hegaletaraino ere.

Ingurumena aldatu

Dunedingo ekialdea Otago penintsulan dago, Dunedin sumendiko hego-ekialdeko ertzean dagoen lur hatz luzean. Penintsulako zati handiena habitat naturala da eta Otago Peninsula Trust-ek zaintzen du. Penintsulan hainbat hondartza daude, eta espezie berezi ugari bizi dira bertan: pinguino txikiak, itsas txakurrak eta ubarroiak besteak beste. Taiaroa Head, penintsulako ipar-ekialdean, garrantzi ekologiko globaleko lekua da, albatros erreal edo Diomedea epomophora espeziaren kolonia bakarreko bizilekua baita.

Klima aldatu

Datu klimatikoak (Dunedin)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	18.9	18.7	17.2	15.5	12.6	10.2	9.8	11.0	12.8	14.6	16.1	17.4	14.6
Batez besteko tenperatura (ºC)	15.2	15.1	13.7	11.9	9.2	7.0	6.5	7.5	9.3	10.9	12.4	13.9	11.0
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	11.5	11.4	10.2	8.3	5.7	3.8	3.2	4.1	5.7	7.2	8.6	10.4	7.5
Euria (mm)	72	63	70	60	72	74	69	65	53	71	63	82	812
Euri egunak (≥ 1mm)	10	8	10	9	11	10	11	11	10	11	11	12	124
Eguzki orduak	178	153	140	121	100	86	101	114	129	147	161	169	1585
Hezetasuna (%)	73.1	77.0	76.3	77.2	78.0	79.0	80.2	78.1	74.2	71.8	71.4	73.1	75.8
Iturria: ^[4]