Dopamina

konposatu kimiko

Dopamina (DA) burmuinaren zenbait eskualdetan sintetizatzen den neurotransmisorea da. Nerbio-sistema zentralaren kitzikatzailea da eta Parkinson gaixotasunarekin erlazionatuta dago. Katekolamina bat da.

Dopamina
Formula kimikoaC8H11NO2
SMILES kanonikoa2D eredua
MolView3D eredua
Konposizioanitrogeno, karbono eta oxigeno
MotaKatekolamina eta phenethylamine alkaloid (en) Itzuli
Ezaugarriak
Fusio-puntua128 °C
Masa molekularra153,079 Da
Erabilera
Tratatzen dunefropatia, bradikardia eta neurogenic shock (en) Itzuli
Interakzioakphenelzine (en) Itzuli, linezolid (en) Itzuli, phenelzine (en) Itzuli, phenelzine (en) Itzuli eta phenelzine (en) Itzuli
ElkarrekintzaDopamine receptor D1 (en) Itzuli, dopamine receptor D2 (en) Itzuli, Dopamine receptor D3 (en) Itzuli, Dopamine receptor D4 (en) Itzuli, Dopamine receptor D5 (en) Itzuli eta Adrenoceptor beta 1 (en) Itzuli
Rolaadrenergic agonist (en) Itzuli, dopamina-agonista, sympathomimetic drug (en) Itzuli, cardiotonic (en) Itzuli, dopaminergiko eta Neurotransmisore
Identifikatzaileak
InChlKeyVYFYYTLLBUKUHU-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia51-61-6
ChemSpider661
PubChem681
Reaxys1072822
Gmelin18243
ChEMBLCHEMBL59
EC zenbakia200-110-0
ECHA100.000.101
MeSHD004298
RxNorm3628
Human Metabolome DatabaseHMDB0000073
KNApSAcKC00001408
UNIIVTD58H1Z2X
NDF-RTN0000147825
KEGGD07870 eta C03758
PDB LigandLDP

Horretaz gain, hipotalamoak askatutako hormona ere bada. Hormona bezala bere eragin garrantzitsuena prolaktinaren askapena inhibitzea da.

Dopamina medikamentu bezala administratu daiteke, baina bere liposolugarritasun txikia dela eta ez du ondo zeharkatzen muga hematoentzefalikoa. Hori dela eta lebodopa bezala administratzen da, hau da, profarmako moduan.

Historia aldatu

Dopamina 1910ean sintetizatu zuten George Burger eta James Ewens ikerlari britaniarrek. 1958an, Arvid Carlsson-ek (2000. urteko Nobel saridunak) dopamina ere neurotransmisore bat zela frogatu zuen, noradrenalina eta adrenalinaren molekula aitzindaria izateaz gain.

Sinapsi dopaminergikoa aldatu

Biosintesia aldatu

Dopamina noradrenalinaren biosintesian tartekoa da. Tirosina aminoazidoa da bere aitzindaria. Honi hidroxilo bat sartuz, L-dopa lortzen da, dopaminaren aitzindaria. L-doparen deskarboxilazioz dopamina lortzen da.

Metatze eta askapena aldatu

Behin neurotransmisorea sintetizatu denean, neurona dopaminergikoan besikula baten barnean metatuta geratuko da.

Askatzeko ordua iristen denean, hau da, kaltzioak seinalea ematen duenean, besikula honek neuronaren mintzarekin bat egingo du neurotransmisorea sinapsi gunera askatuz.

Hartzaileekin lotura aldatu

Dopaminak bost hartzaile mota ditu: D1, D2, D3, D4 eta D5. D1 eta D2 izan ziren lehenengo aurkitu zirenak, besteak gerora aurkituz iren.

Eliminazioa aldatu

Dopaminak seinalea eman ondoren, sinapsi gunetik desagerrarazi behar da. Horretarako bi bide daude: berratzematea edo metabolismoa.

  • Berratzematean, neurotransmisorea sintetizatu duen neuronara itzultzen da dopamina aurrerago berrerabilia izateko.
  • Metabolismoan, bi pauso ematen dira. Lehenengo desaminazio bat (MAO) eta gero, hirugarren posizioan dagoen oxigenoaren metilazioa (KOMT).

Eraginak aldatu

Dopaminak funtzio ugari ditu burmuinetan: jarrera kognitiboan, aktibitate motorrean, esnearen ekoizpenaren erregulazioan, loguran, umorean, arretan eta ikasterako garaian.

Horretaz gain, dopamina eskasia Parkinsonarekin erlazionatuta dago. Gaixotasun honetan mugimendu kontrolatuak egiteko gaitasuna galtzen da.

Farmakologia aldatu

Dopamina sistemaren gain eragiten duten hainbat farmako daude. Horietako batzuk, agonistak dira, hau da, sistema kitzikatzen dute. Beste batzuk aldiz, antagonistak dira, sistemaren inhibitzaileak.

Agonistak aldatu

Agonista zuzenak Dopaminaren hartzaileen agonistak dira. Hauen gain eragiten dezakete modu zuzenean edo zeharka.

Zuzeneko agonistak. Zuzenean eragiten badute, hartzaileei lotu eta dopaminaren efektu berdinak bultzatuko dituzte.

Zeharkako agonistak. Zeharkako eragina dutenek aldiz, dopaminaren efektua bultzatzeko beste bide bat erabiltzen dute. Kasu honetan dopamina metatuta dagoen besikulen hustuketa bultzatzen da.

Antagonistak aldatu

Antagonistak dopaminaren hartzaileekin lotu baina eragin biologikorik ematen ez dutenak dira.

Kanpo-estekak aldatu